
De USS Saratoga (CV-3) was een van de eerste vliegdekschepen van de Amerikaanse marine en diende tijdens de Tweede Wereldoorlog als een cruciaal onderdeel van de Pacifische vloot. Oorspronkelijk ontworpen als een slagkruiser, werd het schip omgebouwd tot vliegdekschip om te voldoen aan de beperkingen van het Washington Naval Treaty van 1922. Saratoga’s carrière, die begon in 1928, omvatte deelname aan belangrijke campagnes, waaronder Guadalcanal en Iwo Jima. Ze werd uiteindelijk gebruikt als trainingsschip en speelde een rol in nucleaire tests tijdens Operatie Crossroads in 1946.
Inhouds opgave
Achtergrond en Bouwproces
De USS Saratoga was oorspronkelijk ontworpen als een Lexington-klasse slagkruiser, bekend als CC-3. Haar bouw begon op 25 september 1920 bij de New York Shipbuilding Corporation in Camden, New Jersey. Vanwege de Washington Naval Treaty, die de bouw van slagschepen en slagkruisers aan banden legde, werd besloten haar om te bouwen tot vliegdekschip. Op 1 juli 1922 kreeg ze een nieuwe aanduiding: CV-3.
Het ontwerp van Saratoga weerspiegelde een innovatieve aanpak om slagkruiserconstructies om te zetten in vliegdekschepen. Haar oorspronkelijke bewapening, bestaande uit acht 16-inch (406 mm) kanonnen, werd verwijderd om gewicht te besparen en plaats te maken voor een vliegdek en hangarruimte. Ze had een totale lengte van 270,7 meter en een standaard waterverplaatsing van 36.000 ton. Haar vliegtuigen werden opgeslagen in een hangar van 33.528 vierkante voet, destijds de grootste enkele overdekte ruimte op een schip.
Kenmerken van het Vliegdek en Hangar
Saratoga’s vliegdek was 264 meter lang en maximaal 32 meter breed, voorzien van hydraulisch aangedreven liften en geavanceerde arrestor-systemen. Dit stelde haar in staat om effectief vliegtuigen te lanceren en terug te ontvangen. Tijdens haar modernisering in 1941 werd het vliegdek verbreed en verlengd om zwaardere en modernere vliegtuigen te kunnen ondersteunen.
In haar oorspronkelijke configuratie kon ze maximaal 78 vliegtuigen vervoeren, variërend van jagers tot torpedobommenwerpers. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd haar luchtvleugel aangepast aan de veranderende eisen van de oorlogvoering, met een groter aantal gevechtsvliegtuigen zoals de Grumman F6F Hellcat en Douglas SBD Dauntless.

Bewapening
Hoewel Saratoga primair was ontworpen als vliegdekschip, had ze ook een aanzienlijke bewapening om haarzelf te verdedigen tegen luchtaanvallen en vijandelijke schepen. Oorspronkelijk was ze uitgerust met acht 203 mm (8-inch) kanonnen in vier geschuttorens en twaalf 127 mm (5-inch) luchtafweerkanonnen. Tijdens haar dienstperiode werden deze wapens herhaaldelijk geüpgraded. In 1942 werden de zware geschuttorens vervangen door 16 dubbele luchtafweergeschutplatforms van 127 mm, samen met lichtere wapens zoals 40 mm en 20 mm kanonnen om te voldoen aan de eisen van de luchtoorlog.
Bepantsering
De USS Saratoga was uitgerust met een uitgebreide torpedobescherming en een pantsergordel van 178 mm dik die het midden van het schip beschermde. Het dek boven de machinekamers en munitieopslagplaatsen was gepantserd met staalplaten van 51 mm dikte. Tijdens reparaties en modernisering werden extra bulges toegevoegd om haar stabiliteit te verbeteren en haar weerstand tegen torpedo-aanvallen te vergroten.
Voortstuwing
De turbo-elektrische voortstuwing van Saratoga leverde een vermogen van 180.000 pk, verdeeld over vier schroeven. Deze technologie gaf haar een topsnelheid van 33 knopen en een bereik van 10.000 nautische mijlen bij een kruissnelheid van 10 knopen. Haar brandstofcapaciteit werd later vergroot door extra tanks toe te voegen, wat haar operationele actieradius verder vergrootte.
Sensoren en dataverwerking
Radar
Saratoga was uitgerust met de RCA CXAM-1 radar, later vervangen door een SK-radar tijdens haar moderniseringen. Dit systeem gaf haar een essentieel voordeel in vroege detectie en luchtverdediging.
Vuurleiding
De Mk 37 vuurleidingsradar werd gebruikt om zowel luchtafweer- als scheepsdoelen te bestrijden.
HD/DF
Een hoogfrequent-richtingzoeker (HF/DF) speelde een secundaire rol in het lokaliseren van vijandelijke communicatiebronnen.
Combat Information Center (CIC)
De USS Saratoga beschikte over gespecialiseerde ruimtes, zoals het Combat Information Center (CIC) en Carrier Air Traffic Control Center (CATCC), uitgerust met radar, HF/DF-systemen, plottafels en geavanceerde communicatieapparatuur voor effectieve coördinatie van operaties en luchtverkeer.
Het Combat Information Center (CIC) aan boord van USS Saratoga (CV-3) coördineerde lucht- en oppervlakte-operaties en verzamelde inlichtingen via radar, sonar en visuele waarnemingen. Het CIC speelde vanaf het begin van de Tweede Wereldoorlog een cruciale rol in de moderne oorlogsvoering, met snellere besluitvorming tijdens gevechten. Het Carrier Air Traffic Control Center (CATCC), vaak geïntegreerd in het CIC, beheerde vliegdekschipluchtoperaties, zoals starts en landingen, en ondersteunde piloten in nood.

Modificaties tijdens de oorlog
Tijdens haar carrière onderging de USS Saratoga (CV-3) meerdere modificaties om haar operationele capaciteiten te verbeteren en haar aan te passen aan de steeds veranderende eisen van de oorlog. Deze aanpassingen waren gericht op het verbeteren van haar defensieve systemen, vliegoperaties en de bescherming van bemanning en uitrusting.
Structuurwijzigingen
In 1942 werd Saratoga voorzien van een 2,2 meter brede bulge (uitstulping) aan de stuurboordzijde. Deze toevoeging verbeterde de stabiliteit van het schip en maakte het mogelijk om de volledige brandstofcapaciteit van 9.748 lange ton te benutten. Tegelijkertijd werd haar schoorsteen met 6,1 meter ingekort en werd de mast vervangen door een lichtere constructie om het zwaartepunt van het schip te verlagen.
Vliegdekveranderingen
Het vliegdek van de Saratoga werd in 1941 verbreed aan de voorzijde en met 4,9 meter verlengd aan de achterzijde. Gedurende de oorlog werden twee hydraulische katapulten toegevoegd op het voordek om de lancering van zwaardere vliegtuigen mogelijk te maken. In 1945 werd de achterste lift van de USS Saratoga (CV-3) verwijderd om gewicht te besparen, en de opening werd dichtgemaakt met staalplaten.
Bewapening en defensieve systemen
De USS Saratoga’s bewapening werd herhaaldelijk aangepast. Haar originele 203 mm kanonnen werden in 1942 verwijderd, samen met de zware barbette constructies, om ruimte te maken voor vier dubbele 127 mm dual-purpose kanonnen. Het aantal lichte luchtafweerkanonnen werd eveneens drastisch verhoogd, van enkele .50-caliber machinegeweren tot 52 Oerlikon 20 mm-kanonnen en later 25 stuks Bofors 40 mm-kanonnen.
Radarsystemen en elektronica
In 1944 onderging Saratoga een aanzienlijke modernisering van haar radarsystemen. De verouderde CXAM-1 werd vervangen door een SK-luchtsurveillance radar, en een SC-4 radar werd toegevoegd. Daarnaast werden geavanceerde vuurleidingsradars zoals de Mk 37 en FD (Mk 4) geïnstalleerd, die in staat waren om doelen met hoge nauwkeurigheid te volgen en aan te vallen.
De USS Saratoga Tijdens de Tweede Wereldoorlog
De Aanloop naar de Oorlog
Toen de Tweede Wereldoorlog begon, was de USS Saratoga (CV-3) een van de weinige operationele vliegdekschepen van de Amerikaanse marine. Ze was net terug van een langdurige modernisering toen Japan op 7 december 1941 Pearl Harbor aanviel. De Saratoga bevond zich op dat moment in San Diego om haar luchtvleugel in te schepen en vertrok onmiddellijk naar de Stille Oceaan om deel te nemen aan de gevechten.
In de weken na de aanval was de Saratoga betrokken bij pogingen om versterkingen naar Wake Island te brengen. Deze operatie mislukte echter door vertragingen en de Japanse overmacht. Op 11 januari 1942 werd ze door een Japanse onderzeeër getorpedeerd, wat leidde tot zware schade en een tijdelijke uitval. Na noodreparaties in Pearl Harbor vertrok ze naar de Bremerton Navy Yard voor uitgebreide herstellingen en modernisering.
Guadalcanal en de Slag om de Oostelijke Salomonseilanden
De Saratoga keerde terug naar de gevechten tijdens de Guadalcanal-campagne. In augustus 1942 speelde ze een sleutelrol in de Slag om de Oostelijke Salomonseilanden, waar haar vliegtuigen de Japanse lichte vliegdekschip Ryūjō tot zinken brachten. Ondanks haar succes werd de Saratoga opnieuw getroffen door een torpedo en moest ze zich opnieuw terugtrekken voor reparaties.
Deze periode markeerde het belang van vliegdekschepen in de Stille Oceaan, waarbij ze zowel luchtoverwicht als strategische ondersteuning boden. De Saratoga functioneerde als een belangrijk wapen in de Amerikaanse strategie om Japanse invloedsgebieden terug te dringen.
Operaties in de Stille Oceaan
In 1943 ondersteunde de Saratoga verschillende offensieven in de Stille Oceaan, waaronder de campagnes op New Georgia en Bougainville. Haar vliegtuigen voerden luchtaanvallen uit op Japanse bases, waaronder Rabaul, wat een aanzienlijke impact had op de Japanse logistieke en militaire capaciteiten. De aanvallen van de Saratoga waren vaak goed gecoördineerd via het CIC en het CATCC, wat haar vliegtuigen in staat stelde effectief op te treden tegen vijandelijke doelen.
Ondersteuning van de Britse Vloot
Begin 1944 werd de Saratoga tijdelijk toegewezen aan de Britse Oostelijke Vloot in de Indische Oceaan. Samen met het Britse vliegdekschip HMS Illustrious voerde ze succesvolle aanvallen uit op Japanse doelen in Sumatra en Java. Deze operaties onderstreepten het belang van samenwerking tussen bondgenoten en de veelzijdigheid van de Saratoga.
De USS Saratoga in de Latere Oorlogsjaren
Nachtgevechtsoperaties en Iwo Jima
In 1945 werd de USS Saratoga ingezet als nachtvliegdekschip tijdens de voorbereidingen voor de invasie van Iwo Jima. Ze speelde een sleutelrol in de luchtoperaties, waarbij ze nachtpatrouilles coördineerde en dekking bood aan amfibische troepen. Haar aangepaste luchtvleugel bestond uit Grumman F6F Hellcats en Grumman TBM Avengers, gespecialiseerd in nachtoperaties.
Op 21 februari 1945, enkele dagen na de start van de invasie, werd de Saratoga getroffen door een grootschalige kamikaze-aanval. Zes Japanse vliegtuigen doorbraken haar verdediging en scoorden vijf treffers, waarbij grote branden ontstonden op het vlieg- en hangardek. Ondanks de schade en het verlies van 123 bemanningsleden slaagde de bemanning erin de branden onder controle te krijgen. Een tweede aanval beschadigde haar nog verder, waardoor ze gedwongen werd terug te keren naar de Verenigde Staten voor reparaties.
Omschakeling naar Opleiding en Training
Na haar herstel in Bremerton in 1945 werd de Saratoga permanent aangepast voor trainingsdoeleinden. Een deel van haar hangardek werd omgebouwd tot klaslokalen, en haar vliegdek werd aangepast om nieuwe piloten te trainen in carrieroperaties. Haar rol als trainingsschip markeerde een verschuiving in haar inzet, terwijl nieuwere vliegdekschepen, zoals de Essex-klasse, het voortouw namen in gevechtsoperaties.
De Saratoga bleef actief als trainingsschip tot na de Japanse capitulatie. Ze werd ook ingezet in Operation Magic Carpet, waarbij Amerikaanse troepen uit Azië en de Stille Oceaan werden gerepatrieerd. Ze vervoerde in totaal meer dan 29.000 militairen terug naar de Verenigde Staten, een record voor een enkel schip in deze operatie.
Operation Crossroads
Na de oorlog werd de Saratoga aangewezen als doelwit voor nucleaire tests tijdens Operation Crossroads in 1946. Tijdens de eerste test, een luchtdetonatie (Test Able), overleefde ze met minimale schade. Tijdens de tweede test, een onderwaterexplosie (Test Baker), werd ze echter zwaar beschadigd en zonk ze uiteindelijk op 25 juli 1946.
Conclusie
De USS Saratoga (CV-3) was een veelzijdig vliegdekschip dat een belangrijke rol speelde in de ontwikkeling van vliegdekschipoperaties binnen de Amerikaanse marine. Vanaf haar vroege inzet als experimenteel platform tot haar bijdrage tijdens de Tweede Wereldoorlog en haar latere rol als trainingsschip weerspiegelde ze de evolutie van maritieme oorlogsvoering in de 20e eeuw. Haar deelname aan Operation Crossroads markeerde het definitieve einde van haar loopbaan, terwijl haar bijdrage aan de ontwikkeling van Amerikaanse carrieroperaties van blijvend historisch belang is.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding 1: Naval History & Heritage Command , Public domain, via Wikimedia Commons
- Afbeelding 2: U.S. Navy, Public domain, via Wikimedia Commons
- Afbeelding 3: U.S. Navy Bureau of Ships, Public domain, via Wikimedia Commons
- Anderson, Richard M. & Baker, Arthur D. III (1977). “CV-2 Lex and CV-3 Sara”. Warship International. XIV (4): 291–328. ISSN 0043-0374.
- Berhow, Mark A., ed. (2004). American Seacoast Defenses, A Reference Guide (Second ed.). CDSG Press. ISBN 0-9748167-0-1.
- Brown, J. D. (2009). Carrier Operations in World War II. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 978-1-59114-108-2.
- Friedman, Norman (1983). U.S. Aircraft Carriers: An Illustrated Design History. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 0-87021-739-9.
- Lundstrom, John B. (2005). The First Team: Pacific Naval Air Combat from Pearl Harbor to Midway. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 1-59114-471-X.
- Polmar, Norman; Genda, Minoru (2006). Aircraft Carriers: A History of Carrier Aviation and Its Influence on World Events. Vol. 1, 1909–1945. Washington, D.C.: Potomac Books. ISBN 1-57488-663-0.
- Rohwer, Jürgen (2005). Chronology of the War at Sea 1939–1945: The Naval History of World War Two (Third Revised ed.). Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 1-59114-119-2.
- Stern, Robert C. (1993). The Lexington Class Carriers. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 1-55750-503-9.
- Bronnen Mei1940