Operation Albion was een gecombineerde lucht-, land- en zeemilitaire operatie uitgevoerd door het Duitse Keizerrijk in oktober 1917. Deze campagne was gericht op de strategische West-Estse Archipel, bestaande uit de eilanden Saaremaa (Ösel), Hiiumaa (Dagö) en Muhu (Moon), die deel uitmaakten van het Russische Rijk. Het doel was om de controle over de Baltische Zee te versterken en de Russische verdediging te omzeilen. De operatie eindigde met een Duitse overwinning, waarbij aanzienlijke Russische verliezen werden geleden.
De campagne begon op 12 oktober 1917 met een amfibische aanval op Saaremaa. Binnen vier dagen hadden Duitse troepen het eiland onder controle, waarna de resterende Russische strijdkrachten zich terugtrokken van Muhu op 20 oktober. Hiiumaa werd snel ingenomen na een landing op 12 oktober. Deze succesvolle operatie verzwakte de Russische positie aanzienlijk en leidde tot de evacuatie van hun Baltische Vloot uit de Suur Straat.
Inhouds opgave
Strategisch Belang van de Baltische Eilanden
Aan het begin van de Eerste Wereldoorlog hadden de eilanden weinig strategisch belang voor zowel Duitsland als Rusland. Dit veranderde echter in 1917, toen de politieke instabiliteit in Rusland groeide door de revolutie. Het Duitse opperbevel zag een kans om de eilanden te veroveren en de verdediging van Petrograd (het huidige Sint-Petersburg) te bedreigen.
De eilanden controleerden cruciale zeestraten in de noordelijke en centrale Baltische Zee, wat de toegang tot Russische havens kon beperken. De verovering van deze eilanden zou de Russische verdediging flankeeren en Duitse zeemacht in het gebied versterken.
Duitse Voorbereidingen
De voorbereidingen voor Operation Albion begonnen medio 1917. De Duitsers stelden een indrukwekkende troepenmacht samen onder bevel van generaal Ludwig von Estorff en viceadmiraal Ehrhard Schmidt. De gevechtseenheden bestonden uit:
- Marine-eenheden:
- Een vloot met tien dreadnought-slagschepen, waaronder de König en de Bayern, één slagkruiser (Moltke), negen lichte kruisers en vijftig torpedoboten.
- Ondersteunende eenheden zoals mijnenvegers, onderzeeërs en luchtschepen (zeppelins).
- Landtroepen:
- 24.500 soldaten, 8.500 paarden, 2.400 voertuigen en een groot aantal zware wapens, waaronder 150 machinegeweren en 54 artilleriestukken.
- Luchtmacht:
- Zes luchtschepen en 102 gevechtsvliegtuigen ondersteunden de operatie met verkennings- en bombardementsmissies.
De aanval begon met het opruimen van mijnenvelden en het uitschakelen van Russische kustbatterijen, waarna de landingen volgden.
Aanval op Saaremaa (Ösel)
De Duitse aanval op de West-Estse Archipel begon op 12 oktober 1917 met een grootschalige landing bij Tagalaht (Tagga-baai) op het eiland Saaremaa. Dit was de grootste en meest versterkte van de eilanden. Duitse oorlogsschepen voerden een intens bombardement uit op Russische kustbatterijen, wat leidde tot hun snelle uitschakeling.
De Russische verdediging op Saaremaa bestond uit infanterie-eenheden en kustbatterijen. Hun belangrijkste schepen, waaronder de slagschepen Slava en Tsesarevich, werden ingezet om de invasie te vertragen. Ondanks hun inspanningen waren de Russische troepen niet opgewassen tegen de goed gecoördineerde Duitse aanval.
Russische Terugtocht en Duitse Voortgang
Binnen vier dagen hadden Duitse troepen het grootste deel van Saaremaa onder controle. De Russische verdedigers werden gedwongen zich terug te trekken naar Muhu, terwijl de Slava zwaar beschadigd raakte tijdens een confrontatie in de Slag bij de Moonsund (Suur Straat). Het Russische slagschip werd uiteindelijk tot zinken gebracht door haar bemanning om te voorkomen dat het in Duitse handen zou vallen.
Landingen op Hiiumaa (Dagö)
Tegelijkertijd richtten de Duitsers hun aandacht op Hiiumaa, een kleinere maar strategisch gelegen eiland. Na enkele mislukte pogingen landden Duitse troepen op 12 oktober en veroverden ze het eiland binnen een dag. De controle over Hiiumaa stelde de Duitsers in staat om de toegang tot de Finse Golf te domineren, waardoor de Russische Baltische Vloot werd gedwongen zich verder terug te trekken.
Gevolgen voor de Russische Marine
De Russische Baltische Vloot, die al zwaar onder druk stond, kon niet langer effectief opereren in de regio. De verliezen bij de Slag bij de Moonsund, waaronder het verlies van de Slava en meerdere torpedoboten, dwongen de overgebleven schepen zich terug te trekken naar Kronstadt. De Russische marine had hierdoor nog minder invloed in de Baltische Zee.
Val van Muhu (Moon)
Na de inname van Saaremaa en Hiiumaa richtten de Duitsers zich op het eiland Muhu, het laatste bolwerk van Russische troepen in de archipel. Onder zware druk evacueerden de Russische troepen het eiland op 20 oktober, waarmee Operation Albion officieel ten einde kwam.
De Duitsers maakten tijdens de operatie meer dan 20.000 Russische krijgsgevangenen en veroverden 141 kanonnen en 130 machinegeweren. Deze overwinning consolideerde de Duitse controle over de Baltische Zee en legde een bedreiging voor Petrograd.
Duitse Troepenmacht: Land, Zee en Lucht
De operatie werd uitgevoerd door een indrukwekkende gecombineerde strijdmacht van Duitse land-, zee- en luchteenheden. Hieronder volgt een overzicht van de samenstelling en het bevel:
Marine-eenheden
De Duitse marine voerde de belangrijkste rol in Operation Albion, geleid door viceadmiraal Ehrhard Schmidt. De vloot bestond uit:
- 1 Slagkruiser: Moltke (vlaggenschip).
- 10 Dreadnought-slagschepen, waaronder:
- SMS König, SMS Bayern, SMS Grosser Kurfürst, SMS Kronprinz, SMS Markgraf (III Battle Squadron).
- SMS Friedrich der Grosse, SMS König Albert, SMS Kaiserin, SMS Prinzregent Luitpold, SMS Kaiser (IV Battle Squadron).
- 9 lichte kruisers verdeeld over II en IV Scouting Groups.
- 50 torpedoboten, waaronder elite-eenheden zoals de VIII en X Torpedo Boat Flotilla.
- Onderzeeërs: Een speciaal toegewezen “Kurland Submarine Flotilla” met zes U-boten.
- Luchtschepen en vliegtuigen: Zes zeppelins en 102 gevechtsvliegtuigen ondersteunden de operatie met verkennings- en bombardementsmissies.
Landtroepen
De landmacht stond onder leiding van generaal Ludwig von Estorff en omvatte:
- 24.500 soldaten, voornamelijk uit de 42e Divisie en de 2e Infanterie Cyclist Brigade.
- Ondersteunende eenheden, waaronder 8.500 paarden, 2.400 voertuigen, 150 machinegeweren, 54 kanonnen en 12 mortieren.
Strategie en Coördinatie
De Duitse marine speelde een cruciale rol in het bombarderen van vijandelijke kuststellingen, terwijl de landtroepen snel terrein wonnen na de amfibische landingen. Luchteenheden voerden verkenningstaken uit en boden luchtsteun. Deze synergie maakte de operatie zeer effectief.
Russische Troepenmacht
De Russische verdediging van de West-Estse Archipel was onderbezet en slecht voorbereid op een grootschalige Duitse aanval.
Marine-eenheden
De Russische Baltische Vloot werd geleid door admiraal Mikhail Bakhirev en bestond uit:
- 2 Slagschepen: IRN Tsesarevich en IRN Slava.
- 2 Kruisers: IRN Admiral Makarov en IRN Bayan.
- 1 Beschermde kruiser: IRN Diana.
- 21 Torpedoboten en 3 kanonneerboten.
- Onderzeeërs: Een handvol onderzeeërs, waarvan de exacte sterkte onbekend is.
De Russische marine leed zware verliezen, waaronder de vernietiging van deIRN Slava tijdens de Slag bij de Moonsund. Dit maakte verdere tegenstand vrijwel onmogelijk.
Landtroepen
De Russische landmacht op de eilanden bestond uit:
- Ongeveer 24.000 soldaten, verdeeld over het 425e, 426e en 472e Infanterieregiment.
- Steunwapens zoals artillerie en machinegeweren waren beperkt in aantal en strategisch slecht geplaatst.
Beperkingen en Verliezen
Ondanks hun numerieke gelijkheid met de Duitsers werden de Russische eenheden gehinderd door een gebrek aan coördinatie, gebrekkige logistiek en verzwakte moreel door de politieke onrust in Rusland. Deze factoren droegen bij aan hun snelle nederlaag.
Conclusie
Operation Albion was een van de meest succesvolle gecombineerde operaties van het Duitse Keizerrijk tijdens de Eerste Wereldoorlog. De verovering van de West-Estse Archipel was strategisch van groot belang, omdat het de Duitse controle over de Baltische Zee consolideerde en de Russische verdediging verzwakte.
De Duitse strijdkrachten toonden een indrukwekkend vermogen tot coördinatie tussen land-, zee- en luchteenheden. De Russische troepen, hoewel numeriek gelijkwaardig, konden niet op tegen de superieure organisatie en tactieken van de Duitsers. Met meer dan 20.000 gevangenen en aanzienlijke materiële verliezen aan Russische zijde markeerde Operation Albion een definitieve Duitse overwinning in het Baltische theater van de oorlog.
Desalniettemin was de operationele impact beperkt tot regionale dominantie; de bredere strategische doelen, zoals het bedreigen van Petrograd, werden niet gerealiseerd vanwege de verslechterende algemene oorlogssituatie voor Duitsland. Toch blijft Operation Albion een leerzaam voorbeeld van hoe gecombineerde wapens kunnen worden ingezet in amfibische operaties.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding 1: United States Military Academy, Public domain, via Wikimedia Commons
- Afbeelding 2: Bundesarchiv, Bild 146-1970-074-34 / CC-BY-SA 3.0, CC BY-SA 3.0 DE, via Wikimedia Commons
- Barrett, Michael B. (2008). Operation Albion. Bloomington, IN: Indiana University Press. ISBN 978-0-253-34969-9.
- Campbell, John. (1998). Jutland: An Analysis of the Fighting. London: Conway Maritime Press. ISBN 978-1-55821-759-1.
- Dodson, Aidan. (2016). The Kaiser’s Battlefleet: German Capital Ships 1871–1918. Barnsley: Seaforth Publishing. ISBN 978-1-84832-229-5.
- Grießmer, Axel. (1999). Die Linienschiffe der Kaiserlichen Marine: 1906–1918; Konstruktionen zwischen Rüstungskonkurrenz und Flottengesetz [The Battleships of the Imperial Navy: 1906–1918; Constructions between Arms Competition and Fleet Laws]. Bonn: Bernard & Graefe Verlag. ISBN 978-3-7637-5985-9.
- Gröner, Erich. (1990). German Warships: 1815–1945. Vol. I: Major Surface Vessels. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-0-87021-790-6.
- Halpern, Paul G. (1995). A Naval History of World War I. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-1-55750-352-7.
- Herwig, Holger. (1998) [1980]. “Luxury” Fleet: The Imperial German Navy 1888–1918. Amherst: Humanity Books. ISBN 978-1-57392-286-9.
- Hildebrand, Hans H.; Röhr, Albert & Steinmetz, Hans-Otto. (1993). Die Deutschen Kriegsschiffe: Biographien – ein Spiegel der Marinegeschichte von 1815 bis zur Gegenwart [The German Warships: Biographies − A Reflection of Naval History from 1815 to the Present]. Vol. 5. Ratingen: Mundus Verlag. ISBN 978-3-7822-0456-9.
- Massie, Robert K. (2003). Castles of Steel: Britain, Germany, and the Winning of the Great War at Sea. New York: Ballantine Books. ISBN 978-0-345-40878-5.
- Staff, Gary. (2010). German Battleships: 1914–1918. Vol. 2: Kaiser, König And Bayern Classes. Oxford: Osprey Books. ISBN 978-1-84603-468-8.
- Staff, Gary. (2008) [1995]. Battle for the Baltic Islands 1917: Triumph of the Imperial German Navy. Barnsley: Pen & Sword Maritime. ISBN 978-1-84415-787-7.
- Tarrant, V. E. (2001) [1995]. Jutland: The German Perspective. London: Cassell Military Paperbacks. ISBN 978-0-304-35848-9.
- Bronnen Mei1940
