De USS Panay (PR-5) was een rivierschip van de Panay-klasse dat diende bij de Yangtze-patrouille van de Amerikaanse marine. Dit schip was actief in China tot het werd gezonken door Japanse vliegtuigen op 12 december 1937 tijdens het zogenaamde Panay-incident op de Yangtze-rivier. Dit incident werd een belangrijk keerpunt in de verslechterende betrekkingen tussen Japan en de Verenigde Staten in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog.
Inhouds opgave
Bouw en indienststelling van de USS Panay
De USS Panay werd gebouwd in de Jiangnan-scheepswerf in Shanghai, China, en te water gelaten op 10 november 1927. Ze werd gesponsord door Mevrouw Ellis S. Stone en op 10 september 1928 in dienst genomen. Het schip was ontworpen voor operaties op de Yangtze-rivier, een belangrijke waterweg in China die bekendstond om zijn onstabiele politieke en militaire situatie tijdens de jaren 1920 en 1930.
Het primaire doel van de Panay was de bescherming van Amerikaanse levens en eigendommen. Tijdens deze periode werd China geteisterd door interne conflicten, banditisme en de toenemende dreiging van Japanse agressie. De instabiele situatie in China, gecombineerd met de opkomst van lokale krijgsheren en de dreigende aanwezigheid van Japanse militaire macht, zorgde ervoor dat buitenlandse mogendheden, zoals de Verenigde Staten, permanente militaire aanwezigheid in het gebied handhaafden om hun belangen te beschermen.
Missies en operaties van de USS Panay
De USS Panay maakte deel uit van de Asiatic Fleet en werd ingezet om Amerikaanse handelsschepen en burgers te beschermen die actief waren op de Yangtze-rivier. Deze rivier was een essentiële handelsroute, maar werd ook vaak het toneel van gewapende overvallen en militaire confrontaties tussen verschillende facties in China. Zoals beschreven door Lt. Commander R. A. Dyer, een voormalige commandant van de Panay, werden Amerikaanse schepen regelmatig onder vuur genomen door bandieten en lokale troepen. Dyer merkte op: “Het is routine geworden voor schepen op de Yangtze om beschoten te worden, maar gelukkig zijn de meeste aanvallen slecht gericht en hebben we geen slachtoffers geleden.”
Naast bescherming van Amerikaanse handelsschepen, dienden bemanningsleden van de USS Panay ook als bewapende beveiliging op verschillende Amerikaanse stoomschepen die op de Yangtze opereerden. De aanwezigheid van deze patrouilleboten was bedoeld om stabiliteit te brengen in een gebied dat continu bedreigd werd door geweld en onrust.
Japanse agressie en evacuatie van Nanjing
In de late jaren 1930 escaleerde de situatie in China verder toen Japanse troepen steeds agressiever werden. In november 1937, tijdens de slag om Nanjing, werd de USS Panay ingezet om Amerikanen te beschermen en te evacueren uit de stad. De Japanse troepen rukten op richting de Chinese hoofdstad, en de Amerikaanse ambassade besloot dat evacuatie noodzakelijk was. De Panay werd toegewezen om de overgebleven Amerikaanse diplomaten en burgers in veiligheid te brengen.
Op 11 december 1937 evacueerde de USS Panay de laatste Amerikanen uit Nanjing. Naast vijf officieren en 54 bemanningsleden, bevonden zich ook vier personeelsleden van de Amerikaanse ambassade en tien burgers aan boord. Onder deze burgers bevonden zich journalisten en cameraploegen, waaronder de beroemde nieuwscameraman Norman Alley van Universal News en verslaggevers van Collier’s Weekly, The New York Times en La Stampa. Deze journalisten zouden een cruciale rol spelen in het documenteren van de gebeurtenissen die volgden.
Na de evacuatie probeerde de Panay verder de Yangtze-rivier op te varen om uit de gevechtszone rond Nanjing te blijven. Drie Amerikaanse tankschepen vergezelden haar tijdens deze tocht. Ondanks dat de Japanse marine zowel vooraf als na de evacuatie op de hoogte was gebracht van de aanwezigheid van de Panay en de Amerikaanse schepen, leidde dit niet tot een wijziging in hun plannen.
Het Panay-incident: Aanval door Japanse vliegtuigen
Op 12 december 1937 gaf het Japanse leger bevel aan hun luchtmacht om “alle schepen boven Nanjing op de Yangtze” aan te vallen. Dit bevel, gericht op schepen in de buurt van de frontlinies, resulteerde in een massale aanval op de USS Panay en de drie Amerikaanse tankschepen die haar vergezelden.
Rond 13:27 die dag werd de Panay aangevallen door drie Yokosuka B4Y Type-96 bommenwerpers en negen Nakajima A4N Type-95 jagers. Ondanks de duidelijk zichtbare Amerikaanse vlaggen, die zowel op het dek als op het dak van de cabine waren geplaatst, werd het schip zwaar gebombardeerd en beschoten. Twee van de achttien bommen troffen de Panay direct, en machinegeweren vuurden op de reddingsboten terwijl de bemanning probeerde te ontsnappen.
De aanval duurde tot 15:54, toen de zwaar beschadigde Panay zonk. Vier mensen kwamen om het leven, waaronder een officier, een burger en een Italiaanse journalist. Veel bemanningsleden raakten gewond, waaronder 43 zeelieden en vijf burgers. Twee cameramannen, Norman Alley en Eric Mayell, slaagden erin om filmopnamen te maken van de aanval en de nasleep ervan. Deze opnamen zouden later wereldwijd worden verspreid en een krachtig visueel verslag vormen van de aanval.
Gevolgen van het Panay-incident en diplomatieke reacties
Het Panay-incident veroorzaakte onmiddellijk een diplomatieke crisis tussen de Verenigde Staten en Japan. Na de aanval dienden de Verenigde Staten, via hun ambassadeur in Tokyo, een formeel protest in bij de Japanse regering. De aanval op een Amerikaans marineschip, dat duidelijk geïdentificeerd was en niets met de gevechten tussen de Japanse en Chinese troepen te maken had, werd door de internationale gemeenschap als een ernstige provocatie gezien.
Japanse reactie en compensatie
In eerste instantie beweerden Japanse functionarissen dat de aanval op de USS Panay een vergissing was. Ze gaven aan dat de piloten dachten dat het schip tot de Chinese marine behoorde. Om verdere diplomatieke schade te beperken, nam de Japanse regering snel volledige verantwoordelijkheid voor de aanval. Ze boden formeel hun excuses aan en beweerden dat de aanval onbedoeld was geweest. Om de kwestie af te sluiten, betaalde Japan op 22 april 1938 een schadevergoeding van ongeveer $2.000.000 aan de Amerikaanse regering, wat vandaag neerkomt op meer dan $40 miljoen als gevolg van inflatiecorrectie.
Ondanks deze compensatie bleef de aanval het begin van een periode van snel verslechterende relaties tussen Japan en de Verenigde Staten. De gebeurtenissen van december 1937 zouden worden gezien als een belangrijk keerpunt in de toenemende spanningen tussen beide landen. Het Panay-incident wekte bij veel Amerikanen een groeiend wantrouwen jegens Japanse bedoelingen in Azië, ondanks Japan’s pogingen om de aanval af te doen als een ongelukkig incident.
Impact op de internationale pers en publieke opinie
De aanwezigheid van journalisten en cameramannen aan boord van de USS Panay had een grote impact op hoe de aanval werd ontvangen door de internationale gemeenschap. Dankzij de opnamen van Norman Alley en Eric Mayell konden beelden van de aanval worden vertoond in bioscopen over de hele wereld. De dramatische beelden van de Japanse vliegtuigen die het schip aanvielen, terwijl duidelijk de Amerikaanse vlaggen zichtbaar waren, versterkten de publieke verontwaardiging, vooral in de Verenigde Staten.
De beelden werden op grote schaal verspreid in nieuwsprogramma’s, waardoor het incident de internationale aandacht trok. De aanval werd gezien als een brute daad van agressie, en ondanks de excuses van Japan, leidde het tot een golf van negatieve publiciteit voor de Japanse oorlogsvoering in China.
Internationale spanningen en verdere incidenten
Naast het zinken van de Panay, vonden er op dezelfde dag ook aanvallen plaats op Britse marineschepen op de Yangtze-rivier. De HMS Ladybird en de HMS Bee, twee Britse kanonneerboten, werden door Japanse artillerie beschoten terwijl ze nabij Wuhu opereerden. Hoewel de Ladybird zes treffers kreeg en de Bee een aanval wist te ontwijken, raakten beide schepen niet ernstig beschadigd. Deze gebeurtenissen droegen echter bij aan de bredere internationale onrust over de Japanse militaire activiteiten in China.
In de daaropvolgende maanden bleef de internationale gemeenschap bezorgd over de Japanse agressie in China. Hoewel Japan diplomatiek probeerde om de spanningen te verminderen door verontschuldigingen en compensatie aan te bieden, bleef de dreiging van een groter conflict tussen Japan en andere wereldmachten aanwezig.
Escalatie naar de Tweede Wereldoorlog
Het Panay-incident was een van de vele gebeurtenissen in de late jaren 1930 die bijdroegen aan de escalatie van internationale spanningen in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. De Amerikaanse publieke opinie begon steeds meer in te zien dat Japan zich agressief opstelde in Azië en dat de Verenigde Staten mogelijk betrokken zouden raken in een bredere oorlog. Hoewel de Amerikaanse regering destijds nog steeds probeerde een direct conflict met Japan te vermijden, zou het niet lang meer duren voordat de spanningen overkookten. Dit zou uiteindelijk leiden tot de aanval op Pearl Harbor op 7 december 1941, wat de Verenigde Staten direct in de Tweede Wereldoorlog zou betrekken.
Gevolgen voor de Amerikaanse marine en internationale politiek
Het Panay-incident had niet alleen directe gevolgen voor de diplomatieke betrekkingen tussen de Verenigde Staten en Japan, maar het zette ook de toon voor toekomstige acties van de Amerikaanse marine in Azië. De aanval bracht de kwetsbaarheid van Amerikaanse schepen in het Verre Oosten aan het licht en leidde tot heroverweging van de Amerikaanse militaire strategie in de regio.
Versterking van de Amerikaanse militaire aanwezigheid in Azië
Na het incident kwam er een toenemende roep binnen de Amerikaanse marine om de defensieve capaciteiten van hun eenheden in de regio te versterken. Hoewel de Verenigde Staten destijds formeel nog niet betrokken waren bij een oorlog, begon het Panay-incident het debat aan te wakkeren over de vraag hoe de VS zichzelf beter konden beschermen tegen agressie van buitenlandse machten, met name Japan. De aanvallen van Japanse vliegtuigen op Amerikaanse en Britse schepen op de Yangtze-rivier werden gezien als een duidelijk signaal dat Japan bereid was risico’s te nemen, zelfs als dit de betrekkingen met andere grootmachten zou verslechteren.
Hoewel de Amerikaanse regering op dat moment nog koos voor een diplomatieke benadering en Japan de gelegenheid gaf om de aanval als een vergissing te bestempelen, bleef het incident een pijnpunt in de Amerikaanse publieke opinie en binnen militaire kringen. Het Amerikaanse ministerie van Defensie begon stilaan plannen te maken voor de mogelijkheid van een grotere militaire betrokkenheid in de regio.
Japanse expansiedrang in Oost-Azië
In de jaren voorafgaand aan het Panay-incident voerde Japan een beleid van expansie in Azië, met name in China. De Japanse invasie van Mantsjoerije in 1931 en de toenemende Japanse militaire aanwezigheid in zuidelijk China werden door veel landen, waaronder de Verenigde Staten, met bezorgdheid gevolgd. Het Panay-incident toonde opnieuw aan dat Japan niet aarzelde om geweld te gebruiken om zijn invloed uit te breiden.
Ondanks de excuses die Japan aanbood na de aanval op de Panay, maakte het incident duidelijk dat Japan vastbesloten was om zijn politieke en economische dominantie in de regio te versterken, ongeacht de internationale diplomatieke gevolgen. De aanval werd door veel waarnemers gezien als een voortzetting van Japan’s assertieve en militaire beleid in Oost-Azië, dat uiteindelijk zou leiden tot verdere agressie in de Pacific.
Amerikaanse publieke reactie en groeiende druk op de regering
In de Verenigde Staten leidde het Panay-incident tot een sterke publieke reactie. Hoewel de Amerikaanse regering de Japanse excuses en compensatie had geaccepteerd, bleef de publieke verontwaardiging groot. De beelden van de aanval op de USS Panay werden breed uitgemeten in de pers, waardoor veel Amerikanen sceptisch werden over de oprechtheid van Japan’s verontschuldigingen.
De verontwaardiging van het Amerikaanse publiek leidde tot een groeiende druk op de regering om een harder standpunt in te nemen tegenover Japan. Toch bleef de regering van president Franklin D. Roosevelt voorlopig vasthouden aan een beleid van neutraliteit en diplomatie. De Verenigde Staten wilden koste wat het kost een directe militaire confrontatie met Japan vermijden, vooral omdat de binnenlandse economie nog herstellende was van de Grote Depressie.
Geopolitieke verschuivingen en het beleid van neutraliteit
Het Panay-incident vond plaats in een periode waarin de Verenigde Staten officieel een beleid van neutraliteit hanteerden ten opzichte van de conflicten in Azië en Europa. Ondanks de toenemende spanningen tussen Japan en de Verenigde Staten, vooral na het incident op de Yangtze, bleef de Amerikaanse regering terughoudend om zich actief te mengen in de geopolitieke conflicten van die tijd. Dit beleid van neutraliteit zou echter steeds moeilijker te handhaven zijn naarmate de agressie van Japan en Duitsland toenam.
De aanval op de USS Panay symboliseerde het begin van een fase waarin de Verenigde Staten, ondanks hun neutraliteitsbeleid, steeds meer betrokken raakten bij de internationale ontwikkelingen. De aanval markeerde een belangrijke verschuiving in de perceptie van de Verenigde Staten over de groeiende dreiging van militaire dictaturen zoals die van Japan en Duitsland. Hoewel het conflict met Japan nog enkele jaren op zich liet wachten, had het Panay-incident de aandacht van de Amerikaanse regering en het publiek gevestigd op de groeiende gevaren in de Pacific.
Conclusie: Het Panay-incident als voorbode van groter conflict
Het Panay-incident van 12 december 1937 was een cruciaal moment in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. Het incident markeerde een duidelijke verslechtering van de relaties tussen de Verenigde Staten en Japan, ondanks de formele excuses en de schadevergoeding van Japan. Hoewel de Amerikaanse regering de aanval probeerde te beschouwen als een eenmalige vergissing, was het incident voor velen in de VS een teken dat Japan steeds agressiever werd in zijn streven naar dominantie in Azië.
De Japanse invasie van China en de aanval op de USS Panay maakten deel uit van een bredere strategie van Japanse expansie, die uiteindelijk zou leiden tot de escalatie van spanningen in de Pacific. Het Panay-incident was een vroeg voorbeeld van Japan’s bereidheid om geweld te gebruiken, zelfs als dit zou leiden tot diplomatieke schade met grote mogendheden zoals de Verenigde Staten.
Voor de Amerikaanse marine en buitenlandse politiek benadrukte het incident de noodzaak van een sterkere aanwezigheid in Azië. Hoewel de VS in de late jaren 1930 een beleid van neutraliteit bleven volgen, werd het steeds duidelijker dat Japan’s agressieve houding uiteindelijk tot een onvermijdelijke confrontatie zou leiden. De aanval op de Panay kan worden gezien als een voorloper van het veel grotere conflict dat zou uitbreken na de aanval op Pearl Harbor in 1941, waarmee de Verenigde Staten officieel betrokken raakten bij de Tweede Wereldoorlog.
Het incident liet ook zien hoe belangrijk de rol van de media en internationale publieke opinie kon zijn in het vormen van de percepties van een conflict. De beelden van de aanval op de USS Panay verspreidden zich wereldwijd en speelden een belangrijke rol in de manier waarop de internationale gemeenschap Japan begon te zien. Dit alles droeg bij aan de groeiende spanningen in de aanloop naar de wereldwijde oorlog.
Bronnen en meer informatie
- “USS Panay (PR-5).” Naval History and Heritage Command. Geraadpleegd op https://www.history.navy.mil.
- Iriye, Akira. The Origins of the Second World War in Asia and the Pacific. Longman, 1987.
- Afbeelding: U.S. Navy, Public domain, via Wikimedia Commons
- Toland, John. The Rising Sun: The Decline and Fall of the Japanese Empire, 1936-1945. Modern Library, 2003.
- “Panay-incident.” Encyclopaedia Britannica. Geraadpleegd op https://www.britannica.com.
- Bronnen Mei1940
_underway_off_Woosong,_China,_on_30_August_1928_(512975).png){kind=link}