Kirishima: Japans Slagschip in Twee Wereldoorlogen

Slagschip Kirishima van de Japanse Keizerlijke Marine, voor anker bij Tsukumowan, Japan, met zijn karakteristieke Kongō-klasse ontwerp.
Het slagschip Kirishima van de Japanse Keizerlijke Marine ligt voor anker bij Tsukumowan, een symbool van Japanse maritieme kracht.

Kirishima (Japans: 霧島), vernoemd naar de berg Kirishima, was een slagschip van de Keizerlijke Japanse Marine dat dienst deed tijdens zowel de Eerste als de Tweede Wereldoorlog. Ontworpen door de Britse maritieme ingenieur George Thurston, was ze het derde van vier slagschepen in de Kongō-klasse. Haar loopbaan illustreert de militaire ontwikkelingen en strategieën van Japan gedurende de eerste helft van de 20e eeuw.

Ontwerp en Constructie

Kirishima werd gebouwd in het kader van een Japans marine-expansieprogramma, voortkomend uit de noodzaak om de opkomende slagkracht van andere marines, zoals de Britse en Amerikaanse, te evenaren. Het ontwerp van de Kongō-klasse was gebaseerd op de Britse slagschepen, met een focus op snelheid, bewapening en bepantsering. Dit maakte Kirishima en haar zusterschip Haruna tot de eerste grote schepen gebouwd in privé-Japanse scheepswerven.

Specificaties en Bewapening

Kirishima beschikte over acht 14-inch (36 cm) kanonnen, geplaatst in vier dubbele torens. Deze hadden een schietbereik van 38,770 yards (circa 35,45 kilometer) en waren uitgerust voor zowel explosieve als pantser doorborende munitie. Daarnaast was ze uitgerust met zestien 6-inch (15 cm) kanonnen en meerdere luchtafweergeschut.n. Tijdens haar dienstperiode werd de bewapening diverse keren geüpgraded, met toevoegingen zoals Type 96 25 mm luchtafweerkanonnen en verbeterde optische vuurleidingssystemen.

Oorspronkelijk had Kirishima 8 × 21-inch (53 cm) onderwater torpedobuizen. Deze waren bedoeld om vijandelijke slagschepen of kruisers te beschadigen of te vernietigen. Tijdens moderniseringen werden de torpedobuizen verwijderd om gewicht te besparen en ruimte vrij te maken voor extra bewapening en bepansering.

Algemene Kenmerken van de Kongō-klasse

  • Klasse en Type: Kongō-klasse slagkruiser
  • Waterverplaatsing: 36.600 long tons (37.187 ton)
  • Lengte: 222 m (728 ft 4 in)
  • Breedte: 31 m (101 ft 8 in)
  • Diepgang: 9,7 m (31 ft 10 in)
  • Aandrijving: Stoomturbines, 4 schroefassen
  • Snelheid: 30 knopen (56 km/u)
  • Bereik: 10.000 zeemijl (19.000 km) bij 14 knopen (26 km/u)
  • Bemanning: 1360 personen

Bewapening

  • 8 × 356 mm (14 in) kanonnen (4×2)
  • 16 × 152 mm (6 in) kanonnen (8×1)
  • 8 × 127 mm (5.0 in)/50 DP kanonnen (8×2)
  • 25 mm (0.98 in) Type 96 luchtafweerkanonnen

Pantser

  • Dek: 2,3–1,5 in (58–38 mm) (later versterkt: +101 mm boven munitieopslag, +76 mm boven machinekamer)
  • Torpentorens: 9 in (230 mm)
  • Barbettes: 10 in (250 mm)
  • Pantsergordel: 8–11 in (200–280 mm)

Waarom Kirishima operationeel verouderd was in 1942?

In juni 1942 werd het slagschip Kirishima operationeel verouderd door technologische vooruitgang bij de Amerikaanse marine. Amerikaanse slagschepen waren uitgerust met radar, waarmee ze doelen nauwkeurig konden lokaliseren en beschieten, zelfs in slechte zichtomstandigheden. De Kirishima, daarentegen, was afhankelijk van optische waarnemingen en traditionele vuurleidingsmethoden, wat haar minder effectief maakte in moderne zeeslagen. De karakteristieke pagodamast op de Kirishima had een cruciale rol als platform voor observatie, communicatie en vuurleiding. Hoewel innovatief bij haar introductie, was het ontwerp complex en minder efficiënt dan moderne structuren, wat haar zwakte benadrukte in het licht van technologische en tactische evoluties in de oorlogvoering.

Eerste Dienstjaren en Operaties

Kirishima werd in 1915 in dienst genomen en ingezet voor patrouilles in de Chinese Zee gedurende de Eerste Wereldoorlog. Na de oorlog hielp ze bij reddingsoperaties na de Grote Kantō-aardbeving in 1923. Door beperkingen opgelegd door het Verdrag van Washington, werden grootschalige bouwprojecten voor nieuwe slagschepen verboden. Dit leidde tot een reeks moderniseringen van Kirishima en haar zusterschip Haruna.

Tijdens deze moderniseringen werden haar boilers vervangen, bepantsering versterkt en de vuurkracht van de secundaire batterijen uitgebreid. Deze aanpassingen maakten haar geschikt om gelijke tred te houden met Japan’s groeiende vloot van vliegdekschepen.

Tweede Wereldoorlog: Gevechten en Verlies

Met het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was Kirishima ingedeeld bij de Derde Slagschipdivisie. Op 7 december 1941 begeleidde ze de zes vliegdekschepen van Vice-admiraal Chuichi Nagumo tijdens de aanval op Pearl Harbor. Ze diende als escorteschip en bood bescherming tegen mogelijke tegenaanvallen.

In 1942 ondersteunde Kirishima de invasie van Nederlands-Indië en nam ze deel aan de aanval op Britse marinebases in de Indische Oceaan. Tijdens deze operaties voerde ze bombardementen uit en bood ze bescherming aan Japanse vliegdekschepen. Kirishima bleef betrokken bij de grote zeeslagen, waaronder de Slag bij Midway, waar ze als escorte fungeerde voor de vliegdekschepen van admiraal Nagumo.

De Slag om Guadalcanal

In augustus 1942 werd Kirishima naar de Solomonseilanden gestuurd als reactie op de Amerikaanse invasie van Guadalcanal. Ze nam deel aan de zeeslagen bij de Oostelijke Solomons en de Santa Cruz-eilanden. In november 1942 werd ze ingezet bij een grootschalige Japanse poging om Henderson Field, een strategische Amerikaanse basis op Guadalcanal, te bombarderen.

Eerste Nachtgevecht

Op 13 november 1942 nam Kirishima deel aan het Eerste Nachtgevecht bij Guadalcanal. Samen met haar zusterschip Hiei engageerde ze Amerikaanse kruisers en torpedobootjager. Hoewel ze schade toebracht aan meerdere Amerikaanse schepen, werd Hiei zwaar beschadigd en uiteindelijk verlaten door haar bemanning. Kirishima overleefde deze confrontatie, maar de Japanse bombardementsmissie mislukte.

Tweede Nachtgevecht: De ondergang van het Japanse slagschip Kirishima

Op 14 november 1942 ging Kirishima opnieuw in actie, ditmaal onder bevel van admiraal Nobutake Kondō. In een van de weinige directe slagschipduels van de oorlog nam Kirishima het op tegen de Amerikaanse slagschepen USS South Dakota en USS Washington. Hoewel Kirishima aanzienlijke schade toebracht aan South Dakota, werd ze door Washington onder vuur genomen vanaf korte afstand.

Washington’s 16-inch granaten doorboorden Kirishima’s bepantsering, vernietigden haar stuurmechanismen en veroorzaakten grootschalige branden en overstromingen. Het verouderde ontwerp en het gebrek aan radar geleide vuurleiding van Kirishima speelden een rol in haar ondergang. Ze kon niet effectief reageren op Washington’s moderne technologie en tactieken. Pogingen om haar weg te slepen mislukten, en in de vroege ochtend van 15 november 1942 kapseisde en zonk Kirishima in Ironbottom Sound, waarbij 212 bemanningsleden omkwamen.

Wrak en Historisch Belang

Het wrak van Kirishima werd in 1992 ontdekt door oceanograaf Robert Ballard. Het ligt ondersteboven, met aanzienlijke schade aan de boeg door een magazijndetonatie. Verdere expedities in 2019 hebben aanvullende details onthuld over de schade die tijdens het gevecht werd opgelopen.

Het lot van Kirishima en haar zusterschip Hiei illustreert de veranderende aard van maritieme oorlogsvoering in de Stille Oceaan, waar luchtmacht en snelheid steeds belangrijker werden dan traditionele slagschipduels.

Conclusie

Kirishima’s loopbaan illustreert de technologische en tactische veranderingen binnen de Japanse marine in de eerste helft van de 20e eeuw. Oorspronkelijk ontworpen als een moderne slagkruiser, werd zij later herclassificeerd als snel slagschip om beter aan te sluiten bij de eisen van een veranderend slagveld. Haar ondergang tijdens de Slag om Guadalcanal symboliseerde de verschuiving in maritieme oorlogsvoering, waarbij de nadruk verschoof van traditionele slagschepen naar de dominantie van vliegdekschepen als de belangrijkste maritieme eenheden in de Stille Oceaanoorlog. Dit verlies onderstreepte de beperkingen van oudere scheepsontwerpen in een tijdperk van technologische vooruitgang en veranderende oorlogsstrategieën.

Bronnen en meer informatie

  1. Afbeelding: Shizuo Fukui, Public domain, via Wikimedia Commons
  2. Breyer, Siegfried (1973). Battleships and Battle Cruisers, 1905–1970. Garden City, New York: Doubleday. ISBN 702840.
  3. Gardiner, Robert & Gray, Randal, eds. (1985). Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 0-87021-907-3.
  4. Garzke, William H. & Dulin, Robert O. (1980). Battleships: Allied Battleships in World War II. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 0-87021-100-5.
  5. Hammel, Eric (1988). Guadalcanal: Decision at Sea: The Naval Battle of Guadalcanal, November 13–15, 1942. Pacifica Press. ISBN 0-517-56952-3.
  6. Jackson, Robert (2000). The World’s Great Battleships. Brown Books. ISBN 1-89788-460-5.
  7. Jackson, Robert (editor) (2008). 101 Great Warships. London: Amber Books. ISBN 978-1-905704-72-9.
  8. Lengerer, Hans & Ahlberg, Lars (2019). Capital Ships of the Imperial Japanese Navy 1868–1945: Ironclads, Battleships and Battle Cruisers: An Outline History of Their Design, Construction and Operations. Vol. I: Armourclad Fusō to Kongō Class Battle Cruisers. Zagreb, Croatia: Despot Infinitus. ISBN 978-953-8218-26-2.
  9. McCurtie, Francis (1989) [1945]. Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Bracken Books. ISBN 1-85170-194-X.
  10. Morison, Samuel Eliot (1958). The Naval Battle of Guadalcanal, 12–15 November 1942. The Struggle for Guadalcanal, August 1942 – February 1943, vol. 5 of History of United States Naval Operations in World War II. Boston: Little, Brown and Company. ISBN 0-316-58305-7.
  11. Schom, Alan (2004). The Eagle and the Rising Sun; The Japanese-American War, 1941–1943. Norton & Company. ISBN 0-39332-628-4.
  12. Stille, Cdr Mark (2008). Imperial Japanese Navy Battleship 1941–1945. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84603-280-6.
  13. Whitley, M. J. (1998). Battleships of World War Two: An International Encyclopedia. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 155750184X.
  14. Willmott, H.P. & Keegan, John [1999] (2002). The Second World War in the Far East. Smithsonian Books. ISBN 1-58834-192-5.
  15. Bronnen Mei1940