Aichi E16A Zuiun: Japans Verkenningswatervliegtuig WOII

Foto van de Aichi E16A Zuiun, een Japans tweezits verkenningswatervliegtuig uit de Tweede Wereldoorlog.
De Aichi E16A Zuiun, ontwikkeld als multifunctioneel watervliegtuig, gebruikt door de Japanse Keizerlijke Marine tijdens WOII.

De Aichi E16A Zuiun (Japans: 瑞雲, “Voorspoedige Wolk”; geallieerde codenaam: Paul) was een verkenningswatervliegtuig dat tijdens de Tweede Wereldoorlog werd gebruikt door de Japanse Keizerlijke Marine. Dit tweezits vliegtuig werd ontworpen om de Aichi E13A te vervangen, een eerdere generatie watervliegtuigen die tegen het einde van de jaren 1930 ontwikkeld werden.

Oorsprong van het ontwerp

De oorsprong van het ontwerp ligt in een specificatie uit 1939 die een nieuw verkenningsvliegtuig moest definiëren. Vanwege meningsverschillen over de eisen van de 14-Shi specificatie, kwamen er weinig inzendingen van fabrikanten. In 1941 werd een herziene specificatie, 16-Shi genaamd, opgesteld door de Japanse Keizerlijke Marine. Deze was gebaseerd op het AM-22 ontwerp van Aichi, een werk van de ingenieurs Kishiro Matsuo en Yasuhiro Ozawa​.

Het eerste prototype, aangeduid als Navy Experimental 16-Shi Reconnaissance Seaplane, vloog in mei 1942. Het was een conventionele laagdekker met twee drijvers. Een opvallende eigenschap voor een watervliegtuig was de aanwezigheid van duikremmen in de strutten van de drijvers. Dit maakte het mogelijk het vliegtuig in te zetten als secundaire duikbommenwerper​.

Varianten

Tijdens de productie werden verschillende varianten van de Aichi E16A ontwikkeld. Hieronder volgen de belangrijkste modellen:

  1. E16A1 Experimental Type 16 Dit prototype, uitgerust met een 1.300 pk Mitsubishi MK8A Kinsei 51 motor, was bewapend met twee voorwaarts gerichte Type 97 machinegeweren van 7,7 mm en één achterwaarts gerichte Type 92 machinegeweer van 7,7 mm. Slechts drie exemplaren van deze versie werden geproduceerd​.
  2. E16A1 Zuiun Model 11 Dit was het belangrijkste productiemodel. Het vliegtuig had een verbeterde Mitsubishi MK8N Kinsei 54 motor en was zwaarder bewapend, met twee 20 mm Type 99-2 kanonnen in de vleugels en een Type 2 machinegeweer van 13 mm voor achterwaartse verdediging​.
  3. E16A2 Zuiun Model 12 Dit was een experimentele versie met een krachtigere 1.560 pk Mitsubishi MK8P Kinsei 62 motor. Hoewel deze variant een verbeterde prestatie bood, bleef het bij één prototype dat was omgebouwd van een eerder model​.

Operationeel Gebruik

De Aichi E16A werd voornamelijk ingezet vanaf schepen zoals de slagschepen Ise en Hyūga, waar het dienstdeed als een verkenningsvliegtuig. Het toestel was gekoppeld aan eenheden zoals de 634e Kōkūtai. Andere luchtvaartgroepen die de Zuiun gebruikten, waren onder meer de Yokosuka Kōkūtai en de 301e Verkennings Hikōtai. Het vliegtuig werd ingezet in verkenningsmissies en beperkte offensieve acties, hoewel het in vergelijking met geavanceerdere geallieerde vliegtuigen beperkt effectief bleek​.

Technische Specificaties van de Aichi E16A Zuiun

De Aichi E16A Zuiun werd ontworpen als een veelzijdig watervliegtuig, met de nadruk op verkenning en secundair gebruik als duikbommenwerper. Hieronder staan de technische specificaties van het productiemodel, de E16A1 Zuiun Model 11:

Algemene Kenmerken

  • Bemanning: 2 (piloot en waarnemer/schutter)
  • Lengte: 10,83 meter
  • Spanwijdte: 12,81 meter
  • Hoogte: 4,79 meter
  • Vleugeloppervlak: 28 m²
  • Leeggewicht: 2.945 kg
  • Totaalgewicht: 3.900 kg
  • Maximaal startgewicht: 4.553 kg
  • Motor: Mitsubishi MK8D Kinsei 54, 14-cilinder luchtgekoelde radiale motor met een vermogen van 1.300 pk

Prestatie

  • Maximale snelheid: 439 km/u op 5.500 meter hoogte
  • Kruissnelheid: 333 km/u op 5.000 meter hoogte
  • Bereik: 1.176 km
  • Ferrybereik: 2.420 km
  • Dienstplafond: 10.000 meter
  • Klimsnelheid: 10 m/s (2.000 ft/min)
  • Tijd tot 3.000 meter hoogte: 4 minuten en 40 seconden

Bewapening

  • Vaste bewapening:
    • 2 voorwaarts gerichte 20 mm Type 99 Mark 2 kanonnen in de vleugels
  • Verdedigende bewapening:
    • 1 achterwaarts gerichte 13 mm Type 2 machinegeweer
  • Bommenlast:
    • Tot 250 kg aan bommen, geschikt voor tactische bombardementen​.

Vergelijkbare Vliegtuigen

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden watervliegtuigen veel gebruikt voor verkenning en tactische missies. De Aichi E16A Zuiun had concurrenten met vergelijkbare rollen, zoals:

  • Arado Ar 196 (Duitsland): Een veelgebruikt watervliegtuig voor de Kriegsmarine.
  • Vought OS2U Kingfisher (Verenigde Staten): Een veelzijdig watervliegtuig dat zowel voor verkenning als reddingsmissies werd ingezet.
  • Curtiss SC Seahawk (Verenigde Staten): Een modernere opvolger van de OS2U, geïntroduceerd tegen het einde van de oorlog​.

Conclusie

De Aichi E16A Zuiun weerspiegelde de Japanse focus op multifunctionele watervliegtuigen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hoewel het toestel innovatieve kenmerken had, zoals duikremmen, bleef de impact ervan beperkt door de technologische en numerieke overmacht van de geallieerden. De E16A diende voornamelijk vanaf schepen en binnen gespecialiseerde marine squadrons, maar kon niet volledig voldoen aan de eisen van het steeds complexer wordende oorlog.

Bronnen en meer informatie

  1. Afbeelding: Aichi E16A Zuiu, Public Domain, via Wiki commens
  2. Francillon, René J. (1979). Japanese Aircraft of the Pacific War. London: Putnam & Company Ltd. ISBN 0-370-30251-6.
  3. Taylor, Michael J.H. (1989). Jane’s Encyclopedia of Aviation. London: Studio Editions. ISBN 978-1-85170-324-1.
  4. Bronnen Mei1940