Carlo Cattaneo (6 oktober 1883 – 29 maart 1941) was een Italiaanse admiraal die tijdens de Tweede Wereldoorlog een prominente rol speelde. Hij kwam om tijdens de Slag bij Kaap Matapan, een van de meest verwoestende zeeslagen voor de Italiaanse marine.
Inhouds opgave
Vroege Leven en Carrière
Jeugd en Opleiding
Carlo Cattaneo werd geboren op 6 oktober 1883 in Sant’Anastasia, nabij Napels. Na zijn middelbare opleiding aan het Militaire College in Napels begon hij in 1902 aan de Italiaanse Marineacademie in Livorno, waar hij in 1906 afstudeerde als vaandrig.
Begin van zijn Carrière
Cattaneo diende aanvankelijk aan boord van het slagschip Ammiraglio di Saint Bon en nam deel aan reddingsoperaties na de verwoestende aardbeving in Messina in 1908. Vervolgens klom hij op tot onderluitenant en diende hij op het slagschip Regina Elena. Tijdens de Italo-Turkse Oorlog (1911–1912) leidde hij een landingseenheid tijdens de bezetting van Tripoli. Deze actie leverde hem de Zilveren Medaille voor Militaire Waardigheid op.
Eerste Wereldoorlog
Tijdens de Eerste Wereldoorlog had Cattaneo het bevel over de torpedoboot Orsa, waarmee hij actief was in de zuidelijke Adriatische Zee. Hij ontving een Bronzen Medaille voor Militaire Waardigheid in juli 1915. Later commandeerde hij verschillende torpedobootjagers, waaronder de Carabiniere, en ontving hij in 1919 een tweede Zilveren Medaille.
Diplomatieke en Commandoposten in het Interbellum
In januari 1920 werd Cattaneo benoemd tot marineattaché in Constantinopel. Later vervulde hij dezelfde rol in Roemenië en Joegoslavië. Gedurende deze periode groeide zijn reputatie als een kundige diplomaat. In 1932 werd hij bevorderd tot kapitein en kreeg hij het bevel over de lichte kruiser Di Giussano (1933–1935). In 1937 promoveerde hij tot schout-bij-nacht, en een jaar later werd hij viceadmiraal.
Tweede Wereldoorlog
Na de Italiaanse oorlogsverklaring in juni 1940 kreeg Cattaneo het bevel over de 3e Marine Divisie, met de zware kruiser Trento als vlaggenschip. Hij nam deel aan de Slag bij Calabrië op 9 juli 1940, waar hij zijn derde Zilveren Medaille voor Militaire Waardigheid verdiende. Later dat jaar werd hij benoemd tot commandant van de 6e en vervolgens de 1e Marine Divisie, met de zware kruiser Zara als vlaggenschip.
De Slag bij Kaap Matapan
Context van de Slag
De Slag bij Kaap Matapan (27–29 maart 1941) was een cruciaal zeeslag in de Middellandse Zee, waarin de Italiaanse marine het opnam tegen een overmachtig Brits eskader onder bevel van admiraal Andrew Cunningham. Het Italiaanse plan was om Britse konvooien te onderscheppen, maar de operatie liep uit op een catastrofe.
Voorafgaande Acties
Cattaneo werd belast met een aanval op Britse schepen nabij Kreta, in samenwerking met admiraal Antonio Legnani. Toen de Italiaanse strijdmacht orders kreeg om zich bij het eskader van admiraal Angelo Iachino te voegen, bereikte Cattaneo deze pas na het eerste gevecht bij Gavdos op 27 maart.
De Beslissende Nachtelijke Actie
Tijdens de avond van 28 maart raakte de Italiaanse slagkruiser Pola zwaar beschadigd door een Britse torpedoaanval en kwam stil te liggen. Cattaneo kreeg orders om terug te keren met zijn volledige eskader om de Pola te redden. In een tactische fout positioneerde hij zijn torpedobootjagers achter zijn zware kruisers, waardoor deze niet als beschermend scherm konden dienen. Deze opstelling bleek fataal.
De Verrassing en Ramp
Onwetend van de nabijheid van de Britse hoofdmacht voeren Cattaneo’s schepen rechtstreeks naar de Britse slagschepen Warspite, Valiant en Barham. De Britten openden het vuur op slechts 3.500 meter afstand. Binnen vijf minuten werden de zware kruisers Zara, Fiume, en de torpedobootjagers Alfieri en Carducci vernietigd. De Pola werd later tot zinken gebracht door Britse troepen.
Dood van Cattaneo en Nasleep
Admiraal Carlo Cattaneo bevond zich aan boord van de Zara toen deze werd uitgeschakeld. Hoewel hij de overlevenden beval het schip te verlaten, bleef hij zelf aan boord totdat de Zara werd getorpedeerd en zonk. Hij verdronk, samen met het merendeel van zijn bemanning. In totaal verloren meer dan 2.300 Italiaanse zeelieden het leven, waarmee de Slag bij Kaap Matapan de grootste Italiaanse zeeslagramp van de Tweede Wereldoorlog werd.
Kritiek en Postume Erkenning
Na de slag kreeg Cattaneo kritiek op zijn tactische beslissingen, zoals het lage vaartempo en de positionering van zijn torpedobootjagers. Latere onderzoeken toonden echter aan dat deze keuzes deels voortkwamen uit de restrictieve doctrines van de Italiaanse marine. Voor zijn moed en toewijding werd Carlo Cattaneo postuum onderscheiden met de Gouden Medaille voor Militaire Waardigheid.
Conclusie
Carlo Cattaneo’s loopbaan weerspiegelt zowel de uitdagingen als de heldhaftigheid van de Italiaanse marine in de Tweede Wereldoorlog. Hoewel zijn dood tragisch was, blijft hij een symbool van de complexiteit en offers van maritieme oorlogsvoering. De Slag bij Kaap Matapan illustreert de strategische beperkingen van de Italiaanse marine en de dominantie van de geallieerden in de Middellandse Zee.
Bronnen en meer informatie
- Alberini, Paolo, & Prosperini, Franco (2015). Uomini della Marina, 1861-1946. Roma: Ufficio Storico dello Stato Maggiore della Marina Militare. ISBN 978-8-89848-595-6.
- Cavaciocchi, Alberto, & Ungari, Andrea (2014). Gli italiani in guerra. Milano: Ugo Mursia Editore S.r.l. ISBN 978-88-425-4253-3.
- Fioravanzo, Giuseppe (1975). La Marina italiana nella seconda guerra mondiale. L’organizzazione della Marina durante il conflitto. Tomo II. Evoluzione organica dal 10-06-1940 all’8-9-1943. Roma: Ufficio Storico dello Stato Maggiore della Marina. ISBN 978-8-89848-600-7.
- Fulgini, Francesco (2011). Natura e Storia. Simbiosi della batteria di difesa costiera “Ammiraglio Carlo Cattaneo”. Roma: Aracne Editrice S.r.l. ISBN 978-88-548-4253-3.
- Bronnen Mei1940
