De Fiume, een zware kruiser van de Italiaanse Regia Marina, was een schip uit de Zara-klasse en is vernoemd naar de Italiaanse stad Fiume (tegenwoordig Rijeka, Kroatië). Ze was het tweede schip in een serie van vier, gebouwd tussen april 1929 en november 1931. Hoewel ze volgens de beperkingen van het Washington Naval Treaty een waterverplaatsing van maximaal 10.000 ton moest hebben, overschreed de Fiume dit aanzienlijk. Haar belangrijkste bewapening bestond uit acht 8-inch (203 mm) kanonnen.
De Fiume nam deel aan belangrijke militaire operaties tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Middellandse Zee. Ze werd ingezet bij de Slag bij Calabrië (1940), de Slag bij Kaap Spartivento (1940) en de Slag bij Kaap Matapan (1941), waar ze samen met haar zusterschip Zara en Pola tot zinken werd gebracht.
Inhouds opgave
Ontwerp en technische specificaties
De Fiume was ontworpen als een zware kruiser met een combinatie van bewapening, snelheid en pantserbescherming. Ondanks de beperkingen van de Washington Naval Treaty overschreed het schip de toegestane waterverplaatsing aanzienlijk, wat kenmerkend was voor de schepen van de Zara-klasse.
Afmetingen en prestaties
- Lengte: 182,8 meter
- Breedte: 20,62 meter
- Diepgang: 7,2 meter
- Waterverplaatsing: 13.944 ton bij volle belading
De aandrijving bestond uit twee Parsons-stoomturbines, gevoed door acht oliegestookte Yarrow-ketels. Deze leverden een vermogen van 95.000 pk, wat een maximale snelheid van 32 knopen (59 km/u) mogelijk maakte. Het schip had een bemanning van 841 officieren en matrozen.
Bewapening
De bewapening van de Fiume was typerend voor zware kruisers uit die tijd:
- Hoofdgeschut: Acht 203 mm (8 inch) kanonnen, verdeeld over vier torens in superfiring-opstelling (twee torens aan de voorzijde en twee aan de achterzijde).
- Luchtafweer: Een batterij van zestien 100 mm (4 inch) kanonnen, samen met lichtere bewapening die tijdens haar carrière werd aangepast. Dit omvatte 37 mm en 13,2 mm kanonnen.
- Secundair geschut: Later in haar loopbaan werden twee 120 mm (4,7 inch) sterrenbommenwerpers toegevoegd.
Pantsering
De pantsering was ontworpen om essentiële delen van het schip te beschermen:
- Pantsergordel: 150 mm dik in het middenschip.
- Dekpantser: Variërend van 70 mm op het centrale deel tot 20 mm aan de uiteinden.
- Geschuttorens en barbette: Beide voorzien van 150 mm pantser.
- Commandotoren: 150 mm dikke zijwanden.
Daarnaast beschikte de Fiume over een vliegtuigcatapult en twee IMAM Ro.43-verkenningsvliegtuigen.
De bouw en vroege dienstjaren
Constructie en ingebruikname
De bouw van de Fiume vond plaats bij Stabilimento Tecnico Triestino in Triëst. Haar kiel werd gelegd op 29 april 1929, waarmee ze het eerste schip van de Zara-klasse was dat werd gebouwd. Ze werd te water gelaten op 27 april 1930 en kwam in actieve dienst op 23 november 1931.
Vroege operaties
In 1935 werden tests uitgevoerd met autogyro’s aan boord van de Fiume. Een houten platform werd op het achterschip geplaatst om deze experimentele vliegtuigen te ondersteunen. Hoewel de tests succesvol waren, bleken autogyro’s onpraktisch vanwege hun beperkte actieradius en onbetrouwbaarheid.
In mei 1938 speelde de Fiume een ceremoniële rol tijdens een vlootshow, bijgewoond door Adolf Hitler en Benito Mussolini. Samen met haar zusterschip Zara voerde ze een schietoefening uit, terwijl de Italiaanse en Duitse leiders toekeken vanaf het slagschip Conte di Cavour.
Deelname aan de Tweede Wereldoorlog
Begin van de oorlog
Toen Italië in juni 1940 de oorlog verklaarde aan Frankrijk en Groot-Brittannië, werd de Fiume toegewezen aan de 1e Divisie van de Regia Marina. Deze divisie omvatte ook de Zara en vier torpedobootjagers. De eenheid stond onder bevel van admiraal Inigo Campioni en werd ingezet om Britse konvooien in de Middellandse Zee te onderscheppen.
Tijdens de Slag bij Calabrië (6-10 juli 1940) nam de Fiume deel aan een poging om een konvooi te beschermen dat van Napels naar Noord-Afrika voer. De slag eindigde onbeslist. In september van datzelfde jaar werd een Britse troepenconvoy nabij Malta gezocht, maar er werd geen contact gemaakt.
Latere campagnes
In november 1940 ontsnapte de Fiume aan schade tijdens de Britse luchtaanval op Taranto, waarbij andere Italiaanse schepen werden getroffen. Kort daarna nam ze deel aan de Slag bij Kaap Spartivento (27 november 1940). Tijdens deze slag raakte ze mogelijk de Britse kruiser HMS Berwick met 203 mm granaten, hoewel dit niet met zekerheid is vastgesteld.
De Slag bij Kaap Matapan
De Fiume speelde een belangrijke rol tijdens de Slag bij Kaap Matapan (28-29 maart 1941), een van de meest beslissende zeeslagen in de Middellandse Zee. Het Italiaanse eskader, onder leiding van admiraal Angelo Iachino, had de opdracht een Brits konvooi te onderscheppen.
Het gevecht
Na een luchtaanval door Britse torpedobommenwerpers werd het slagschip Vittorio Veneto beschadigd. De kruiser Pola raakte geïmmobiliseerd door een torpedotreffer. De Fiume, samen met de Zara en torpedobootjagers, werd teruggestuurd om de Pola te beschermen. De Britse vloot, geleid door slagschepen Warspite, Valiant en Barham, wist de Italiaanse schepen in de nacht te verrassen.
Om 22:27 werden zoeklichten gericht op de Fiume, die vervolgens zwaar werd getroffen door 381 mm granaten. Binnen enkele minuten was het schip onherstelbaar beschadigd. Ze kapseisde en zonk om 23:15.
Verlies en reddingsoperatie
Van de 841 bemanningsleden verloren 812 het leven, waaronder kapitein Giorgio Giorgis. De overlevenden werden gered door Britse, Griekse en Italiaanse schepen in de daaropvolgende dagen.
Conclusie
De Fiume vertegenwoordigde de kracht en zwakte van de Italiaanse marine tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hoewel ze een zwaar bewapend en goed gepantserd schip was, kon ze niet op tegen de geavanceerde radar en vuurkracht van de Britse slagschepen. Haar ondergang bij Kaap Matapan markeerde een keerpunt in de strijd om de Middellandse Zee.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding: www.marinai.it, Public domain, via Wikimedia Commons
- Bennett, Geoffrey (2003). Naval Battles of World War II. Barnsley: Pen & Sword. ISBN 0850529891.
- Brescia, Maurizio (2012). Mussolini’s Navy: A Reference Guide to the Regia Marina 1930–1945. Barnsley: Seaforth. ISBN 978-1848321151.
- Cernuschi, Enrico & Brescia, Maurizio; Bagnasco, Erminio. Le Navi Ospedale Italiane 1935–1945. Albertelli. ISBN 8887372861.
- Gardiner, Robert & Chesneau, Roger, eds. (1980). Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 0-87021-913-8.
- O’Hara, Vincent P. (2009). Struggle for the Middle Sea: The Great Navies at War in the Mediterranean Theater, 1940–1945. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-1-59114-648-3.
- Rohwer, Jürgen (2005). Chronology of the War at Sea, 1939–1945: The Naval History of World War Two. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 1-59114-119-2.
- Stern, Robert C. (2015). Big Gun Battles: Warship Duels of the Second World War. Seaforth Publishing. ISBN 978-1-4738-4969-3.
- Brescia, Maurizio; de Toro, Augusto (2022). Italian Heavy Cruisers: From Trento to Bolzano. Barnsley: Seaforth Publishing. ISBN 978-1-68247-871-4.
- Bronnen Mei1940
