
De Mitsubishi F1M (Allied reporting name: “Pete”) was een Japanse verkenningswatervliegtuig uit de Tweede Wereldoorlog. Het was het laatste dubbeldekkerontwerp dat dienstdeed bij de Japanse Keizerlijke Marine. Tussen 1936 en 1944 werden 944 exemplaren geproduceerd, waarvan vier prototypes. De officiële marinebenaming was Type Zero Observation Seaplane (零式水上観測機).
Inhouds opgave
Ontwerp en Ontwikkeling
Specificaties en Eerste Ontwerp
In 1934 gaf de Japanse Keizerlijke Marine opdracht aan Mitsubishi, Aichi en Kawanishi om een vervanger te ontwikkelen voor de Nakajima E8N-watervliegtuigen. Deze vliegtuigen werden ingezet voor korte verkennings- en observatiemissies vanaf marineschepen. Mitsubishi ontwierp de Ka-17, die door de marine werd aangeduid als de F1M1. Dit model was een volledig metalen dubbeldekker, aangedreven door een Nakajima Hikari 1-stermotor met een vermogen van 610 kilowatt (820 pk). Het toestel had elliptische vleugels en was ontworpen met als doel de luchtweerstand te minimaliseren door het aantal stijlen en kabels tussen de vleugels te beperken.
Het eerste prototype vloog in juni 1936, maar bleek instabiel te zijn, zowel in de lucht als op het water. Deze instabiliteit vereiste aanzienlijke aanpassingen aan het ontwerp.
Verbeteringen aan de F1M1
Om de gebreken van de F1M1 te corrigeren, werden verschillende wijzigingen doorgevoerd:
- De vleugels kregen een rechte, taps toelopende vorm met een grotere dihedraalhoek.
- Het verticale staartvlak en het roer werden vergroot.
- De drijvers werden aangepast om de drijfvermogen te verbeteren.
- De Nakajima Hikari-motor werd vervangen door de krachtigere Mitsubishi Zuisei 14-cilinder stermotor met een vermogen van 652 kilowatt (875 pk).
De verbeterde versie, aangeduid als de F1M2, bood betere prestaties en handling en werd in productie genomen als de Type 0 Observation Seaplane Model 11.
Technische Specificaties van de F1M2
Algemene Kenmerken
- Bemanning: 2
- Lengte: 9,5 m
- Spanwijdte: 11 m
- Hoogte: 4 m
- Vleugeloppervlak: 29,5 m²
- Leeggewicht: 1.928 kg
- Maximaal Startgewicht: 2.856 kg
Motor en Prestaties
- Motor: Mitsubishi Zuisei 13, 14-cilinder luchtgekoelde radiale zuigermotor
- Vermogen: 652 kW (875 pk)
- Maximale snelheid: 370 km/u
- Bereik: 740 km
- Dienstplafond: 9.440 m
Bewapening
- Vast gemonteerde wapens: 2 x 7,7 mm Type 97 machinegeweren
- Flexibel gemonteerd wapen: 1 x 7,7 mm Type 92 machinegeweer
- Bommen: Maximaal 2 x 60 kg of 1 x 250 kg voor kamikazemissies.
Operationele Geschiedenis
Veelzijdige Inzet
Hoewel de F1M oorspronkelijk was ontworpen voor katapultgelanceerde verkenningsmissies, bewees het toestel zijn veelzijdigheid door talrijke andere rollen te vervullen:
- Konvooibegeleiding: Het begeleiden van Japanse marineschepen.
- Bomber en Anti-onderzeebootmissies: Uitrusting voor zowel aanvallen als patrouilles.
- Luchtgevechten: Gebruikt als gebiedsverdedigingsjager in onder andere de Aleoeten, Salomonseilanden en Nieuw-Guinea.
- Reddings- en Transportmissies: Het evacueren van bemanning of transporteren van goederen.
- Anti-scheepsoperaties: Bijvoorbeeld het tot zinken brengen van de Amerikaanse PT-34 op 9 april 1942.
In verschillende theaters, waaronder de Aleoeten en Nieuw-Guinea, nam het toestel het op tegen geallieerde bommenwerpers en jagers.
Gebruik na de Tweede Wereldoorlog
Na het einde van de oorlog in 1945 werd de Mitsubishi F1M2 ook gebruikt door Indonesische strijdkrachten tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog tegen Nederland. Dit illustreert de robuustheid en flexibiliteit van het toestel.
Varianten van de Mitsubishi F1M
F1M1
De oorspronkelijke prototypes, waarvan vier exemplaren zijn gebouwd. Deze hadden een beperkte inzetbaarheid vanwege stabiliteitsproblemen.
F1M2
De verbeterde versie die in productie werd genomen en dienstdeed als tweezits verkenningswatervliegtuig.
F1M2-K
Een trainingsversie van de F1M2, ontworpen voor pilotenopleiding.
Overlevende Vliegtuigen
In februari 2023 werden vier Mitsubishi F1M’s geveild in de Verenigde Staten. Deze toestellen waren meer dan 20 jaar opgeslagen geweest en vertegenwoordigen een zeldzame overblijfsel van dit vliegtuigtype.
Conclusie
“De Mitsubishi F1M ‘Pete’ werd door de Japanse Keizerlijke Marine ingezet in verschillende operaties tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het toestel werd gebruikt voor verkenning, luchtgevechten en ondersteunende taken. Het ontwerp weerspiegelt een overgangsfase in de luchtvaartgeschiedenis van dubbeldekkers naar meer geavanceerde vliegtuigen. Na de oorlog werd het vliegtuig door Indonesische strijdkrachten gebruikt tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding: Imperial Japanese Navy, Public domain, via Wikimedia Commons
- Claringbould, Michael John (2022). IJN Floatplanes in the South Pacific 1942-1944. Pacific Profiles. Vol. 8. Kent Town, Australia: Avonmore Books. ISBN 978-0645246940.
- Francillon, R.J. Japanese Aircraft of the Pacific War. London: Putnam, 1970. ISBN 0370000331.
- Bronnen Mei1940