Kawasaki Ki-48 (Lily): Japanse lichte bommenwerper in WOII

De Kawasaki Ki-48, ook bekend als “Army Type 99 Twin-engined Light Bomber” (Japans: 九九式雙發輕爆擊機), was een Japanse tweemotorige lichte bommenwerper die tijdens de Tweede Wereldoorlog veelvuldig werd ingezet. Het vliegtuig stond bij de geallieerden bekend onder de codenaam “Lily”.

Ontwikkeling van de Ki-48

De ontwikkeling van de Kawasaki Ki-48 begon eind 1937, op verzoek van het Japanse militaire opperbevel. De Japanse luchtmacht had behoefte aan een snelle bommenwerper, in staat om snel hoogte te bereiken en hoge snelheden te behalen. Het ontwerp was gebaseerd op de ervaring van Kawasaki met de Ki-45, een tweemotorige zware jager, en werd deels geïnspireerd door de Sovjet Tupolev SB. Kawasaki kreeg de opdracht om een bommenwerper te ontwikkelen die een snelheid van 480 km/u (300 mph) kon bereiken op een hoogte van 3.000 meter (9.800 voet) en binnen 10 minuten naar 5.000 meter (16.000 voet) kon klimmen.

Hoewel het vliegtuig aanvankelijk aan de gestelde eisen voldeed, werden later in de oorlog diverse tekortkomingen duidelijk. Zo was de bommenlast van 800 kg relatief laag en had het vliegtuig slechts drie machinegeweren voor zelfverdediging, wat het kwetsbaar maakte voor vijandelijke jagers. In het begin was snelheid de belangrijkste verdedigingsmaatregel, vergelijkbaar met de latere Britse de Havilland Mosquito, maar toen de geallieerde jagers sneller werden, was de Ki-48 niet langer in staat om te ontsnappen.

Technische specificaties van de Kawasaki Ki-48

Hieronder een overzicht van de algemene kenmerken en prestaties van de Ki-48:

Algemene kenmerken

• Bemanning: 4
• Lengte: 12,75 m (41 ft 10 in)
• Spanwijdte: 17,45 m (57 ft 3 in)
• Hoogte: 3,8 m (12 ft 6 in)
• Vleugeloppervlak: 40 m² (430 sq ft)
• Leeggewicht: 4.550 kg (10.031 lb)
• Maximaal startgewicht: 6.750 kg (14.881 lb)

Aandrijving

• Motoren: 2 × Nakajima Ha115 14-cilinder luchtgekoelde radiale zuigermotoren, elk goed voor 843 kW (1.130 pk)
• Propellers: Driebladige propellers met variabele spoed

Prestaties

• Maximale snelheid: 505 km/u (314 mph) op 5.600 meter (18.400 voet)
• Bereik: 2.400 km (1.500 mijl)
• Dienstplafond: 10.100 meter (33.100 voet)

Bewapening

• Machinegeweren: 3 × 7,7 mm Type 89 machinegeweren in de neus, rug en buik
• Bommenlast: 800 kg (1.760 lb) aan bommen

Operationele geschiedenis van de Ki-48

De Kawasaki Ki-48 werd voor het eerst ingezet in China, waar het vanaf eind 1940 de oudere Kawasaki Ki-32 verving. Gedurende de Tweede Wereldoorlog diende het vliegtuig op verschillende fronten, waaronder de Filipijnen, Maleisië, Birma, Nieuw-Guinea, de Salomonseilanden en Nederlands-Indië. In deze campagnes werden zowel de vroege Ki-48 Ia- en Ib-modellen als de licht verbeterde Ki-48 IIa en IIc ingezet.

Gebruik als Kamikaze-vliegtuig

Aan het eind van de oorlog, tijdens de Slag om Okinawa in 1945, werden veel Ki-48’s omgebouwd tot kamikaze-vliegtuigen onder de naam Ki-48-II KAI Tai-Atari. Deze vliegtuigen waren uitgerust met een bom van 800 kg en werden ingezet in zelfmoordmissies tegen geallieerde doelen.

Speciale aanpassingen

Daarnaast werden enkele Ki-48’s aangepast voor experimentele doeleinden. Zo werd er één uitgerust met de Kawasaki Ki-148-geleid raket en diende een andere als testplatform voor de Ne-0 pulsejet-motor. Deze aanpassingen weerspiegelden de zoektocht van Japan naar nieuwe wapensystemen om de steeds sterkere geallieerde luchtmacht tegen te gaan.

Operationele tekortkomingen en tactieken

Hoewel de Ki-48 in het begin van de oorlog een effectieve lichte bommenwerper was, bleek het vliegtuig later kwetsbaar door de toenemende snelheid en bewapening van geallieerde jagers. Een van de belangrijkste tactische nadelen van de Ki-48 was het gebrek aan voldoende bewapening om zichzelf effectief te verdedigen tegen vijandelijke jagers. Met slechts drie machinegeweren was de bommenwerper niet opgewassen tegen moderne jagers zoals de Supermarine Spitfire en de P-51 Mustang, die halverwege de oorlog steeds vaker in het Aziatisch-Pacifisch theater verschenen.

Om de overlevingskansen te vergroten, vlogen de Ki-48’s vaak in kleine formaties, bestaande uit drie tot tien vliegtuigen, die werden begeleid door een groot aantal escortejagers, voornamelijk de Nakajima Ki-43. Deze tactiek was succesvol tot 1942, maar naarmate de geallieerde luchtmacht sterker werd, was zelfs deze bescherming niet langer voldoende.

De rol van de Ki-48 in de Slag om Palembang

Tijdens Operatie Meridian, een aanval van de Britse Pacific Fleet op Japanse olie-installaties bij Palembang (Sumatra) in januari 1945, speelde de Ki-48 een prominente rol. Op 29 januari 1945 voerde de Shichisi Mitate Tokubetsu Kōgeki Tai, een speciale eenheid van het Japanse leger, een aanval uit op de Britse vloot met zeven Ki-48 bommenwerpers.

Hoewel de aanval uiteindelijk werd afgeslagen door de Britse luchtverdediging, ondersteund door Supermarine Seafire, Vought F4U Corsair, en Grumman F6F Hellcat jagers, slaagde één Ki-48 erin om de Britse luchtverdediging te doorbreken en lichte schade toe te brengen aan het vliegdekschip HMS Illustrious. De operatie was belangrijk voor de Britse vloot, omdat het hen waardevolle ervaring gaf in het omgaan met Japanse kamikaze-aanvallen.

Hoewel de Ki-48 aan het begin van de oorlog goed presteerde, liepen de prestaties snel achter op die van modernere bommenwerpers zoals de Mitsubishi Ki-67 Hiryu en de Yokosuka P1Y Ginga.

Conclusie

De Kawasaki Ki-48 was een belangrijk vliegtuig voor de Japanse luchtmacht in de vroege jaren van de Tweede Wereldoorlog. Het snelle ontwerp en de wendbaarheid maakten het een effectieve lichte bommenwerper in de vroege stadia van de oorlog. Echter, naarmate de oorlog vorderde en de geallieerde luchtoverwicht toenam, werden de tekortkomingen van de Ki-48 duidelijk. Ondanks deze beperkingen bleef het vliegtuig in dienst tot aan het einde van de oorlog, waarbij het een verscheidenheid aan rollen vervulde, van conventionele bombardementen tot kamikaze-aanvallen.