De Kawasaki Ki-45 Toryu (屠龍, “Drakendoder”) was een tweemotorige, tweezits zware jager van het Japanse Keizerlijke Leger tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het leger gaf het de officiële aanduiding “Type 2 tweezits jager” (二式複座戦闘機, Ni-shiki fukuza sentōki), terwijl de geallieerden het vliegtuig rapporteerden onder de naam “Nick”. Aanvankelijk ontworpen als langeafstands-escortejager, bleek het ontwerp, zoals veel zware jagers uit die tijd, kwetsbaar in gevechten met lichtere en wendbaardere eendekkerjagers. Uiteindelijk vond de Ki-45 zijn meest effectieve rol als dag- en nachtinterceptor en aanvalsjager.
Inhouds opgave
Ontwerp en ontwikkeling
Initiële ontwikkeling en vroege uitdagingen
In 1937, naar aanleiding van de opkomst van tweemotorige zware jagers in Europa, zoals de Duitse Messerschmitt Bf 110, gaf het Japanse Keizerlijke Leger Kawasaki opdracht om een tweemotorige jager te ontwikkelen. Dit project kreeg aanvankelijk de aanduiding Ki-38, maar bleef beperkt tot een prototype zonder verdere productie. In december van dat jaar vroeg het leger om een verbeterd prototype onder de naam Ki-45, dat zijn eerste vlucht maakte in januari 1939.
Testresultaten en aanpassingen
De eerste tests met de Ki-45 waren teleurstellend. De Ha-20 Otsu-motor bleek onvoldoende krachtig en onbetrouwbaar, en het ontwerp leed onder stabiliteitsproblemen door het stallen van de motoren. Als reactie op de tekortkomingen verving Kawasaki de motoren door de betrouwbaardere Nakajima Ha-25, wat leidde tot veelbelovende testresultaten.
In oktober 1940 gaf het leger de opdracht om de ontwikkeling voort te zetten met verbeterde 805 kW (1.080 pk) Mitsubishi Ha-102-motoren. Dit leidde tot de Ki-45 Kai, die in september 1941 werd voltooid en in februari 1942 officieel in dienst werd genomen als “Type 2 tweezits jager”.
Latere varianten en verdere ontwikkelingen
Naast de tweezitsvariant werd ook een prototype van een eenzitsjager, de Ki-45 II, ontwikkeld. Dit ontwerp evolueerde later naar de Ki-96. Door de voortdurende ontwikkelingen en aanpassingen bleef Kawasaki werken aan het verbeteren van de prestaties en bewapening van de Ki-45.
Operationele geschiedenis
Eerste inzet en beperkingen
De eerste operationele inzet van de Ki-45 was als langeafstands-escortejager. In juni 1942 gebruikte de 84e Onafhankelijke Vluchtgroep (Dokuritsu Hikō Chutai) de Ki-45 in aanvallen op Guilin, waar ze het opnamen tegen Curtiss P-40’s van de Flying Tigers. Deze ontmoetingen maakten snel duidelijk dat de Ki-45 niet opgewassen was tegen wendbare eendekkerjagers. Vergelijkbare resultaten werden gezien in gevechten boven Hanoi in september 1942.
Heroriëntatie van de rol
Naarmate de tekortkomingen van de Ki-45 in luchtgevechten aan het licht kwamen, werd het vliegtuig heringedeeld voor andere rollen, waaronder interceptie, aanvallen op gronddoelen en anti-scheepsmissies. In Nieuw-Guinea speelde de Ki-45 een belangrijke rol in anti-scheepsoperaties en was uitgerust met zware bewapening, waaronder een 37 mm kanon en twee 20 mm kanonnen. Ook kon het vliegtuig twee bommen van 250 kg dragen. In totaal werden 1.675 eenheden van verschillende versies van de Ki-45 geproduceerd.
Bewapening en effectiviteit
De eerste productieversie, de Ki-45 Ko, was bewapend met twee 12,7 mm Ho-103 machinegeweren in de neus, een 20 mm Type 97-kanon onder de romp en een 7,92 mm machinegeweer in de rugpositie. De daaropvolgende versie, de Ki-45 Otsu, verving het 20 mm kanon door een krachtiger 37 mm Type 94 anti-tankkanon, speciaal ontworpen om B-17 Flying Fortress bommenwerpers aan te vallen. Hoewel het 37 mm kanon effectief was, werd het handmatig herladen, wat betekende dat er slechts twee schoten per aanval mogelijk waren. De Ki-45 Hei herstelde het 20 mm kanon en plaatste een automatisch 37 mm kanon in de neus voor verbeterde vuurkracht.
De Ki-45 Tei introduceerde een dubbele schuin naar boven vurende 20 mm Ho-5-bewapening achter de cockpit, geïnspireerd op de Duitse Schräge Musik-configuratie. Deze toevoeging bleek effectief tegen bommenwerpers tijdens nachtelijke missies.
Verdediging van het thuisland
De Ki-45 speelde een belangrijke rol in de verdediging van Japan, met name tijdens de luchtaanvallen van de Amerikaanse B-29 Superfortress vanaf juni 1944. Hoewel de zware bewapening van de Ki-45 effectief was, bleek het vliegtuig niet krachtig genoeg om B-29’s te onderscheppen op hoogten van 10.000 meter. Pogingen om de prestaties te verbeteren door brandstof en bewapening te reduceren waren weinig succesvol. Uiteindelijk werden sommige Ki-45’s ingezet voor lucht-tot-luchtramaanvallen en kamikazeoperaties, zoals de aanval op de USS Dickerson in april 1945, waarbij aanzienlijke schade werd aangericht.
Nachtgevechten en radarproblemen
In 1945 werd de Ki-45 KAId ontwikkeld als specifieke nachtjager, ontworpen om met centimeterradar in de neus te worden uitgerust. Door productieproblemen werd dit echter nooit gerealiseerd. Ondanks dit gebrek aan radar werden Ki-45’s ingezet voor nachtelijke defensie en boekten ze successen in de verdediging van de Japanse thuisbasis. Een squadron claimde zelfs 150 overwinningen, waaronder acht B-29’s.
Na de oorlog
Na het einde van de Tweede Wereldoorlog kwamen enkele Ki-45’s in handen van de communistische Chinese luchtmacht. In tegenstelling tot de meeste Japanse vliegtuigen, die vaak voor trainingsdoeleinden werden gebruikt, werden drie Ki-45’s ingezet in gevechtsmissies door het 1e Squadron van de Gevechtsvlieggroep in 1949. Deze vliegtuigen werden in de vroege jaren vijftig buiten dienst gesteld.
Varianten van de Kawasaki Ki-45
Prototype en vroege versies
- Ki-45: Oorspronkelijk prototype.
- Ki-45 KAIa (ko/甲): Eerste productiemodel met 20 mm ventrale bewapening en dubbele 12,7 mm machinegeweren in de neus.
- Ki-45 KAIb (otsu/乙): Retrofitversie met een 37 mm Type 94-kanon.
- Ki-45 KAIc (hei/丙): Ontworpen voor anti-scheepsoperaties met een 37 mm automatisch kanon en een rugmachinegeweer.
- Ki-45 KAId (tei/丁): Nachtjager met bovenwaarts gerichte Ho-5-kanonnen en een 37 mm kanon in de neus.
Aantal geproduceerde eenheden
Het totale aantal geproduceerde Ki-45’s ligt tussen de 1.691 en 1.701 eenheden, afhankelijk van de bron.
Conclusie
De Kawasaki Ki-45 Toryu speelde een veelzijdige rol tijdens de Tweede Wereldoorlog, met initiële beperkingen die werden aangepakt door voortdurende aanpassingen. Hoewel het vliegtuig uiteindelijk niet in staat was om zich te meten met geavanceerdere Amerikaanse jagers en bommenwerpers, vond het een waardevolle plaats als nachtinterceptor en bij speciale aanvalsmissies.
Bronnen en meer informatie
- Francillon, René J. Japanese Aircraft of the Pacific War. London: Putnam, 1979. (Details over de specificaties en geschiedenis van Japanse vliegtuigen)
- Mikesh, Robert C. Japanese Aircraft, 1910-1941. Smithsonian Institution, 1981.
- Green, William. War Planes of the Second World War, Fighters. Vol. 3. London: Macdonald, 1961.
- Bronnen Mei1940
- Afbeelding: See page for author, Public domain, via Wikimedia Commons
