Operatie Atlantic, uitgevoerd tussen 18 en 21 juli 1944, was een Canadees offensief tijdens de Slag om Normandië in de Tweede Wereldoorlog. De operatie werd gelanceerd in samenwerking met Operatie Goodwood, die werd uitgevoerd door het Britse Tweede Leger. Het doel was om de stad Caen en omliggende gebieden in handen te krijgen en de Duitse verdediging te doorbreken. Hoewel de eerste aanvallen succesvol waren, eindigde het offensief met zware verliezen tijdens de pogingen om de strategisch belangrijke Verrières-rug in te nemen.
Inhouds opgave
Achtergrond van de Operatie
Operatie Overlord en de Invasie van Normandië
Operatie Atlantic maakte deel uit van de bredere geallieerde plannen binnen Operatie Overlord, de codenaam voor de invasie van Normandië. Een van de hoofddoelen van de Britten was de inname van Caen, een belangrijke verkeersknooppunt en stad in de regio. Britse troepen onder leiding van luitenant-generaal John Crocker kregen de opdracht om Caen zo snel mogelijk in te nemen na de landing op Sword Beach op 6 juni 1944.
De plannen van het Tweede Leger onder leiding van generaal Miles Dempsey voorzagen dat de stad snel veroverd zou worden. Dit zou de geallieerden in staat stellen om luchthavens te vestigen, de linkerflank van het Amerikaanse Eerste Leger te beschermen en als springplank te dienen voor verdere aanvallen richting Falaise en Argentan.
Eerdere Gevechten om Caen
De aanvankelijke aanval op Caen op D-Day mislukte door sterke Duitse weerstand. Pogingen tot een omsingeling tijdens Operatie Perch en latere aanvallen, waaronder Operatie Epsom en Operatie Charnwood, leverden beperkt succes op. Begin juli 1944 was slechts het noordelijke deel van Caen in handen van de geallieerden, terwijl de Duitsers het zuidelijke deel en de strategische gebieden rond de stad bleven verdedigen.
De Duitsers hadden hun verdediging versterkt met pantserdivisies en artillerie, waaronder de 1e SS Pantserdivisie “Leibstandarte SS Adolf Hitler” en de 12e SS Pantserdivisie “Hitlerjugend”. Hierdoor bleef de geallieerde opmars stagneren.
Voorbereidingen op Operatie Atlantic
Na de gedeeltelijke verovering van Caen tijdens Operatie Charnwood plande generaal Bernard Montgomery nieuwe offensieven om de resterende Duitse posities te elimineren. Operatie Atlantic werd gepland als onderdeel van deze bredere strategie. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering werd overgedragen aan luitenant-generaal Guy Simonds van het II Canadese Korps. De Canadezen moesten het zuidelijke deel van Caen veroveren, evenals belangrijke gebieden zoals Colombelles en de Verrières-rug.
Doelstellingen en Tactiek
Operatie Atlantic bestond uit een tweevoudige aanval: de 2e en 3e Canadese Infanteriedivisies kregen de opdracht om de gebieden langs de rivier de Orne, waaronder Vaucelles en Colombelles, te veroveren. Vervolgens zouden ze oprukken naar de hoogten bij de Verrières-rug, die essentieel waren voor verdere geallieerde operaties.
De Duitse verdediging van de Verrières-rug was echter sterk, en het terrein bood de Duitsers aanzienlijke verdedigingsvoordelen. De Duitsers hadden het gebied versterkt met een combinatie van loopgraven, mijnenvelden en zware artillerie. Het gebrek aan dekking op de open velden rond de rug maakte een aanval risicovol voor de geallieerde infanterie en tanks.
Verloop van de Slag
Aanvallen op de Zuidelijke Oever van Caen
Op 18 juli 1944 startte Operatie Atlantic met luchtbombardementen en artilleriebeschietingen om de Duitse posities te verzwakken. De 3e Canadese Infanteriedivisie stak de rivier de Orne over en rukte op naar Colombelles, dat relatief snel werd ingenomen. De 2e Canadese Infanteriedivisie veroverde Vaucelles en trok verder naar het zuiden. Tegen de middag van 18 juli waren beide divisies goed gepositioneerd voor de volgende fase van de operatie.
De Duitse reactie kwam echter snel. Hun tegenaanvallen, ondersteund door tanks en artillerie, vertraagden de Canadese opmars. Op 19 juli wisten Canadese eenheden de buitenwijken van Saint-André-sur-Orne te bereiken, maar ze kregen te maken met hevige gevechten.
Slag om de Verrières-rug
Op 20 juli startte de aanval op de Verrières-rug. De opmars werd echter bemoeilijkt door zware regenval, die het terrein modderig maakte en tankoperaties vertraagde. De South Saskatchewan Regimenten, gesteund door de Queen’s Own Cameron Highlanders, probeerden de steile hellingen van de rug te beklimmen, maar werden blootgesteld aan zwaar vijandelijk vuur. Duitse tanks en luchtaanvallen vertraagden de geallieerde aanvallen verder, wat leidde tot hoge verliezen.
Door het mislukken van de directe aanval gaf Simonds opdracht tot ondersteunende aanvallen om de Duitse linies onder druk te houden en verdere Duitse versterkingen te voorkomen. Ondanks deze pogingen wisten de Canadezen slechts kleine stukken van de rug in te nemen.
Nasleep van Operatie Atlantic
Analyse van de Resultaten
Operatie Atlantic bereikte slechts gedeeltelijk haar doelen. De Canadezen wisten het zuidelijke deel van Caen, inclusief strategische industriële gebieden zoals Colombelles en Vaucelles, te veroveren. Dit bood de geallieerden een verbeterde positie ten zuiden van de stad. De inname van deze gebieden maakte het voor Britse en Canadese troepen mogelijk om verdere aanvallen richting Falaise en de open gebieden van Normandië te plannen.
Het grootste probleem van de operatie was het falen van de aanval op de Verrières-rug. Ondanks een sterke lucht- en artillerieondersteuning konden de geallieerden de Duitse verdediging niet doorbreken. Het terrein en het slechte weer speelden een grote rol in het falen van de aanval. Bovendien maakten de goed ingegraven Duitse troepen en hun efficiënte inzet van tanks en luchtafweergeschut de opmars vrijwel onmogelijk. De Duitse verdedigers, met name het 1e SS Pantserkorps, hielden stand en behielden de controle over de hoogten.
Gevolgen voor de Geallieerde Strategie
Het niet innemen van de Verrières-rug leidde ertoe dat Montgomery op 22 juli opdracht gaf voor een nieuw offensief, Operatie Spring. Deze operatie moest dienen als een afleidingsaanval om verdere Duitse troepen vast te houden en te voorkomen dat ze naar het westen zouden verplaatsen om deel te nemen aan de verdediging tegen de geplande Amerikaanse doorbraak tijdens Operatie Cobra.
Verliezen en Slachtoffers
De geallieerde verliezen tijdens Operatie Atlantic waren aanzienlijk. Canadese bronnen rapporteren tussen de 1.349 en 1.965 slachtoffers, waarvan er 441 werden gedood of later bezweken aan hun verwondingen. De meeste slachtoffers vielen tijdens de pogingen om de Verrières-rug in te nemen, vooral onder de 4e en 6e Canadese Infanteriebrigades.
Aan Duitse zijde zijn de exacte cijfers minder goed gedocumenteerd, maar de zware gevechten en geallieerde luchtaanvallen hebben ook aanzienlijke verliezen veroorzaakt. De Duitse eenheden wisten echter hun verdedigingslinies grotendeels intact te houden.
Conclusie
Operatie Atlantic was een belangrijke, maar gedeeltelijk onsuccesvolle onderneming tijdens de Slag om Normandië. Hoewel de Canadese troepen erin slaagden belangrijke delen van Caen en de directe omgeving te veroveren, bleef de Verrières-rug een onneembare barrière. Het falen van de operatie illustreerde de uitdaging waarmee de geallieerden in Normandië te maken hadden: sterke Duitse verdedigingen, ongunstig terrein en logistieke beperkingen.
De gedeeltelijke successen van Operatie Atlantic leverden wel waardevolle lessen op die later werden toegepast in latere operaties, zoals Operatie Spring en de uiteindelijke doorbraak richting Falaise. De Canadese troepen speelden een onmisbare rol in het aantrekken van Duitse strijdkrachten, wat indirect bijdroeg aan het succes van de Amerikaanse doorbraak tijdens Operatie Cobra en de verdere bevrijding van Frankrijk.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding: Own work using:, CC BY-SA 2.5, via Wikimedia Commons
- Bercuson, D. (2004) [1996]. Maple Leaf Against the Axis. Markham Ontario: Red Deer Press. ISBN 978-0-88995-305-5.
- Copp, T. (1992). Fifth Brigade at Verrières Ridge. Canadian Military History. 1 (1–2): 45–63. ISSN 1195-8472.
- Copp, T. (1999). The Toll of Verrières Ridge. Legion Magazine (May/June 1999). Ottawa: Canvet Publications. ISSN 1209-4331.
- Jarymowycz, R. (2001). Tank Tactics, from Normandy to Lorraine. Lynne Rienner. ISBN 1-55587-950-0.
- Stacey, C. P. & Bond, C. C. J. (1960). The Victory Campaign: The operations in North-West Europe 1944–1945 (PDF). Official History of the Canadian Army in the Second World War. Vol. III. The Queen’s Printer and Controller of Stationery Ottawa. OCLC 606015967.
- Bronnen Mei1940
 was een Canadees offensief tijdens de Slag om Normandië met zware verliezen nabij Caen.){kind=link}
