De Bougainville campagne was een reeks land- en zeeslagen tijdens de Stille Oceaan campagne van de Tweede Wereldoorlog tussen de Geallieerde strijdkrachten en het Japanse Keizerrijk. De campagne, genoemd naar het eiland Bougainville, maakte deel uit van Operatie Cartwheel, de Geallieerde grand strategie in de Zuidelijke Stille Oceaan. Deze campagne speelde zich af in de noordelijke Salomonseilanden en bestond uit twee fases.
Inhouds opgave
Sterkte van de Strijdende Partijen tijdens de Bougainville Campagne
Geallieerde Troepen
Amerikaanse Troepen:
- Aantal Troepen: Ongeveer 144.000 Amerikaanse soldaten.
- Luchtmacht: 728 vliegtuigen.
- Belangrijke Eenheden:
- 3rd Marine Division, onder bevel van generaal-majoor Allen H. Turnage.
- 37th Infantry Division, onder bevel van generaal-majoor Robert S. Beightler.
- I Marine Amphibious Corps, aanvankelijk onder bevel van generaal-majoor Alexander Vandegrift, later opgevolgd door generaal-majoor Roy S. Geiger.
- 93rd Infantry Division, de eerste Afro-Amerikaanse infanterie-eenheid die actie zag tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Australische Troepen:
- Aantal Troepen: Ongeveer 30.000 Australische soldaten.
- Belangrijke Eenheden:
- 3rd Division, onder bevel van generaal-majoor William Bridgeford.
- 11th Brigade.
- 23rd Brigade.
- Fiji Infantry Regiment.
- II Corps, onder bevel van luitenant-generaal Stanley Savige.
Japanse Troepen
Aantal Troepen:
- Totaal: Tussen de 45.000 en 65.000 troepen, bestaande uit leger-, marine- en arbeidskrachten.
Belangrijke Eenheden:
- 17th Army, onder bevel van generaal Harukichi Hyakutake.
- 6th Infantry Division, onder bevel van luitenant-generaal Masatane Kanda.
- 38th Independent Mixed Brigade.
- Viceadmiraal Tomoshige Samejima’s marinetroepen, voornamelijk geconcentreerd in het zuiden van Bougainville.
Luchtmacht:
- Aantal Vliegtuigen: 154 vliegtuigen.
De Japanse troepen op Bougainville stonden voor de uitdaging om zich te verdedigen tegen een aanzienlijk grotere en beter uitgeruste Geallieerde strijdmacht. Ondanks hun numerieke minderheid en logistieke problemen, boden de Japanse troepen hardnekkig verzet gedurende de hele campagne.
De Eerste Fase: Amerikaanse Landingen en Verdeding van Torokina
Landingen en Oprichting van de Perimeter
De eerste fase van de Bougainville campagne vond plaats van november 1943 tot november 1944. In deze periode landden Amerikaanse troepen op Bougainville en vestigden een perimeter rond het strandhoofd bij Torokina. Deze operatie stond bekend als Operatie Cherry Blossom. De strategische keuze voor Cape Torokina was gebaseerd op de relatieve afwezigheid van Japanse troepen en het gebrek aan Japanse vliegvelden in het gebied, waardoor de Amerikaanse troepen voldoende tijd kregen om een sterke verdedigingslinie op te zetten.
Bougainville bevond zich binnen het Southwest Pacific Area, en de operaties stonden nominal onder het bevel van generaal Douglas MacArthur, hoewel de feitelijke planning en operationele controle werd overgedragen aan admiraal William F. Halsey, commandant van de Amerikaanse Derde Vloot. De voorbereidingen voor de landing begonnen in oktober 1943, waarbij 1 november werd vastgesteld als de invasiedatum.
De Landing en Directe Gevechten
Op de ochtend van 1 november 1943 bereikten drie groepen transportschepen de Empress Augusta Bay. Ondanks verouderde en onbetrouwbare kaarten van de Bougainville kust, slaagden de troepen erin om aan land te gaan. De Japanse troepen in het gebied waren beperkt in aantal en werden verrast door de landing. Admiraal Theodore Wilkinson, belast met het leiden van de landingen, had geleerd van eerdere fouten en zorgde voor een snelle lossing van troepen en materieel.
Japanse Reactie en Slag om Empress Augusta Bay
De Japanse reactie liet niet lang op zich wachten. Viceadmiraal Tomoshige Samejima stuurde onmiddellijk versterkingen vanuit Rabaul, maar deze troepen kwamen te laat om de Amerikaanse landing te voorkomen. Tijdens de Slag om Empress Augusta Bay op 2 november 1943 verloren de Japanners de lichte kruiser Sendai en de torpedobootjager Hatsukaze.
Vervolgacties en Verdediging van de Perimeter
Na de landing versterkten de Amerikanen hun positie rond Torokina. Ze breidden hun perimeter uit en begonnen met de bouw van vliegvelden. Het Japanse bevel probeerde de Amerikaanse opmars te stoppen door verschillende aanvallen uit te voeren, waaronder luchtbombardementen vanuit Rabaul. Echter, door effectieve tegenmaatregelen en versterkingen wisten de Amerikanen hun positie te handhaven.
Gedurende november 1943 voerden de Japanners meerdere luchtaanvallen uit op de Amerikaanse stellingen rond Torokina. Echter, door de aanhoudende verliezen in hun luchtmacht, werden deze aanvallen uiteindelijk gestaakt. De Amerikanen breidden hun perimeter verder uit tot een straal van 8 tot 10 kilometer, waardoor ze in staat waren om twee vliegvelden te veroveren en te gebruiken voor verdere aanvallen op Rabaul.
Impact en Gevolgen van de Eerste Fase
De eerste fase van de Bougainville campagne was cruciaal voor de Geallieerden om een basis te vestigen van waaruit ze verdere operaties tegen de Japanse posities konden uitvoeren. De vestiging van vliegvelden en de succesvolle verdediging van de perimeter rond Torokina waren belangrijke stappen in de algehele strategie om Rabaul te neutraliseren en de Japanse expansie in de Stille Oceaan te stoppen.
De Tweede Fase: Australische Offensieven en Opruiming van Japanse Troepen
Overdracht en Voorbereiding
De tweede fase van de Bougainville campagne duurde van november 1944 tot augustus 1945. In deze periode namen voornamelijk Australische troepen de leiding over de operaties op het eiland. Deze fase begon nadat de Amerikaanse troepen hun verdedigende posities hadden versterkt en een solide basis hadden gelegd voor verdere operaties. Generaal Douglas MacArthur besloot de Amerikaanse troepen terug te trekken voor hergroepering en herbevoorrading, en verving hen door het Australische II Corps onder leiding van luitenant-generaal Stanley Savige.
Strategische Beslissingen en Doelstellingen
De Australische regering en militaire leiding waren vastbesloten om de Japanse troepen op Bougainville volledig te vernietigen. Dit besluit was ingegeven door de wens om de campagne af te sluiten en troepen vrij te maken voor operaties elders, evenals de bevrijding van Australisch grondgebied en de eilandbewoners van Japanse overheersing. Savige’s II Corps, bestaande uit de 3e Divisie en verschillende brigades, had de taak om de Japanse strijdkrachten op het eiland in drie hoofdrichtingen aan te vallen: noord, centraal en zuid.
Het Noorden: Slag om Tsimba Ridge
In het noorden kregen de Australische troepen de opdracht om de Japanse strijdkrachten naar het smalle Bonis schiereiland te dwingen en hen daar te vernietigen. Generaal J.R. Stevensons’s 11e Brigade begon aan een opmars langs de kust en bereikte het dorp Rukussia midden januari 1945. De voortgang werd echter bemoeilijkt door de aanwezigheid van Japanse troepen op Tsimba Ridge. In de daaropvolgende Slag om Tsimba Ridge ontmoetten de Australiërs hevig verzet in sterk versterkte posities, maar slaagden erin om de laatste Japanse verdedigers op 9 februari uit te schakelen.
Het Centrum: Slag om Pearl Ridge
In het centrale deel van het eiland voerden de Australische troepen aanvallen uit om de Japanse posities op Pearl Ridge te veroveren. Deze strategische hoogte bood zicht op beide kusten van het eiland en was van cruciaal belang voor verdere operaties. De Slag om Pearl Ridge, die plaatsvond op 30-31 december 1944, liet zien hoe ver de Japanse moraal en slagkracht waren afgenomen. Een enkele Australische bataljon slaagde erin de positie in te nemen met minimale verliezen, ondanks de aanwezigheid van een groot aantal Japanse verdedigers.
Het Zuiden: De Weg naar Buin
Het belangrijkste offensief vond plaats in het zuiden, waar de bulk van de Japanse strijdkrachten, waaronder de 6e Divisie onder generaal Masatane Kanda, zich bevond. De 3e Divisie van generaal William Bridgeford kreeg de taak om de Japanse troepen rond Buin te verdrijven. De opmars begon eind december 1944, waarbij de Australiërs al snel controle kregen over belangrijke gebieden zoals Mosigetta en Barara.
Tijdens de Slag om Slater’s Knoll van 28 maart tot 6 april 1945, lanceerden de Japanners een krachtige tegenaanval, die door de Australiërs met zware verliezen werd afgeslagen. Generaal Kanda’s offensief eindigde in een ramp, met veel doden en gewonden aan Japanse zijde. Na deze mislukking trok Kanda zijn troepen terug in een defensieve linie rond Buin, waar ze versterking kregen van garnizoenen uit nabijgelegen eilanden.
Vervolgacties en Eindfase
Na een korte pauze voor hergroepering en bevoorrading hervatten de Australische troepen hun opmars in het zuiden. Tijdens de Slag om de Hongorai Rivier van 17 april tot 22 mei 1945, slaagden de Australiërs erin om de Japanse troepen verder terug te dringen, hoewel het terrein en de weersomstandigheden de operaties bemoeilijkten. Tegen de tijd dat de gevechten rond de Mivo Rivier oplaaiden, was het duidelijk dat de Japanners ernstig verzwakt waren en niet in staat waren om een effectieve verdediging op te zetten.
De regen en overstromingen vertraagden de Australische opmars tijdelijk, maar zodra de omstandigheden verbeterden, werden de patrouilles hervat en de resterende Japanse verzetshaarden aangepakt. Echter, voordat een beslissende aanval kon worden uitgevoerd, kwam het nieuws van de atoombommen en de daaropvolgende Japanse overgave.
Nasleep en Conclusie van de Tweede Fase
De Japanse strijdkrachten op Bougainville leden zware verliezen door gevechten, ziekten en ondervoeding. Australische inlichtingenofficieren schatten dat ongeveer 8.200 Japanse troepen sneuvelden tijdens de gevechten, terwijl nog eens 16.600 stierven aan ziekten of ondervoeding. De rest van de Japanse troepen gaf zich over op 21 augustus 1945, na de officiële Japanse capitulatie op 2 september 1945.
Humanitaire Impact en De Rol van Australische Troepen
Humanitaire Impact van de Bougainville Campagne
De langdurige strijd op Bougainville had een aanzienlijke impact op zowel de militaire troepen als de lokale bevolking. De eilandbewoners, die al jarenlang onder Japanse bezetting leefden, zagen hun leven drastisch beïnvloed door de gevechten en de militaire aanwezigheid. Volgens schattingen van historicus Hank Nelson daalde de bevolking van Bougainville met 25% tussen 1943 en 1946, van meer dan 52.000 naar minder dan 40.000 mensen. Deze daling was het gevolg van gevechten, dwangarbeid, voedseltekorten en ziekten.
De Situatie van de Japanse Troepen
De Japanse troepen op Bougainville, afgesneden van voorraden en versterkingen, waren gedwongen om te overleven op lokale bronnen. De voedselsituatie werd zo slecht dat het normale rijstrantsoen van 750 gram per soldaat in april 1944 werd teruggebracht tot 250 gram, en vanaf september was er geen rijstrantsoen meer. Veel Japanse soldaten moesten werken op geïmproviseerde boerderijen, en Geallieerde piloten bombardeerden deze tuinen met napalm, wat de situatie verder verslechterde.
Ondanks de moeilijke omstandigheden behielden de Japanse troepen een zekere mate van discipline en doorzettingsvermogen, hoewel er meldingen waren van muiterij en desertie. Volgens historicus Harry Gailey was de moraal onder de Japanse troepen na het verlies van de strijd om de Perimeter aanzienlijk gedaald, met soldaten die in de jungle zwierven op zoek naar voedsel.
Australische Offensieve Operaties
De beslissing van de Australische regering om agressieve operaties op Bougainville uit te voeren werd gedreven door de wens om de campagne snel af te ronden en troepen vrij te maken voor andere operaties. Daarnaast was er de wens om Australisch grondgebied te bevrijden en de eilandbewoners te bevrijden van de Japanse bezetting.
Luitenant-generaal Stanley Savige gaf leiding aan het Australische II Corps, dat bestond uit de 3e Divisie en verschillende brigades. Hun doelstellingen waren het vernietigen van de Japanse troepen in drie hoofdrichtingen: het noordelijke Bonis schiereiland, het centrale Pearl Ridge en de zuidelijke regio rond Buin. Ondanks de moeilijke terrein- en weersomstandigheden slaagden de Australische troepen erin om aanzienlijke vooruitgang te boeken en de Japanse troepen zware verliezen toe te brengen.
Centrale en Noordelijke Operaties
In het centrale deel van Bougainville veroverden de Australiërs Pearl Ridge tijdens een verrassingsaanval eind december 1944. De ridge bood strategisch zicht op beide kusten van het eiland, wat het voor de Geallieerden mogelijk maakte om Japanse communicatielijnen te verstoren. Activiteiten in dit gebied waren voornamelijk beperkt tot patrouilles en het opzetten van observatieposten.
In het noorden dwongen de Australische troepen de Japanse troepen terug naar het Bonis schiereiland. Na hevige gevechten op Tsimba Ridge en Soraken Plantation, moesten de Japanse troepen zich terugtrekken naar sterk verdedigde posities op het schiereiland. Hoewel een amfibische landing bij Porton Plantation in juni 1945 aanvankelijk succesvol leek, werden de Australische troepen uiteindelijk gedwongen zich terug te trekken onder zwaar Japans vuur.
Zuidelijke Operaties en Slater’s Knoll
Het belangrijkste offensief vond plaats in het zuiden, waar de meeste Japanse troepen waren geconcentreerd. De Australische 3e Divisie, onder bevel van generaal William Bridgeford, begon in december 1944 aan een opmars naar Buin. Na zware gevechten rond Slater’s Knoll, waar de Japanners een grote tegenaanval lanceerden, trokken de Australische troepen verder zuidwaarts. Ondanks de zware omstandigheden en hevige regenval slaagden ze erin de Japanse troepen verder terug te dringen.
Eindfase van de Campagne
Toen het nieuws van de atoombommen en de Japanse overgave in augustus 1945 Bougainville bereikte, waren de Australische troepen bezig met het consolideren van hun posities. Hoewel er nog beperkte patrouilleactiviteiten plaatsvonden, kwam er met de overgave een einde aan de gevechten op het eiland.
Conclusie en Erkenning van Moed
Einde van de Bougainville Campagne
De Bougainville campagne eindigde formeel met de overgave van de Japanse troepen op 21 augustus 1945, kort na de capitulatie van Japan op 2 september 1945 in Tokyo Bay. De laatste fase van de campagne was bijzonder bloedig voor beide partijen. De Australische troepen verloren 516 mannen, terwijl nog eens 1.572 gewond raakten. Aan de Japanse kant werden ongeveer 8.500 troepen gedood tijdens de gevechten, en nog eens 9.800 stierven aan ziekten en ondervoeding. Uiteindelijk gaven ongeveer 23.500 Japanse soldaten en arbeiders zich over.
Humanitaire Aspecten
De Bougainvilleaanse bevolking leed zwaar onder de gevechten en de bezetting. De combinatie van militaire operaties, gedwongen arbeid en voedseltekorten zorgde voor een dramatische afname van de bevolking. Veel inwoners werden gedwongen om te werken voor de Japanse strijdkrachten, wat hun levensomstandigheden verder verslechterde.
Oordeel over de Australische Offensieven
Historicus Harry Gailey beschreef de zware tol van de campagne als een tragisch verlies voor een eiland waarvan het bezit na maart 1944 weinig invloed had op de uitkomst van de oorlog. Toch toonden de Australische soldaten uitzonderlijke moed en discipline in moeilijke omstandigheden, wetende dat hun operaties mogelijk niet cruciaal waren voor de algehele oorlogsuitkomst.
In tegenstelling tot Gailey’s mening, betoogt de Australische historicus Karl James dat de Bougainville campagne gerechtvaardigd was, aangezien het niet bekend was wanneer Japan zou overgeven. Bovendien was er een noodzaak om Australische troepen vrij te maken voor andere operaties en om de lokale bevolking te bevrijden van de Japanse overheersing.
Erkenning en Onderscheidingen
Tijdens de Bougainville campagne werden drie Victoria Crosses uitgereikt voor uitzonderlijke moed:
- Corporaal Sefanaia Sukanaivalu: Postuum toegekend voor zijn moedige acties bij Mawaraka op 23 juni 1944. Hij is de enige Fijiaan die deze onderscheiding heeft ontvangen.
- Corporaal Reg Rattey: Ontving de onderscheiding voor zijn daden tijdens de gevechten rond Slater’s Knoll op 22 maart 1945.
- Soldaat Frank Partridge: Verdiende zijn Victoria Cross tijdens een van de laatste acties van de campagne op 24 juli 1945 langs de Ratsua front. Partridge was de enige lid van de militie die de Victoria Cross ontving en dit was tevens de laatste van de oorlog toegekend aan een Australiër.
Invloed op de Oorlog en Historische Betekenis
De Bougainville campagne speelde een cruciale rol in de bredere Geallieerde strategie om de Japanse expansie in de Stille Oceaan te stoppen. Hoewel de operaties zwaar en langdurig waren, droegen ze bij aan de uiteindelijke neutralisering van de Japanse basis in Rabaul en verminderden ze de vijandelijke dreiging in de regio. De campagne toonde de vastberadenheid en moed van de Geallieerde troepen, vooral die van de Australische strijdkrachten, die aanzienlijke bijdragen leverden aan de overwinning in de Stille Oceaan.
Bronnen en meer informatie
- Morison, Samuel Eliot. History of United States Naval Operations in World War II. Vol. 6. Boston: Little, Brown and Company, 1951.
- Gailey, Harry A. Bougainville, 1943–1945: The Forgotten Campaign. Lexington: University Press of Kentucky, 1991.
- James, Karl. The Hard Slog: Australians in the Bougainville Campaign, 1944–45. Cambridge: Cambridge University Press, 2012.
- Nelson, Hank. Bougainville 1943–1945: Australian and American Troops in the Pacific. Canberra: Australian War Memorial, 1982.
- Tanaka, Yuki. Hidden Horrors: Japanese War Crimes in World War II. Boulder: Westview Press, 1996.
- Bronnen Mei1940
