
De pre-dreadnought Slava, het laatste van de vijf Borodino-klasse slagschepen, illustreert de overgang in maritieme technologie aan het begin van de twintigste eeuw. Hoewel de Borodino-klasse was ontworpen in een periode van snelle technologische vooruitgang, weerspiegelde de Slava een ouder scheepsontwerp dat op dat moment al werd ingehaald door de introductie van dreadnoughts. Toch bleef ze operationeel en vervulde ze een waardevolle rol in de Russische marine.
Hoewel de Slava niet op tijd werd voltooid om deel te nemen aan de Slag bij Tsushima (1905) tijdens de Russisch-Japanse Oorlog, speelde ze een belangrijke rol in de Eerste Wereldoorlog. Als onderdeel van de Russische marine leverde ze een bijdrage aan verschillende cruciale operaties, waaronder de Slag om de Golf van Riga en de Slag om Moon Sound, waar haar bewapening en inzet bijdroegen aan de verdediging van strategische Russische wateren.
Inhouds opgave
Ontwerp en Technische Specificaties
De Slava werd gebouwd als onderdeel van de Borodino-klasse slagschepen, een serie schepen ontworpen volgens verouderde standaarden tegen de tijd dat ze in gebruik werden genomen. Hier volgt een overzicht van haar ontwerp en technische kenmerken.
Algemene Afmetingen
- Lengte: 397 voet 3 inch (121,1 m)
- Breedte: 76 voet 1 inch (23,2 m)
- Diepgang: 29 voet 2 inch (8,9 m)
- Verplaatsing: 14.415 long tons bij normale belasting; 15.275 long tons bij volle belasting.
Voortstuwing
De Slava was uitgerust met:
- Aandrijving: Twee verticale triple-expansie stoommachines.
- Ketels: Twintig Belleville-waterbuisketels.
- Vermogen: 15.800 geïndiceerde paardenkracht (ihp), met een maximum van 16.378 ihp tijdens proefvaarten.
- Snelheid: 17,5 knopen (32,4 km/u).
- Bereik: 2.590 zeemijlen (4.800 km) bij een kruissnelheid van 10 knopen.
Bewapening
De Slava droeg een krachtige, maar traditioneel ingerichte bewapening:
- Hoofdgeschut: 2 × tweeling 12-inch (305 mm) kanonnen.
- Secundair geschut: 6 × tweeling 6-inch (152 mm) kanonnen.
- Antitorpedokanonnen: 20 × 75 mm kanonnen.
- Torpedobuizen: 4 × 15-inch (381 mm).
Pantser
- Hoofddek: 25,4–51 mm dik.
- Pantsergordel: 145–194 mm dik.
- Torpedobuizen: Beschermd met 178–229 mm pantserplaten.
Operaties in de Eerste Wereldoorlog
Met het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog speelde Slava een belangrijke rol in de verdediging van de Russische marine posities in de Oostzee.
Slag om de Golf van Riga (1915)
De Slava werd ingezet bij de verdediging van de Golf van Riga, een strategisch gebied waar de Duitse marine probeerde door te breken.
- Eerste confrontatie: In augustus 1915 verhinderde Slava, samen met andere Russische schepen, dat Duitse mijnenvegers de Irbe Straat vrijmaakten. Ondanks aanvallen van Duitse pre-dreadnoughts zoals de SMS Elsass, bleef Slava standhouden.
- Duitse escalatie: Later datzelfde jaar schakelde Duitsland dreadnoughts in, zoals de SMS Nassau en SMS Posen, om de Russische linies te doorbreken. Door haar bewapening en verhoogde schiettactieken bood Slava tegenstand, maar ze werd meerdere keren geraakt door Duitse granaten. Ondanks de schade bleef ze effectief in actie totdat de Duitse vloot zich terugtrok na de torpedering van de SMS Moltke door een Britse onderzeeër.
Ondersteuning van Grondtroepen
Na de Slag om de Golf van Riga voerde de Slava regelmatig beschietingen uit ter ondersteuning van Russische grondtroepen. Tijdens een bombardement bij Tukums in september 1915 werd haar commandant dodelijk getroffen door een vijandelijke aanval. De inzet van het schip bleef echter doorgaan tot het einde van 1916, ondanks frequente Duitse luchtaanvallen en artilleriebeschietingen.
Wartime Aanpassingen
Tijdens de oorlog onderging de Slava verschillende aanpassingen om haar prestaties te verbeteren:
- Hoofdgeschut: De elevatie van haar hoofdkanonnen werd verhoogd, waardoor het maximale bereik steeg tot 23.000 yards (21 km).
- Luchtafweergeschut: Twee 47 mm en vier 76 mm luchtafweerkanonnen werden toegevoegd ter verdediging tegen vijandelijke vliegtuigen.
- Licht geschut: Het aantal 75 mm kanonnen werd teruggebracht tot twaalf om gewicht te besparen.
Slag om Moon Sound en Het Einde van Slava
Context van de Slag om Moon Sound (1917)
In oktober 1917 voerde de Duitse marine Operatie Albion uit, gericht op de verovering van strategische eilanden in de Oostzee, waaronder Saaremaa (Oesel) en Hiiumaa (Dagö). Deze operatie moest de toegang tot de Golf van Riga veiligstellen. De Slava, samen met andere Russische schepen, werd ingezet om de Duitse opmars in Moon Sound te vertragen.
De Laatste Strijd
Op 17 oktober 1917, tijdens de Slag om Moon Sound, kreeg de Slava de opdracht om Duitse mijnenvegers en begeleidende dreadnoughts, waaronder de SMS König en SMS Kronprinz, te onderscheppen. De confrontatie werd gekenmerkt door de volgende gebeurtenissen:
- Vroege uren: De Slava opende het vuur op Duitse schepen vanaf een afstand van bijna 20 kilometer. Hoewel haar bewapening beperkingen kende, slaagde ze erin enkele mijnenvegers te beschadigen en hun operaties te vertragen.
- Duitse reactie: De SMS König beantwoordde het vuur en trof de Slava meerdere malen. Drie treffers veroorzaakten aanzienlijke schade:
- De eerste granaat sloeg door de boeg en overstroomde meerdere compartimenten, waardoor het schip begon te zinken.
- De tweede granaat veroorzaakte brand in een munitieopslag, die met moeite werd geblust.
- De derde treffer beschadigde kritieke systemen, waaronder de stoomketels.
De Ondergang van Slava
Door de opgelopen schade en een toenemende diepgang werd het voor de Slava onmogelijk om door de ondiepe vaargeulen in Moon Sound te navigeren. De bemanning kreeg het bevel het schip te verlaten en haar te scuttelen om te voorkomen dat ze in Duitse handen zou vallen.
- Scuttling: De Slava werd opzettelijk tot zinken gebracht door explosieven en torpedo’s af te vuren. Ze kwam tot rust op een zandbank, met haar achtersteven onder water.
- Evacuatie: De bemanning werd gered door nabijgelegen Russische torpedobootjagers en evacuatievaartuigen. Na de evacuatie werd het schip achtergelaten.
De Slava werd formeel uit de Russische marinevloot verwijderd in mei 1918 en later, in de jaren 1930, door Estse bergingsbedrijven gesloopt.
Historische Relevantie
Hoewel de Slava tijdens haar operationele leven beperkt was door technische en tactische beperkingen, illustreert haar carrière de overgangsperiode in maritieme oorlogvoering van pre-dreadnoughts naar dreadnoughts. Ze speelde een ondersteunende, maar waardevolle rol in de verdediging van Russische territoriale wateren tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Conclusie
De Slava is een boeiend voorbeeld van maritieme geschiedenis tijdens het begin van de twintigste eeuw. Haar deelname aan conflicten zoals de Slag om de Golf van Riga en de Slag om Moon Sound benadrukt de strategische uitdagingen en mogelijkheden waarmee marines werden geconfronteerd tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het verhaal van de Slava eindigde in 1917, maar haar nalatenschap leeft voort als een getuigenis van de evolutie van oorlogsschepen en de complexiteit van zeestrategieën in een snel veranderende wereld.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding: Pline, Public domain, via Wikimedia Commons
- Budzbon, Przemysław. “Russia”. In Gray, Randal (ed.). Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Annapolis: Naval Institute Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5.
- Halpern, Paul G. A Naval History of World War I. Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-352-4.
- McLaughlin, Stephen. Russian & Soviet Battleships. Annapolis: Naval Institute Press, 2003. ISBN 1-55750-481-4.
- Nekrasov, George M. Expendable Glory: A Russian Battleship in the Baltic, 1915–1917. Boulder: East European Monographs, 2004. ISBN 0-88033-534-3.
- Staff, Gary. Battle for the Baltic Islands 1917: Triumph of the Imperial German Navy. Barnsley: Pen & Sword Maritime, 2008. ISBN 978-1-84415-787-7.
- Bronnen Mei1940