De Kaga (Japans: 加賀) begon haar leven als een beoogd slagschip van de Tosa-klasse. Ze werd op 17 november 1921 te water gelaten in de scheepswerf van Kawasaki Heavy Industries in Kobe. Als onderdeel van de Washington Naval Treaty van 1922, bedoeld om een wapenwedloop op zee te beperken, werden beide schepen van de Tosa-klasse geannuleerd. De bouw van slagschepen Tosa en Kaga werd stopgezet, en ze stonden op de nominatie om gesloopt te worden.
Volgens de bepalingen van het verdrag mochten echter twee slagschip- of slagkruiser-rompen worden omgebouwd tot vliegdekschepen, met een maximum tonnage van 33.000 ton. Oorspronkelijk werden de onafgemaakte slagkruisers Amagi en Akagi gekozen, maar de Grote Kanto-aardbeving van 1923 beschadigde Amagi onherstelbaar. Kaga werd daarom aangewezen als vervanger.
Inhouds opgave
Conversie naar Vliegdekschip
De formele beslissing om Kaga om te bouwen tot een vliegdekschip werd genomen op 13 december 1923. Door de schade aan de scheepswerven als gevolg van de aardbeving begon de ombouw pas in 1925. Het schip werd op 31 maart 1928 officieel in dienst genomen, hoewel dit het begin van de zeetests markeerde. Ze voegde zich op 30 november 1929 bij de Combined Fleet als het derde vliegdekschip van de Keizerlijke Japanse Marine (IJN), na Hōshō (1922) en Akagi (1927).
Kaga’s initiële ontwerp omvatte een lengte van 238,5 meter en een breedte van 31,67 meter. Haar waterverplaatsing bedroeg 26.900 ton in standaardconfiguratie en 33.693 ton in volgeladen toestand. Ze bood onderdak aan een bemanning van 1.340 personen.
Unieke Vluchtdekconfiguratie
Kaga was, samen met Akagi, een van de weinige vliegdekschepen met drie boven elkaar geplaatste vliegdekken. Deze ontwerpkeuze, bedoeld om de operationele flexibiliteit te vergroten, bleek in de praktijk minder nuttig. Het middelste en onderste vliegdek waren te kort voor de steeds grotere en zwaardere vliegtuigen van de jaren 1930. Bij een uitgebreide modernisering tussen 1933 en 1935 werden deze lagere dekken gesloten en omgebouwd tot hangarruimtes. De hoofdbaan werd verlengd tot 248,55 meter, waardoor grotere en modernere vliegtuigen konden worden ingezet.
Bewapening en Pantser
Kaga was uitgerust met zware bewapening, waaronder tien kanonnen van 200 mm, bedoeld om haar te verdedigen tegen kruisers. Daarnaast beschikte ze over anti-luchtafweergeschut, waaronder zes dubbele opstellingen van 120 mm-kanonnen en elf dubbele opstellingen van 25 mm-kanonnen.
Haar pantser omvatte een riem van 152 mm en een dekpantser van 38 mm. Deze relatief lichte bepantsering, gecombineerd met kwetsbare brandstoftanks en hangardekken zonder voldoende bescherming, zou later fatale gevolgen hebben.
De Slag om Midway en Het Verlies van Kaga
Voorbereidingen voor Operatie MI
Na een reeks succesvolle operaties in de Stille Zuidzee, werd Kaga toegewezen aan de Slag om Midway, een sleuteloperatie in de strategie van admiraal Isoroku Yamamoto. Het doel was om de Amerikaanse vliegdekschepen in een beslissende confrontatie uit te schakelen.
Op 27 mei 1942 vertrok Kaga samen met de carriers Akagi, Hiryū en Sōryū van de Kido Butai. Voor deze missie bestond haar luchtvloot uit:
- 27 Mitsubishi A6M Zero-jagers
- 20 Aichi D3A duikbommenwerpers
- 27 Nakajima B5N torpedobommenwerpers
De Japanse strijdmacht naderde Midway met de intentie een verrassingsaanval uit te voeren, maar de Amerikaanse marine had hun plannen onderschept en voorbereidingen getroffen voor een tegenaanval.
Aanval op Midway
Op 4 juni 1942 droeg Kaga bij aan de luchtaanval op Midway Atol. Haar vliegtuigen bombardeerden vliegvelden en andere strategische doelen. Gedurende de ochtend lanceerde ze achttien D3A’s en negen Zero’s tegen het atol, waarbij één van elk type vliegtuig werd verloren door luchtafweer.
Ondertussen bereidden Kaga’s B5N-bommenwerpers zich voor op een tweede aanvalsgolf, ditmaal gericht op Amerikaanse schepen. Toen meldingen binnenkwamen van Amerikaanse vliegdekschepen in de buurt, kreeg de bemanning opdracht om de torpedobommenwerpers opnieuw te bewapenen voor een aanval op de schepen. Dit vertraagde hun inzet en bleek een fatale beslissing.
Aanval door Amerikaanse Duikbommenwerpers
Rond 10:22 uur werden Kaga en andere Japanse carriers het doelwit van een verrassingsaanval door Amerikaanse SBD Dauntless-duikbommenwerpers van de USS Enterprise. Kaga werd geraakt door minstens vier zware bommen.
- Eerste bom: Deze trof het achterste deel van de vliegdek en veroorzaakte zware branden.
- Tweede bom: Penetreerde het hangardek, waar vliegtuigen geladen met brandstof en munitie stonden.
- Derde bom: Vernietigde de commandotoren, waarbij kapitein Jisaku Okada en zijn staf omkwamen.
- Vierde bom: Explosies van opgeslagen brandstof en munitie maakten verdere brandbestrijding onmogelijk.
De branden verspreidden zich snel door het schip, verergerd door de gebrekkige brandveiligheid en onvoldoende compartimentering. Tegen de middag was het duidelijk dat Kaga niet gered kon worden.
Scuttling en Verliezen
Om te voorkomen dat Kaga in vijandelijke handen viel, gaf de Japanse marine opdracht om haar te laten zinken. Om 19:25 uur werd ze door de torpedobootjager Hagikaze getorpedeerd en zonk ze bij de coördinaten 30°23’N, 179°17’W.
Bij de ramp kwamen 811 bemanningsleden om, voornamelijk ingenieurs en vliegtuigmonteurs die vastzaten in de machinekamers en hangardekken. De verliezen waren de hoogste van alle Japanse carriers bij Midway.
Het verlies van Kaga, samen met drie andere Japanse carriers tijdens de slag, was een strategische ramp voor de Keizerlijke Japanse Marine. Het beperkte Japan’s vermogen om luchtmachtprojectie effectief in te zetten gedurende de rest van de oorlog.
Wrakonderzoek en Historische Betekenis
Ontdekking van Kaga’s Wrak
In mei 1999 werd wrakmateriaal van Kaga ontdekt tijdens een onderzoek van de Nauticos Corporation in samenwerking met de Amerikaanse marine. De wrakstukken, waaronder een 15 meter lange sectie van de hangarwand en delen van haar luchtafweergeschut, werden gevonden op een diepte van 5.200 meter.
Een uitgebreidere ontdekking vond plaats op 18 oktober 2019, toen het onderzoeksschip RV Petrel, eigendom van Vulcan Inc., Kaga’s wrak identificeerde op een diepte van 5,4 kilometer. Het wrak werd zwaar beschadigd aangetroffen, met veel van haar bovenbouw en vliegdek verdwenen, maar het schip lag rechtop op de oceaanbodem. Deze vondst bood een unieke kans om Kaga’s technische constructie en de omstandigheden van haar verlies te bestuderen.
In september 2023 voerde de EV Nautilus een meer gedetailleerd onderzoek uit. Dit onderzoek bracht aanvullende details over het wrak aan het licht, waaronder sporen van de zware schade die tijdens de Slag om Midway was opgelopen.
Historische Betekenis van Kaga
Kaga vertegenwoordigde een kritieke fase in de ontwikkeling van de Japanse vliegdekschipdoctrine. Als onderdeel van de Kido Butai speelde ze een prominente rol in vroege Japanse successen in de Tweede Wereldoorlog, zoals de aanval op Pearl Harbor en de campagne in de Stille Zuidzee.
De slag om Midway markeerde echter een keerpunt. Het verlies van Kaga en drie andere vliegdekschepen ondermijnde de Japanse strategie voor luchtmachtprojectie en leidde tot een geleidelijke verschuiving van offensieve naar defensieve operaties. Dit verlies benadrukte ook tekortkomingen in Japanse marinedoctrines, zoals het gebrek aan een effectief luchtafweersysteem en het negeren van redundantie in brandsystemen.
Kaga’s wrak symboliseert niet alleen een tijdperk van maritieme innovatie, maar dient ook als een tastbare herinnering aan de impact van technologische en strategische beslissingen op het verloop van de geschiedenis.
Conclusie
De Kaga was meer dan een vliegdekschip; ze was een belichaming van de ambities en beperkingen van de Keizerlijke Japanse Marine. Haar rol in enkele van de belangrijkste campagnes van de vroege Tweede Wereldoorlog en haar dramatische ondergang bij Midway illustreren zowel de kracht als de kwetsbaarheid van Japan’s maritieme strategieën.
Met de ontdekking van haar wrak biedt Kaga nieuwe inzichten in de technische en strategische uitdagingen waarmee vliegdekschepen in de vroege 20e eeuw werden geconfronteerd. Het schip blijft een belangrijk onderwerp van studie voor maritieme historici en een symbool van een keerpunt in de maritieme oorlogsvoering.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding: See page for author, Public domain, via Wikimedia Commons
- Brown, David (1977) Aircraft Carriers. New York: Arco Publishing Company.
ISBN: 0-668-04164-1 - Campbell, John (1985) Naval Weapons of World War Two. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN: 0-87021-459-4
- Cheung, Raymond; Davey, Chris (2015) Aces of the Republic of China Air Force. Aircraft of the Aces, Vol. 126. Oxford, UK: Osprey Publishing. ISBN: 978-1-4728-0561-4
- Cressman, Robert J.; Steve Ewing; Barrett Tillman; Mark Horan; Clark G. Reynolds; Stan Cohen (1990) A Glorious Page in Our History: The Battle of Midway 4–6 June 1942. Missoula, Montana: Pictorial Histories Publishing Company, Inc.
ISBN: 978-0-929521-40-4 - Fuchida, Mitsuo; Masatake Okumiya (1955) Midway: The Battle That Doomed Japan, The Japanese Navy’s Story. Annapolis, Maryland: United States Naval Institute. ISBN: 0-87021-316-4
- Gardiner, Robert; Gray, Randal, eds. (1985)
Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN: 0-85177-245-5 - Lundstrom, John B. (2005) The First Team: Pacific Naval Air Combat from Pearl Harbor to Midway. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN: 0-87021-189-7
- Parshall, Jonathan; Tully, Anthony (2005)
Shattered Sword: The Untold Story of the Battle of Midway. Dulles, Virginia: Potomac Books. ISBN: 1-57488-923-0 - Peattie, Mark (2001)
Sunburst: The Rise of Japanese Naval Air Power 1909–1941. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN: 1-55750-432-6 - Hata, Ikuhiko; Izawa, Yasuho (1989) Japanese Naval Aces and Fighter Units in World War II. Translated by Don Cyril Gorham. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN: 0-87021-315-6
- Stille, Mark (2007) USN Carriers vs IJN Carriers: The Pacific 1942. Oxford: Osprey Publishing. ISBN: 978-1-84603-248-6
- Willmott, H. P. (1983) The Barrier and the Javelin: Japanese and Allied Pacific Strategies, February to June 1942. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press.
ISBN: 978-1-59114-949-1 - Bronnen Mei140