Yūdachi, wat vertaald wordt als “Avondstorm,” was de vierde van tien Shiratsuyu-klasse torpedobootjagers die gebouwd werden voor de Keizerlijke Japanse Marine onder het “Circle One” Programma (Maru Ichi Keikaku). Deze torpedobootjagers speelden een cruciale rol in de marinestrategieën van Japan tijdens de Tweede Wereldoorlog, vooral in de Stille Oceaan.
Inhouds opgave
Ontwerp en ontwikkeling
De Shiratsuyu-klasse torpedobootjagers, waaronder de Yūdachi, waren een verbeterde versie van de eerdere Hatsuharu-klasse. Ze waren specifiek ontworpen om de Japanse hoofdmacht te begeleiden en zowel overdag als ‘s nachts torpedo-aanvallen uit te voeren tegen de Amerikaanse marine, volgens de strategische projecties van de Japanse marine. De Japanse marine beschouwde torpedobootjagers als essentieel voor de ‘Decisive Battle Doctrine,’ die een beslissende slag tegen de Amerikaanse vloot in de Stille Oceaan voor ogen had.
De Yūdachi werd gebouwd op de Sasebo Naval Arsenal en had een waterverplaatsing van 1.685 lange tonnen (1.712 ton). Het schip was uitgerust met Kampon getande turbines en drie boilers die een vermogen van 42.000 pk (31.000 kW) genereerden, wat een topsnelheid van 34 knopen (63 km/h) mogelijk maakte. Dit ontwerp, gecombineerd met een indrukwekkende bewapening van vijf 12,7 cm/50 Type 3 scheepskanonnen en acht 24-inch torpedobuizen, maakte de Shiratsuyu-klasse een van de krachtigste torpedobootjagers van hun tijd.
Operationele geschiedenis: vroege campagnes en tactieken
Bij het begin van de Pacifische oorlog was de Yūdachi toegewezen aan de 2e Torpedobootjager Divisie van het 2e Eskader van de Keizerlijke Japanse Marine. Haar eerste acties omvatten de invasies van de Filipijnen en Nederlands-Indië, waarbij ze een sleutelrol speelde in de blokkade van Manilla Bay en de invasie van Cebu. Tijdens de Slag in de Javazee nam de Yūdachi deel aan gevechten met een groep geallieerde torpedobootjagers en kruisers, waarmee ze de effectiviteit van haar ontwerp en bewapening demonstreerde.
In de Slag om Midway in juni 1942 maakte de Yūdachi deel uit van de Midway Occupation Force onder leiding van admiraal Nobutake Kondō. Deze operatie markeerde een cruciaal keerpunt in de oorlog en liet zien hoe kwetsbaar de Japanse strategische aanvoerlijnen waren voor Amerikaanse luchtaanvallen. De Yūdachi en haar zusterschip voerden in deze tijd ook operaties uit in de Indische Oceaan, maar moesten hun plannen herzien vanwege tegenslagen die de Japanse marine leed in de Solomonseilanden.
Operaties in de Solomonseilanden en de Slag om Guadalcanal
Na de terugtrekking uit de Indische Oceaan werd de Yūdachi in augustus 1942 overgeplaatst naar Shortland Island. Vanaf hier nam ze deel aan de beruchte “Tokyo Express” operaties, waarbij Japanse torpedobootjagers en kruisers ‘s nachts hoge snelheidsruns maakten om troepen en voorraden naar Guadalcanal te transporteren. Deze operaties waren essentieel voor de Japanse inspanningen om hun garnizoenen op het eiland te versterken en te bevoorraden, vooral gezien de toenemende Amerikaanse luchtoverwicht in de regio.
Op de nacht van 4 op 5 september 1942, tijdens een transportmissie naar Guadalcanal, kwam de Yūdachi samen met de torpedobootjagers Hatsuyuki en Murakumo twee Amerikaanse torpedobootjagers, de USS Gregory en USS Little, tegen. Deze schepen waren op patrouille in de buurt van Henderson Field, een voormalige Japanse luchtmachtbasis die nu in handen was van de Verenigde Staten. Door het verrassende nachtelijke treffen en de tactische superioriteit in nachtgevechten, vernietigden de Japanse torpedobootjagers de Amerikaanse schepen snel, waarbij de Yūdachi de primaire eer claimde voor hun zinken. Deze actie illustreerde de doeltreffendheid van de Japanse nachtelijke marinetactieken en het gebruik van optische vuurgeleiding boven radar, wat destijds een significant voordeel was.
Gedurende de campagne rond Guadalcanal bleef de Yūdachi betrokken bij verschillende transportmissies en gevechtsoperaties, waaronder haar deelname aan de Slag om de Santa Cruz-eilanden op 26 oktober 1942. Tijdens deze slag voerde ze ondersteunende operaties uit onder het commando van admiraal Takeo Kurita. De voortdurende inzet van de Yūdachi in dit theater toonde de vitaliteit en de strategische noodzaak van torpedobootjagers aan in de Pacific War, waar hun snelheid, vuurkracht en wendbaarheid onmisbaar waren voor operaties op lange afstand en in slecht weer.
De Eerste Slag om Guadalcanal: strategische belangen en de ondergang van de Yūdachi
De cruciale fase in de operationele geschiedenis van de Yūdachi vond plaats tijdens de Eerste Zeeslag bij Guadalcanal, in de nacht van 12 op 13 november 1942. De Yūdachi maakte deel uit van de Bombardement Force van schout-bij-nacht Abe Hiroaki. Deze kracht stond gepland om Henderson Field te beschieten, wat van vitaal belang was voor de geallieerde operaties op Guadalcanal en een constante bedreiging vormde voor de Japanse aanvoerlijnen.
Tijdens de slag, die zich ontwikkelde in de vroege uren van 13 november, bevond de Yūdachi zich in de voorhoede van de Japanse formatie. De gevechten begonnen chaotisch, met schepen aan beide zijden die ongepland in elkaars formaties manoeuvreerden. In een poging een Amerikaanse kruiser aan te vallen, torpedeerde de Yūdachi per ongeluk de USS Portland, die zwaar beschadigd raakte. Kort daarna, in verwarring door de duisternis en de complexe strijdomstandigheden, beschouwde de Yūdachi de USS Sterett per abuis als een bevriend schip en stuurde herkenningssignalen uit. Sterett opende het vuur en beschadigde de Yūdachi’s ketelruimte, waardoor het schip zonder aandrijving achterbleef.
Met de Yūdachi uitgeschakeld, evacueerde de bemanning naar het zusterschip Samidare. Ondanks pogingen om haar te laten zinken met torpedo’s, bleef de Yūdachi drijven. Het verlaten wrak werd uiteindelijk door de USS Portland vernietigd. Tijdens dit incident zouden volgens sommige bronnen de Japanse bemanning geprobeerd hebben om zich over te geven, maar de Amerikaanse troepen negeerden dit signaal, deels vanwege eerdere gebeurtenissen waarbij de Yūdachi betrokken was geweest bij het beschieten van schipbreukelingen van de USS Gregory en USS Little. Dit incident blijft controversieel en wordt vaak aangehaald als voorbeeld van de wreedheid van de strijd in de Stille Oceaan.
Laatste missies en het zinken van de Yūdachi
Na haar beschadiging tijdens de Eerste Zeeslag bij Guadalcanal, onderging de Yūdachi een periode van chaos en verwarring. Terwijl het schip stuurloos ronddobberde nabij het eiland Savo, deed het vlaggenschip van het Vierde Zeeslag Squadron, de Asakumo, een poging om de Yūdachi te hulp te komen. Echter, vanwege de ernstige schade en de onmogelijkheid om het schip terug te slepen, werd het bevel gegeven om de Yūdachi te verlaten en de bemanning naar het nabijgelegen Guadalcanal te evacueren. Luitenant-kapitein ter zee Yoshikawa en zijn bemanning, vastbesloten om niet gevangen te worden, hesen geïmproviseerde witte vlaggen, gemaakt van canvas en hangmatten, in een wanhopige poging om zich over te geven of het schip in beweging te krijgen.
Ondanks deze inspanningen bleef de Yūdachi een gemakkelijk doelwit. Het zusterschip Satsuki kreeg de opdracht om de bemanning van de Yūdachi te redden. Rond 01:55 op 13 november vond de Satsuki het brandende wrak, waarbij het vuur zich over het schip had verspreid. Na de redding van de bemanning vuurde de Satsuki meerdere torpedo’s af in een poging het schip te vernietigen, maar zonder succes. Uiteindelijk werd de Yūdachi opgemerkt door de Amerikaanse zware kruiser USS Portland, die het schip met kanonvuur vernietigde. Bij de laatste aanvalsgolven ontstond een explosie in de achtersteven van de Yūdachi, waardoor het wrak in de diepten van Ironbottom Sound verdween.
Dit incident werd een belangrijk punt van reflectie voor beide strijdende partijen. Aan de Japanse kant werd de rol van torpedobootjagers in directe confrontaties met grotere schepen in twijfel getrokken, terwijl de Amerikanen nadachten over hun eigen regels van engagement in nachtelijke gevechten. De vernietiging van de Yūdachi werd ook gebruikt om de brutaliteit van de Stille Oceaanoorlog te illustreren, waar conventies en overleveringen van eerdere maritieme conflicten vaak genegeerd werden in de chaos van de strijd.
Nasleep en historische evaluatie
Na het zinken van de Yūdachi werd Luitenant-kapitein ter zee Yoshikawa tijdelijk ontheven van zijn bevel en werd hij later overgeplaatst naar andere eenheden binnen de Keizerlijke Japanse Marine. Op 15 december 1942 werd de Yūdachi officieel geschrapt uit het Keizerlijke Torpedobootjagerregister, samen met andere schepen die verloren gingen tijdens de Slag om de Salomonseilanden.
Historici hebben de operaties van de Yūdachi vaak gebruikt om de bredere lessen te illustreren van de marineoorlogvoering in de Stille Oceaan. De gebeurtenissen rondom de Yūdachi’s ondergang benadrukken de kwetsbaarheid van torpedobootjagers in directe confrontaties met grotere oorlogsschepen en de hoge risico’s verbonden aan nachtelijke operaties zonder adequate radarondersteuning. Ook wordt vaak het morele dilemma aangehaald dat gepaard ging met de keuze om geen genade te tonen aan een overlevend schip, wat typisch was voor de harde realiteit van de Pacifische oorlogsvoering.
Conclusie
De Yūdachi, als onderdeel van de Shiratsuyu-klasse torpedobootjagers, belichaamde de Japanse maritieme strategie en tactiek tijdens de vroege stadia van de Tweede Wereldoorlog in de Stille Oceaan. Hoewel de torpedobootjagers oorspronkelijk waren ontworpen voor snelle, offensieve acties tegen vijandelijke schepen, toonde de operationele geschiedenis van de Yūdachi aan dat deze schepen kwetsbaar waren in directe confrontaties met grotere vijandelijke schepen en in nachtaanvallen zonder effectieve radarondersteuning. De ondergang van de Yūdachi tijdens de Slag om Guadalcanal benadrukte de beperkingen van de Japanse marine in hun nachtelijke operaties en het belang van technologische superioriteit in moderne oorlogsvoering.
De vernietiging van de Yūdachi en de controversiële gebeurtenissen die daarbij plaatsvonden, waaronder het vermeende hijsen van een witte vlag, bieden een venster op de brutale realiteit van de Pacifische oorlogsvoering. Het illustreert de intense vijandigheid en het gebrek aan genade dat vaak kenmerkend was voor de strijd in de Stille Oceaan, waar miscommunicatie en wanhoop leidden tot tragische uitkomsten. Deze gebeurtenissen hebben niet alleen invloed gehad op de Japanse militaire strategie, maar hebben ook bijgedragen aan de historische evaluatie van de ethiek en tactiek in maritieme gevechten.
Bronnen
- Shattered Sword: The Untold Story of the Battle of Midway – Jonathan B. Parshall and Anthony P. Tully
https://www.nebraskapress.unl.edu/potomac-books/9781574889239/ - Bronnen Mei1940
- Japanese Destroyer Captain: Pearl Harbor, Guadalcanal, Midway – The Great Naval Battles as Seen Through Japanese Eyes – Tameichi Hara, Fred Saito, and Roger Pineau
https://www.usni.org/press/books/japanese-destroyer-captain - Combined Fleet – Gedetailleerde informatie over Japanse marineschepen en operaties tijdens de Tweede Wereldoorlog, inclusief de Yūdachi.
http://www.combinedfleet.com/yudach_t.htm - Afbeelding: Shizuo Fukui, Public domain, via Wikimedia Commons
