Hendrik Seyffardt (1872 -1943): Nederlands Generaal en landverrader

Hendrik Alexander Seyffardt, geboren op 1 november 1872 in Breda, was een invloedrijke figuur in de Nederlandse militaire geschiedenis. Als zoon van August Lodewijk Willem Seyffardt, minister van Oorlog in het kabinet-Van Tienhoven, was Hendrik voorbestemd voor een militaire loopbaan. Op 15-jarige leeftijd begon hij zijn opleiding aan de Koninklijke Militaire Academie te Breda, waar hij later zelf als docent zou terugkeren. Zijn carrière kende een hoogtepunt toen hij tussen 1929 en 1934 Chef van de Generale Staf werd. In deze rol had hij het toezicht over de Centrale Inlichtingendienst, waarbij hij controversieel genoeg probeerde de surveillance van NSB-leden te beëindigen.

Politieke wending en NSB-lidmaatschap

Na zijn pensionering in 1934 veranderde Seyffardt’s focus van militair naar politiek. Hij verbond zich met het conservatieve Verbond voor Nationaal Herstel en werd in 1937 lid van de NSB. Hoewel hij zijn lidmaatschap na slechts een half jaar opzegde, bleef zijn betrokkenheid bij rechtse politieke groeperingen bestaan. Zijn politieke activiteiten leidden ertoe dat hij in 1940 een ontmoeting had met een fascistische groepering rond het tijdschrift De Waag.

Aanstelling en Rol binnen het Nederlandsch Legioen

In juli 1941, tijdens de Tweede Wereldoorlog, werd Seyffardt benaderd door Reichskommissar Arthur Seyss-Inquart om een leidende rol te spelen binnen het Nederlandsch Legioen. Dit legioen was onderdeel van de Waffen-SS en was bedoeld om aan het Oostfront tegen het bolsjewisme te vechten. Als boegbeeld van deze beweging richtte Seyffardt zich via het Polygoonjournaal tot het Nederlandse publiek om vrijwilligers te werven. Ondanks zijn titel als commandant, werd zijn invloed echter systematisch ondermijnd door de Duitse SS, die snel de controle over het legioen overnam.

Ontslag en voortdurende betrokkenheid

Het besef dat hij slechts een marionet was in handen van de SS kwam te laat voor Seyffardt. In maart 1942 bood hij zijn ontslag aan bij zowel Hanns Rauter als Seyss-Inquart, maar hij liet zich overhalen om aan te blijven. Zijn positie binnen het legioen en zijn aanhoudende zichtbaarheid maakten hem een symbolische figuur, maar zonder werkelijke macht of invloed op de militaire operaties.

De Tragische Afloop: Aanslag en Overlijden

Oprichting van het Schaduwkabinet en de Rol van Seyffardt

In de laatste fase van zijn leven, op 1 februari 1943, werd Seyffardt benoemd tot gemachtigde voor het vrijwilligerslegioen in een schaduwkabinet samengesteld door Anton Mussert. Dit kabinet was bedoeld om de Duitse bezetters te adviseren en mogelijk de basis te vormen voor een toekomstige nationaalsocialistische regering in Nederland. Seyffardt’s benoeming leidde tot grote onrust binnen het Nederlandse verzet, dat vreesde dat dit het begin was van een breder plan om een algemene militaire dienstplicht in te voeren.

De Aanslag en Seyffardts Dood

Op de avond van 5 februari 1943 werd Seyffardt thuis in Den Haag aangevallen. Leden van de verzetsgroep CS-6, Gerrit Willem Kastein en Jan Verleun, belden aan zijn deur en schoten hem neer. Seyffardt overleed een dag later aan zijn verwondingen. Deze daad was een directe reactie op zijn betrokkenheid bij de nationaalsocialistische beweging en zijn rol binnen het schaduwkabinet. Zijn dood leidde tot vergeldingsacties van de Duitsers, waaronder de beruchte Aktion Silbertanne, waarbij willekeurige Nederlanders als represaille werden geëxecuteerd.

Conclusie

Hendrik Seyffardt’s leven en carrière reflecteren de complexiteit van keuzes onder extreme omstandigheden. Zijn transitie van een gerespecteerd militair officier naar een collaborateur in de Tweede Wereldoorlog toont aan hoe politieke overtuigingen en omstandigheden iemands nalatenschap ingrijpend kunnen beïnvloeden. Ondanks zijn initiële militaire successen, wordt zijn beeld voornamelijk overschaduwd door zijn betrokkenheid bij het Nederlandsch Legioen en zijn collaboratie met de Duitse bezetters.

Bronnen

1. Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH):Biedt uitgebreide militaire geschiedenissen en biografieën van Nederlandse militaire leiders, inclusief documenten gerelateerd aan Hendrik Seyffardt’s carrière.
2. Het Nationaal Archief:Bevat overheidsdocumenten, persoonlijke archieven en andere relevante materialen die inzicht geven in Seyffardt’s rol tijdens de Tweede Wereldoorlog en zijn interacties met zowel de NSB als de Duitse bezetters.
3. Verzetsmuseum:Biedt informatie over het Nederlandse verzet tijdens de Tweede Wereldoorog, inclusief de acties tegen figuren zoals Seyffardt.
4. Bronnen Mei1940