
De SMS Nassau was een Duits slagschip uit de Nassau-klasse, ontworpen als antwoord op de technologische vooruitgang in de marines van andere wereldmachten, met name het Britse slagschip HMS 0. Als het eerste Duitse dreadnought-schip speelde de Nassau een sleutelrol in de modernisering van de Keizerlijke Duitse Marine en nam ze deel aan diverse operaties tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Inhouds opgave
Ontwerp en Bouw van SMS Nassau
Achtergrond
De ontwikkeling van de Nassau-klasse begon in 1903, midden in de Anglo-Duitse wapenwedloop. De introductie van slagschepen met all-big-gun bewapening, zoals HMS Dreadnought, zette druk op de Duitse marine om hun slagschepen te moderniseren. De Nassau werd gebouwd als een reactie hierop, met een nadruk op slagkracht en pantsering, ondanks conservatieve ontwerpkeuzes zoals het gebruik van drievoudige-expansie stoommachines in plaats van turbines.
Specificaties
De SMS Nassau had een lengte van 146,1 meter, een breedte van 26,9 meter en een diepgang van 8,9 meter. Haar normale waterverplaatsing bedroeg 18.873 ton, oplopend tot 21.000 ton bij volle belading. Het schip beschikte over:
- Bewapening:
- 12 × 28 cm (11 inch) kanonnen in een hexagonale opstelling
- 12 × 15 cm (6 inch) secundaire kanonnen
- 16 × 8,8 cm (3 inch) kanonnen
- 6 torpedobuizen van 45 cm
- Pantser:
- Gordel: 270 mm
- Torens: 280 mm
- Commandotoren: 400 mm
- Snelheid en bereik:
- Maximumsnelheid: 20 knopen (37 km/u)
- Bereik: 8.300 nautische mijlen bij 12 knopen (15.400 km bij 22 km/u)
Bouwproces
De SMS Nassau werd op 22 juli 1907 gelegd bij de Kaiserliche Werft in Wilhelmshaven. Het schip werd met strikte geheimhouding gebouwd en op 7 maart 1908 te water gelaten, minder dan twee jaar na de lancering van HMS Dreadnought. Na enkele technische tegenslagen, waaronder een incident met overstroming in de dokken, werd de Nassau in oktober 1909 in dienst genomen.
De Nassau-klasse en de Eerste Wereldoorlog
Eerste Operaties
Bij de uitbraak van de Eerste Wereldoorlog was de Nassau onderdeel van de Duitse Hochseeflotte. Haar primaire inzetgebied was de Noordzee, waar ze deelnam aan diverse operaties, waaronder de beschieting van Scarborough, Hartlepool en Whitby in december 1914. Tijdens deze operatie fungeerde de Nassau als steun voor de Duitse slagkruisers, maar directe confrontatie met de Britse Grand Fleet werd vermeden.
Slag in de Golf van Riga
In augustus 1915 werd Nassau ingezet in de Oostzee tijdens de Duitse aanval op de Russische vloot in de Golf van Riga. Het doel was om de Russische schepen, waaronder de Slava, te neutraliseren en een mijnenveld aan te leggen. Nassau raakte betrokken bij een vuurgevecht met Slava, waarbij meerdere treffers werden geplaatst, en assisteerde bij de vernietiging van Russische kanonneerboten.
Slag bij Jutland
De Nassau speelde een belangrijke rol tijdens de Slag bij Jutland op 31 mei en 1 juni 1916. Tijdens deze grootste zeeslag van de oorlog:
- Vuurgevechten: Nassau vuurde op Britse lichte kruisers zoals HMS Southampton en HMS Dublin, en veroorzaakte lichte schade.
- Botsing: Tijdens een nachtelijke confrontatie botste Nassau met de Britse torpedobootjager HMS Spitfire, wat resulteerde in structurele schade aan beide schepen.
- Vernietiging van HMS Black Prince: Nassau was betrokken bij het tot zinken brengen van de Britse kruiser Black Prince, samen met andere Duitse slagschepen.
De schade aan Nassau was relatief gering: het schip werd slechts tweemaal getroffen door vijandelijk vuur, en 11 bemanningsleden kwamen om, terwijl 16 gewond raakten.
Noordzee Operaties
Na de Slag bij Jutland bleef de Nassau actief in de Duitse Hoogzee Vloot. Het schip nam deel aan meerdere operaties in de Noordzee, waaronder:
- Bescherming van Duitse Slagkruisers: In augustus 1916 ondersteunde Nassau een bombardement op Sunderland door Duitse slagkruisers. De operatie werd afgebroken vanwege meldingen van Britse tegenmaatregelen.
- Pogingen tot Konvooi-aanvallen: In april 1917 maakte Nassau deel uit van een poging om een Brits konvooi te onderscheppen. Deze missie werd gestaakt toen het slagschip Moltke motorproblemen kreeg en moest worden teruggesleept.
Operatie Schlußstein
In augustus 1917 werd Nassau toegewezen aan een speciale eenheid voor de geplande operatie Schlußstein, die gericht was op de bezetting van Sint-Petersburg. Hoewel het schip voorbereidingen trof, werd de operatie uiteindelijk geannuleerd, en Nassau keerde terug naar haar basis.
De Muiterij in de Duitse Marine
Aan het einde van de oorlog, in oktober 1918, stond Nassau op de lijst om deel te nemen aan een laatste grootschalige vlootactie. Deze operatie, bedoeld om de Britse Grand Fleet aan te vallen, werd echter afgebroken door een massale muiterij onder Duitse matrozen. Dit weerspiegelde de algehele oorlogsmoeheid binnen de Duitse strijdkrachten en leidde tot de annulering van de missie.
Nasleep en Ontmanteling
Internatie van de Duitse Vloot
Na de wapenstilstand van november 1918 werd het grootste deel van de Duitse Hoogzee Vloot geïnterneerd in Scapa Flow, maar de oudere Nassau-klasse schepen, waaronder de Nassau, bleven in Duitse havens. Dit was te danken aan hun verouderde status in vergelijking met modernere schepen.
Overdracht aan Japan
In april 1920 werd de SMS Nassau toegewezen aan Japan als compensatie voor de gezonken schepen in Scapa Flow. Omdat de Japanse marine geen behoefte had aan het schip, werd het verkocht aan een Brits sloopbedrijf. Nassau werd uiteindelijk in juni 1920 ontmanteld in Dordrecht, Nederland.
Conclusie
De SMS Nassau speelde een belangrijke rol in de evolutie van de Duitse marine tijdens het begin van de 20e eeuw. Als het eerste Duitse dreadnought-slagschip symboliseerde ze de ambitie van Duitsland om de technologische kloof met Groot-Brittannië te dichten. Hoewel haar conservatieve ontwerpkeuzes haar op termijn verouderd maakten, leverde ze een aanzienlijke bijdrage aan de Duitse maritieme strategie tijdens de Eerste Wereldoorlog. De geschiedenis van de Nassau illustreert niet alleen de intensiteit van de Anglo-Duitse wapenwedloop, maar ook de voortdurende evolutie van moderne oorlogsschepen in deze periode.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding: British Naval Intelligence, Public domain, via Wikimedia Commons
- Bennett, Geoffrey (2005). Naval Battles of the First World War. Barnsley: Pen & Sword Military Classics. ISBN 978-1-84415-300-8.
- Campbell, John (1998). Jutland: An Analysis of the Fighting. London: Conway Maritime Press. ISBN 978-1-55821-759-1.
- Gröner, Erich (1990). German Warships: 1815–1945, Vol. I: Major Surface Vessels. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-0-87021-790-6.
- Herwig, Holger H. (1998). Luxury Fleet: The Imperial German Navy 1888–1918. Amherst: Humanity Books. ISBN 978-1-57392-286-9.
- Halpern, Paul G. (1995). A Naval History of World War I. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-1-55750-352-7.
- Massie, Robert K. (2003). Castles of Steel: Britain, Germany, and the Winning of the Great War at Sea. New York: Ballantine Books. ISBN 978-0-345-40878-5.
- Staff, Gary (2010). German Battleships: 1914–1918, Vol. 1: Deutschland, Nassau and Helgoland Classes. Oxford: Osprey Books. ISBN 978-1-84603-467-1.
- Tarrant, V. E. (2001). Jutland: The German Perspective. London: Cassell Military Paperbacks. ISBN 978-0-304-35848-9.
- Bronnen Mei1940