Kiyohide Shima (志摩 清英, Shima Kiyohide, 25 februari 1890 – 7 november 1973) was een Japanse admiraal die diende in de Keizerlijke Japanse Marine tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij speelde een belangrijke rol in de Slag in de Golf van Leyte, waar hij het bevel voerde over de “Tweede Aanvalsstrijdmacht” in de Slag in de Straat van Surigao. Ondanks zijn uitgebreide ervaring als marinecommandant werden zijn acties en beslissingen vaak bekritiseerd.
Inhouds opgave
Vroege Leven en Carrière
Jeugd en Opleiding
Kiyohide Shima werd geboren in de prefectuur Miyazaki in 1890. In 1911 studeerde hij af aan de Keizerlijke Japanse Maritieme Academie, waar hij 69e eindigde van de 148 cadetten in zijn klas. Als adelborst diende hij op de kruisers Aso en Hashidate en het slagschip Aki. Na zijn promotie tot vaandrig werd hij toegewezen aan het slagschip Iwami en later aan de kruisers Ibuki en Katori.
Vroege Promoties en Rollen
In 1918 werd Shima bevorderd tot luitenant. Hij volgde cursussen in torpedotechniek en navigatie en diende als hoofd communicatieofficier op de slagkruiser Kirishima. In 1921 studeerde hij af aan de Japanse Marineoorlogsschool en werd bevorderd tot luitenant-commandant.
In 1925-1926 werd Shima aangesteld als adjudant van prins Takamatsu Nobuhito, een lid van de keizerlijke familie. Gedurende deze tijd diende hij ook op de slagschepen Nagato en Fusō. Tussen 1928 en 1929 werd hij naar de Verenigde Staten en Europa gestuurd om militaire observaties uit te voeren.
In 1933 bereikte Shima de rang van kapitein ter zee en kreeg hij in 1936 zijn eerste bevel over een oorlogsschip, de kruiser Ōi.
Tweede Wereldoorlog
Begin van de Oorlog
Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog kreeg Shima een gevechtscommando. Hij leidde de invasie van Tulagi op de Salomonseilanden op 3 mei 1942 als onderdeel van Operatie Mo. Deze operatie markeerde een vroege fase van de Japanse expansie in de Stille Oceaan.
In mei 1943 werd Shima bevorderd tot viceadmiraal. In februari 1944 werd hij benoemd tot commandant van de IJN 5e Vloot, een belangrijke marine-eenheid in de Stille Oceaan.
Slag in de Golf van Leyte en de Straat van Surigao
Tijdens de Slag in de Golf van Leyte (23–26 oktober 1944) voerde Shima het bevel over de “Tweede Aanvalsstrijdmacht”, bestaande uit drie kruisers en zeven torpedobootjagers. Zijn taak was om samen met viceadmiraal Shōji Nishimura een gecoördineerde aanval uit te voeren op de geallieerde troepen in Leyte Gulf.
Vanwege strikte radiostilte kon Shima zijn bewegingen echter niet synchroniseren met die van Nishimura. Hierdoor kwam zijn vloot pas aan in de Straat van Surigao nadat Nishimura’s vloot al in een hinderlaag was gelokt en vernietigd door geallieerde schepen onder leiding van admiraal Jesse Oldendorf.
Bij aankomst interpreteerde Shima de situatie verkeerd. Hij vuurde 16 torpedo’s af op wat hij dacht dat Amerikaanse schepen waren, maar die in werkelijkheid eilanden bleken te zijn. Toen hij vervolgens de wrakken van Nishimura’s slagschepen zag, besloot Shima zich terug te trekken. Tijdens de terugtocht kwam zijn vlaggenschip, de zware kruiser Nachi, in aanvaring met Nishimura’s beschadigde kruiser Mogami, waardoor deze laatste zwaar beschadigd achterbleef en de volgende dag door Amerikaanse vliegtuigen werd vernietigd.
Shima’s besluit om zich terug te trekken wordt door historici vaak gezien als een pragmatische keuze, maar het incident wordt ook als symbolisch beschouwd voor de mislukte Japanse strategie in de Slag in de Golf van Leyte.
Latere Carrière en Na de Oorlog
Laatste Dagen in de Oorlog
Na de nederlaag in de Straat van Surigao werd Shima overgeplaatst. Hij kreeg het bevel over het Takao-beschermingsdistrict en diende van mei tot juni 1945 kortstondig als laatste commandant van de Eerste Luchtvloot. Deze posten waren grotendeels administratief, aangezien de Japanse marine in de laatste fase van de oorlog vrijwel volledig was verlamd.
Na de Oorlog
Na de capitulatie van Japan in 1945 trok Kiyohide Shima zich grotendeels terug uit het openbare leven. In 1959 voelde hij zich echter genoodzaakt te reageren op scherpe kritiek van de Amerikaanse historicus James A. Field Jr., die hem had bestempeld als “de clown van de tragedie” in verband met de Slag in de Straat van Surigao. In reactie op een brief van een Amerikaanse student verdedigde Shima zijn beslissingen tijdens de slag. Hij benadrukte dat zijn acties waren gebaseerd op de informatie die op dat moment beschikbaar was en wees op de uitdagingen waarmee hij werd geconfronteerd.
Shima’s verklaring weerspiegelt de beperkte middelen waarover de Japanse marine beschikte. De Keizerlijke Japanse Marine had tijdens de slag geen moderne sensoren zoals radar en sonar, en beschikte niet over een Combat Information Center (CIC) zoals de Amerikaanse marine had a/b van haar schepen. Hierdoor had Shima een slecht overzicht van de situatie en moest hij beslissingen nemen zonder adequate inlichtingen. Dit onderstreept de waarheid van Shima’s verdediging: hij handelde naar beste kunnen binnen de beperkingen van de Japanse technologie en tactische communicatie op dat moment.
Conclusie
Kiyohide Shima speelde een belangrijke rol in de Keizerlijke Japanse Marine, met name tijdens de Slag in de Golf van Leyte. Hoewel hij strategisch bekwaam was, werd zijn carrière getekend door slechte coördinatie en enkele misverstanden tijdens beslissende momenten in de oorlog. Zijn nalatenschap biedt waardevolle lessen over leiderschap en de uitdagingen van oorlogsvoering onder druk.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding: Vice Admiral Kiyohide Shima Public Domain via Wiki Commens
- D’Albas, Andrieu (1965). Death of a Navy: Japanese Naval Action in World War II. Devin-Adair Pub. ISBN 0-8159-5302-X.
- Dull, Paul S. (1978). A Battle History of the Imperial Japanese Navy, 1941-1945. Naval Institute Press. ISBN 0-87021-097-1.
- Field, James A. (1947). The Japanese at Leyte Gulf: The Sho Operation. Princeton University Press. ASIN B0006AR6LA.
- Lacroix, Eric; Wells, Linton (1997). Japanese Cruisers of the Pacific War. Naval Institute Press. ISBN 0-87021-311-3.
- Morison, Samuel Eliot (2002). Leyte, June 1944-January 1945, Vol. 12 of History of United States Naval Operations in World War II (reissue ed.). Champaign, Illinois: University of Illinois Press. ISBN 0-252-07063-1.
- Sheftall, M.G. (2005). Blossoms in the Wind: Human Legacies of the Kamikaze. NAL Caliber. ISBN 0-451-21487-0.
- Bronnen Mei1940
