Joachim Peiper (30 januari 1915 – 14 juli 1976) was een Duitse officier van de Schutzstaffel (SS) en werd later veroordeeld als oorlogsmisdadiger. Tijdens de Tweede Wereldoorlog diende hij als persoonlijke adjudant van Heinrich Himmler, de leider van de SS, en als commandant van een tankeenheid binnen de Waffen-SS. Peiper staat bekend om zijn betrokkenheid bij verschillende oorlogsmisdaden, waaronder het beruchte Malmedy-bloedbad tijdens het Ardennenoffensief.
Historici beschrijven Peiper als een overtuigd aanhanger van de nazi-ideologie, een harde en meedogenloze commandant die de misdaden van zijn ondergeschikten niet alleen tolereerde, maar ook aanmoedigde. Ondanks zijn veroordeling bleef hij na de oorlog een symbool van de Waffen-SS binnen extreemrechtse kringen.
Inhouds opgave
Vroege leven en familieachtergrond
Joachim Peiper werd geboren in Berlijn op 30 januari 1915. Hij groeide op in een middenklassegezin in Silezië. Zijn vader, Woldemar Peiper, diende als officier in het Duitse Keizerlijke leger en nam deel aan de Duitse campagne in Zuidwest-Afrika in 1904. Woldemar’s militaire carrière werd echter getekend door ziekte en verwondingen, waardoor hij meerdere keren werd gedemobiliseerd.
Tijdens de Weimarrepubliek sloot Woldemar zich aan bij het Freikorps, een paramilitaire organisatie die onder andere de Poolse Silezische Opstanden neersloeg. Deze opstanden hadden als doel om Duits Silezië bij de Tweede Poolse Republiek te voegen. De nationalistische opvattingen van zijn vader beïnvloedden Joachim en zijn broers Horst en Hans-Hasso sterk.
Begin van zijn SS-carrière
Op 18-jarige leeftijd sloot Joachim Peiper zich aan bij de Hitlerjugend, gevolgd door zijn inschrijving bij de SS in oktober 1933. Zijn vroege militaire carrière begon bij de SS-cavalerie. Door zijn optreden trok hij de aandacht van Heinrich Himmler, de leider van de SS, die Peiper benoemde tot zijn persoonlijke adjudant in 1938. Deze positie gaf Peiper een unieke inkijk in de structuur en werkwijze van de SS.
In de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog stond Peiper dicht bij de top van de SS, en nam hij deel aan inspectietours langs verschillende concentratiekampen in nazi-Duitsland, waaronder Neuengamme en Sachsenhausen. Deze ervaringen vormden Peiper’s betrokkenheid bij het nazi-beleid van etnische zuivering en genocide.
Betrokkenheid bij oorlogsmisdaden
Tijdens de invasie van Polen in september 1939, vergezeld Peiper Himmler en was getuige van openbare executies van Poolse leiders en intelligentsia. Deze acties maakten deel uit van de bredere nazi-strategie van etnische zuivering en het creëren van Lebensraum voor Duitse kolonisten.
In 1941 was Peiper aanwezig bij een bijeenkomst waar Himmler plannen presenteerde om tientallen miljoenen Slavische mensen uit te roeien in Oost-Europa. Als commandant van een tankeenheid aan het oostfront werd Peiper later ook betrokken bij directe militaire operaties. Zijn eenheid, de Leibstandarte SS Adolf Hitler (LSSAH), werd verantwoordelijk gesteld voor verschillende bloedbaden, waaronder het beruchte bloedbad van 872 burgers in de dorpen Yefremovka en Semyonovka in Oekraïne in februari 1943. De brutaliteit van deze aanvallen leverde Peiper de bijnaam “Blowtorch Battalion” op.
De Slag om de Ardennen en het Malmedy-bloedbad
Joachim Peiper’s betrokkenheid bij de Slag om de Ardennen in december 1944 is waarschijnlijk het bekendst vanwege het Malmedy-bloedbad. Tijdens deze slag leidde Peiper een gevechtsgroep die de opdracht had om de geallieerde linies te doorbreken en belangrijke bruggen over de Maas te veroveren.
Op 17 december 1944, in de buurt van het Belgische Malmedy, nam Peiper’s eenheid een konvooi van Amerikaanse soldaten gevangen. Kort na hun overgave werden 84 van deze krijgsgevangenen geëxecuteerd door de SS. Overlevenden vertelden later dat de gevangenen zonder waarschuwing door SS-troepen met machinegeweren waren neergeschoten. Dit bloedbad verspreidde zich snel onder de Amerikaanse troepen, wat leidde tot woede en vergeldingsacties tegen Duitse soldaten.
Naast het Malmedy-bloedbad, werden Peiper’s troepen ook verantwoordelijk gesteld voor andere misdaden tegen zowel krijgsgevangenen als Belgische burgers tijdens hun opmars door de Ardennen. Na zware gevechten moest Peiper zich echter terugtrekken, en zijn eenheid werd gedecimeerd.
Na de oorlog en veroordeling
Na de Duitse overgave in mei 1945, werd Joachim Peiper door de Amerikaanse strijdkrachten gevangengenomen. Hij werd aangeklaagd voor oorlogsmisdaden, met name voor zijn rol in het Malmedy-bloedbad. Tijdens het Malmedy Massacre Trial in 1946 werden Peiper en andere SS-officieren veroordeeld voor hun betrokkenheid bij de moord op Amerikaanse krijgsgevangenen. Peiper kreeg de doodstraf opgelegd, maar deze werd later omgezet in een levenslange gevangenisstraf.
Tijdens zijn proces bleef Peiper vasthouden aan zijn rol als soldaat en ontkende hij enige verantwoordelijkheid voor de moorden. Hij beweerde dat hij slechts bevelen opvolgde en geen directe betrokkenheid had bij de misdaden. In de jaren na zijn veroordeling ontstond er veel controverse over de manier waarop getuigenverklaringen waren verkregen, met beschuldigingen van mishandeling tijdens ondervragingen.
In 1956 werd Peiper na twaalf jaar gevangenisstraf vrijgelaten. Na zijn vrijlating bleef hij echter actief binnen netwerken van voormalige SS-leden, zoals de organisatie HIAG, die zich inzette voor de rehabilitatie van de Waffen-SS.
Leven na de oorlog
Na zijn vrijlating vond Peiper werk bij verschillende Duitse bedrijven, waaronder Porsche en Volkswagen, hoewel hij uiteindelijk werd ontslagen vanwege zijn oorlogsverleden. In de jaren zestig en zeventig werkte Peiper als freelance vertaler en leefde hij relatief teruggetrokken in Frankrijk.
In 1976 werd zijn identiteit als voormalige SS-officier onthuld door Franse communisten. Dit leidde tot toenemende spanningen in het dorp Traves, waar hij woonde. Op 14 juli 1976, de Franse nationale feestdag, werd Peiper’s huis in brand gestoken door onbekenden. Zijn verkoolde lichaam werd later in het huis gevonden. Hoewel niemand ooit is veroordeeld voor de brandstichting, wordt aangenomen dat de aanval een vergelding was voor zijn oorlogsverleden.
Conclusie
Joachim Peiper’s leven is een afspiegeling van de brutaliteit en misdaden van de SS tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn betrokkenheid bij enkele van de meest gruwelijke oorlogsmisdaden, waaronder het Malmedy-bloedbad, maakten hem tot een van de beruchtste figuren van de Waffen-SS. Ondanks zijn veroordeling en opsluiting bleef hij binnen extreemrechtse kringen een controversieel figuur.
Na de oorlog probeerde Peiper zijn rol als militaire commandant te benadrukken en zijn betrokkenheid bij oorlogsmisdaden te bagatelliseren. Zijn vroege vrijlating en de pogingen tot rehabilitatie door voormalige SS-netwerken tonen aan hoe gecompliceerd de omgang met het nazi-verleden in naoorlogs Europa was. Peiper’s gewelddadige einde onderstreept de blijvende spanningen rond zijn rol in de Tweede Wereldoorlog en de naoorlogse omgang met voormalige nazi’s.
Bronnen en meer informatie
- Westemeier, Jens. Himmler’s Warrior: Joachim Peiper and the SS. Schiffer Publishing, 2013.
- “The Trial of SS Lieutenant Colonel Joachim Peiper.” In: United States Army Center of Military History, 1945.
- “Malmedy Massacre Trial.” In: Trials of War Criminals before the Nuernberg Military Tribunals under Control Council Law No. 10. Washington, D.C.: U.S. Government Printing Office, 1949.
- Afbeelding: US Army Signal Corps, Public domain, via Wikimedia Commons
- Bronnen Mei1940
