USS Ranger: Amerikaans vliegdekschip in WOII

De USS Ranger (CV-4) was het eerste vliegdekschip van de Amerikaanse marine dat volledig vanaf de kiel werd ontworpen en gebouwd. Ze werd in dienst gesteld tijdens de interbellumperiode en speelde een belangrijke rol in de Atlantische Oceaan tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ondanks haar beperkingen in snelheid en grootte was de Ranger belangrijk in operaties zoals Operation Torch en Operation Leader, waarbij haar vliegtuigen vijandelijke schepen en doelen aanvielen.

Ontwerp en Ontwikkeling

Achtergrond en Ontwerpproces

In 1925 begon de Amerikaanse marine met het ontwerpen van een vierde vliegdekschip, gebaseerd op lessen uit eerdere schepen zoals de USS Langley, een omgebouwde kolenboot, en de grotere USS Lexington en USS Saratoga, die waren omgebouwd van onafgemaakte slagkruisers. De USS Ranger was echter het eerste schip dat volledig als vliegdekschip werd ontworpen.

Het ontwerp van de Ranger werd sterk beïnvloed door beperkte ervaring en wargaming-oefeningen aan het U.S. Naval War College. De strategische simulaties toonden aan dat vliegdekschepen grote aantallen vliegtuigen en bemanningsleden nodig hadden om effectief te zijn. De bouw werd beperkt door het Washington Naval Treaty van 1922, dat tonnagebeperkingen oplegde aan marineschepen. De Ranger werd daarom ontworpen met een verplaatsing van 14.500 ton, waardoor ze kleiner was dan haar voorgangers maar een groter aantal vliegtuigen kon vervoeren.

Innovaties en Beperkingen in het Ontwerp

Het oorspronkelijke ontwerp van de Ranger was een zogenaamd “flush deck” zonder eilandstructuur, vergelijkbaar met de Langley. Dit hield de vliegdekconstructie vrij van obstakels maar bemoeilijkte rookafvoer en machinerieplaatsing. De rook werd afgevoerd via zes schoorstenen die tijdens vliegoperaties naar beneden konden worden geklapt. Halverwege de bouw werd besloten een eiland toe te voegen, hoewel de schoorstenen niet werden geïntegreerd in dit nieuwe ontwerp.

Andere kenmerken van de Ranger waren:

• Een houten vliegdek dat lichter was en gemakkelijk kon worden gerepareerd.
• Drie liften voor het verplaatsen van vliegtuigen tussen het hangardek en het vliegdek.
• Een semi-open hangardek met grote metalen deuren die konden worden gesloten bij slecht weer.

Het schip kon oorspronkelijk 76 vliegtuigen vervoeren, een indrukwekkend aantal gezien haar kleinere formaat in vergelijking met andere vliegdekschepen.

Bewapening en Verdediging

De USS Ranger was uitgerust met een combinatie van luchtafweerwapens en dual-purpose kanonnen:

• 40 machinegeweren van .50 kaliber als eerste lijn van verdediging tegen duikbommenwerpers.
• Acht 5-inch (127 mm) /25 kaliber kanonnen, bediend door twee vuurleidingssystemen. Later werden deze wapens verbeterd met geavanceerdere luchtafweer zoals:
• 40 mm Bofors-kanonnen en 20 mm Oerlikon-kanonnen, die aanzienlijk effectiever waren tegen aanvallen vanuit de lucht.

Bouw, Refit en Modernisering

Constructie en Eerste Testen

De USS Ranger werd goedgekeurd door het Amerikaanse Congres op 13 februari 1929. Het bouwcontract werd gegund aan Newport News Shipbuilding and Drydock Company, die het schip legde op 26 september 1931. Ze werd te water gelaten op 25 februari 1933 en op 4 juni 1934 in dienst gesteld onder commando van kapitein ter zee Arthur L. Bristol.

Tijdens proefvaarten bleek de Ranger een topsnelheid van 30,35 knopen te halen met een krachtbron van 58.700 shp. Hoewel ze aanvankelijk zonder torpedobergruimte werd gebouwd, werden deze later toegevoegd, evenals andere verbeteringen om haar gevechtscapaciteit te vergroten.

Wijzigingen tijdens de Tweede Wereldoorlog

Gedurende haar dienstjaren werden aanpassingen aan de Ranger doorgevoerd om haar effectiviteit te verbeteren:

1. Luchtverdediging: Oorspronkelijke machinegeweren werden vervangen door Oerlikon- en Bofors-kanonnen.
2. Catapultsystemen: Moderne katapulten voor het lanceren van vliegtuigen werden geïnstalleerd.
3. Radarupgrades: Nieuwe radarsystemen zoals de RCA CXAM-1 radar verbeterden haar vermogen om vijandelijke vliegtuigen te detecteren.

Een volledige modernisering, inclusief versterking van het vliegdek en de installatie van een dekzijde-elevator, werd overwogen in 1943. Dit plan werd uiteindelijk afgeblazen vanwege beperkte middelen en prioriteit voor de bouw van nieuwe vliegdekschepen.

Operationele Geschiedenis van de USS Ranger (CV-4)

Interbellum en Voorbereidingen op Oorlog

Na haar ingebruikname in 1934 voerde de USS Ranger haar eerste vliegoperaties uit langs de Virginia Capes. Vervolgens vertrok ze voor een proefvaart naar Zuid-Amerika, waarbij ze Rio de Janeiro, Buenos Aires en Montevideo aandeed. Tot 1939 opereerde ze voornamelijk in de Stille Oceaan en voerde ze oefeningen en operaties uit langs de westkust van de Verenigde Staten, van Alaska tot Peru.

Met het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in Europa werd de Ranger ingezet voor Neutrality Patrols. Deze patrouilles hadden als doel om de neutrale positie van de Verenigde Staten te handhaven door de Atlantische handelsroutes te beveiligen. Ze opereerde vanuit Norfolk en Bermuda, en voerde verkenningsmissies uit langs de oostkust van de VS tot Newfoundland.

De Tweede Wereldoorlog: Operaties in de Atlantische Oceaan

Begin van de Oorlog

Toen Japan in december 1941 Pearl Harbor aanviel, keerde de Ranger terug naar Norfolk na een patrouille in de Atlantische Oceaan. Ze begon al snel met operaties in de zuidelijke Atlantische Oceaan, waar ze patrouilles uitvoerde en haar luchtgroepen trainde. In 1942 kreeg ze een belangrijke rol in het transporteren van vliegtuigen naar strategische locaties.

In april 1942 vervoerde de Ranger 68 P-40E Warhawk-jagers van het Amerikaanse leger naar Afrika. Deze vliegtuigen werden gelanceerd vanaf haar dek en vlogen naar Accra in Ghana. De missie versterkte de luchtmacht van de geallieerden in het China-Birma-Indiathater. Later dat jaar voerde ze een soortgelijke missie uit, waarbij ze een volledig operationele eenheid, de 57th Fighter Group, naar Afrika bracht. Deze eenheid speelde een belangrijke rol in de Tweede Slag bij El Alamein.

Operation Torch (november 1942)

De USS Ranger was het grootste vliegdekschip dat werd ingezet tijdens Operation Torch, de geallieerde invasie van Frans Noord-Afrika. Haar taakgroep, bestaande uit de Ranger en vier escortcarriers, ondersteunde de amfibische landingen in Marokko.

Op 8 november 1942, vanuit een positie 48 kilometer ten noordwesten van Casablanca, lanceerde de Ranger haar vliegtuigen om:

• Franse vliegvelden bij Rabat en Port Lyautey aan te vallen.
• Franse oorlogsschepen in de haven van Casablanca te bombarderen en te beschieten.
• Vuursteun te bieden aan de landingsstranden.

Tijdens de operatie voerden de vliegtuigen van de Ranger, 496 gevechtsvluchten uit, waarbij ze meer dan 70 vijandelijke vliegtuigen vernietigden en aanzienlijke schade aanrichtten aan Franse militaire installaties. Ze speelden ook een rol bij de uitschakeling van de Franse slagschip Jean Bart en andere schepen in de haven van Casablanca. De gevechten eindigden met de capitulatie van Casablanca op 11 november 1942.

Operation Leader (oktober 1943)

In oktober 1943 nam de Ranger deel aan Operation Leader, een aanval op Duitse scheepvaart in Noorse wateren. Samen met de Britse Home Fleet opereerde ze vanuit Scapa Flow. Op 4 oktober lanceerde ze vliegtuigen die Duitse schepen aanvielen in de haven van Bodø en omliggende wateren.

Resultaten van de operatie:

• Twee Duitse schepen werden vernietigd, waaronder een 8.000-ton vrachtschip.
• Verschillende schepen, waaronder een olietanker, werden zwaar beschadigd.
• Drie vliegtuigen van de Ranger gingen verloren door luchtafweervuur.

De missie was een belangrijke morele overwinning en toonde aan dat de geallieerden in staat waren om vijandelijke scheepvaart in strategische gebieden te verstoren.

Training en Ondersteunende Missies (1944–1945)

Na Operation Leader werd de Ranger toegewezen als trainingsschip. Ze voerde luchtvaarttraining uit langs de Amerikaanse oostkust en transportmissies over de Atlantische Oceaan. In april 1944 vervoerde ze Lockheed P-38 Lightning-jagers naar Casablanca en bracht beschadigde vliegtuigen terug naar de VS. Dit was haar laatste trans-Atlantische missie.

In juli 1944 verhuisde de Ranger naar de Stille Oceaan, waar ze nachtvluchten en gevechtstraining verzorgde in Hawaï en langs de westkust van de VS. Ondanks haar inzet in het trainingsprogramma nam de Ranger niet deel aan de gevechten in de Pacific, waarmee ze het enige pre-oorlogse vliegdekschip was dat nooit direct tegen Japanse troepen vocht.

Einde van de Oorlog en Nalatenschap van de USS Ranger (CV-4)

Laatste Oorlogsjaren (1945)

In de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog fungeerde de USS Ranger voornamelijk als trainingsschip en transportmiddel. Ze opereerde vanaf de westkust van de Verenigde Staten en bood intensieve vliegtraining aan nieuwe marinepiloten. Haar operaties omvatten nachtvluchten en gevechtstrainingen voor luchtgroepen die werden voorbereid voor inzet in de oorlog tegen Japan.

In oktober 1945, na de Japanse overgave, vervoerde de Ranger zowel militair als civiel personeel terug naar de Verenigde Staten. Ze deed onder andere New Orleans en Pensacola aan, waar ze betrokken was bij Navy Day-evenementen. Kort daarna begon ze haar laatste operaties als trainingsschip, voordat ze op 19 november 1945 werd overgebracht naar de Philadelphia Naval Shipyard voor ontmanteling.

Ontmanteling en Sloop

Op 18 oktober 1946 werd de USS Ranger officieel uit dienst genomen. Haar naam werd op 29 oktober 1946 geschrapt uit het Naval Vessel Register, waarmee haar actieve dienstperiode formeel werd beëindigd. Uiteindelijk werd ze verkocht voor sloop aan Sun Shipbuilding and Drydock Company in Chester, Pennsylvania, op 31 januari 1947.

Hoewel de Ranger nooit in de Pacific opereerde tegen Japanse strijdkrachten, was ze een belangrijk onderdeel van de Amerikaanse inspanningen in de Atlantische Oceaan. Haar rol in operaties zoals Operation Torch en Operation Leader, evenals haar bijdrage aan de training en ondersteuning van geallieerde luchtmachtgroepen, benadrukken haar strategische waarde tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Conclusie

De USS Ranger (CV-4) was het eerste vliegdekschip van de Amerikaanse marine dat volledig vanaf de kiel werd ontworpen en gebouwd als een vliegdekschip. Haar ontwerp en operationele inzet boden waardevolle inzichten die bijdroegen aan de ontwikkeling van latere vliegdekschepen, zoals die van de Essex-klasse. Hoewel haar kleinere formaat en technische beperkingen haar minder geschikt maakten voor operaties in de Pacific, speelde ze een actieve rol in de Atlantische Oceaan.

Tijdens operaties zoals Operation Torch ondersteunde de Ranger de geallieerde invasie van Noord-Afrika. Eveneens voerde ze in Operation Leader aanvallen uit op Duitse scheepvaart in Noorse wateren. Beide campagnes maakten deel uit van de bredere strategische inspanningen van de geallieerden tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Bronnen en meer informatie

1. Afbeelding: USS Ranger (CV-4) U.S. Navy, Public domain, via Wikimedia Commons
2. Blair, Clay (2000). Hitler’s U-Boat War: The Hunted, 1942–1945. New York: Modern Library. ISBN 0-679-64033-9.
3. Chesneau, Roger (1998). Aircraft Carriers of the World, 1914 to the Present: An Illustrated Encyclopedia. London: Brockhampton Press. ISBN 1-86019-87-5-9.
4. Coyle, Darcy C. (1989). Censored Mail: A Personal Narrative of World War II Aboard the Aircraft Carriers, U.S.S. Ranger (CV-4) and U.S.S. Randolph (CV-15). Francetown, New Hampshire, USA: Marshall Jones Company. ISBN 978-0-833802-00-2.
5. Craven, Wesley Frank; Cate, James Lea (1983). The Army Air Forces in World War II. Vol. 1. Washington, D.C.: Office of Air Force History. ISBN 091279903X.
6. Dumas, Robert (2001). Le cuirassé Jean Bart 1939–1970 [The Battleship Jean Bart 1939–1970]. Rennes: Marine Éditions. ISBN 978-2-909675-75-6.
7. Friedman, Norman (1983). U.S. Aircraft Carriers: An Illustrated Design History. Annapolis, Maryland, USA: Naval Institute Press. ISBN 0-87021-739-9.
8. Friedman, Norman (2017). Winning a Future War: War Gaming and Victory in the Pacific War. Washington, District of Columbia, USA: Naval History and Heritage Command. ISBN 9781943604241.
9. Green, Michael (2015). Aircraft Carriers of the United States Navy: Rare Photographs from Wartime Archives. Barnsley: Pen and Sword. ISBN 9781473854680.
10. Kimball, Warren, ed. (1984). Churchill & Roosevelt: The Complete Correspondence. Princeton: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-09182-2.
11. Molesworth, Carl (2011). 57th Fighter Group: First in the Blue. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 9781849083379.
12. Morison, Samuel Eliot (2001). History of United States Naval Operations in World War II: Operations in North African Waters, October 1942 – June 1943. Urbana: University of Illinois Press. ISBN 9780252069727.
13. Stille, Mark (2012). US Navy Aircraft Carriers 1922–45: Prewar Classes. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 9781780967509.
14. Bronnen Mei1940