De Mitsubishi G3M (九六式陸上攻撃機, Kyūroku-shiki rikujō kōgeki-ki, Type 96 land-based attack aircraft “Rikko”; geallieerde rapportage naam “Nell”) was een belangrijk Japans bommenwerper- en transportvliegtuig dat door de Keizerlijke Japanse Marine Luchtvaartdienst (IJNAS) werd ingezet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het vliegtuig speelde een cruciale rol in verschillende maritieme campagnes en vertegenwoordigde de strategische luchtmacht van Japan in het conflict. Deze analyse gaat dieper in op het ontwerp, de ontwikkeling, en de operationele geschiedenis van dit iconische toestel.
Inhouds opgave
Ontwerp en ontwikkeling
De Mitsubishi G3M werd ontwikkeld op basis van een specificatie die door de Keizerlijke Japanse Marine was ingediend bij Mitsubishi. Het vereiste een bommenwerper met een ongekend bereik en snelheid, speciaal ontworpen voor langeafstandsmissies boven de Stille Oceaan en China. Deze eisen weerspiegelden de invloed van admiraal Isoroku Yamamoto, die aandrong op een luchtmacht die slagkracht kon combineren met snelheid en bereik. De belangrijkste focus van het ontwerp lag op offensieve capaciteiten zoals bommen en torpedo’s, terwijl defensieve bescherming werd opgeofferd voor snelheid en wendbaarheid.
De G3M werd oorspronkelijk ontworpen zonder enige vorm van defensieve bewapening. De hoge snelheid en het vermogen om op grote hoogte te vliegen werden voldoende geacht om vijandelijke luchtafweer te ontwijken. Ook werd verwacht dat de Mitsubishi A5M-jager, die als escorte zou dienen, voldoende bescherming zou bieden tegen vijandelijke jagers. Het toestel moest in staat zijn een zwaar laadvermogen te dragen zonder dat dit ten koste ging van de prestaties, waardoor er geen ruimte was voor defensieve pantserplaten of zelfdichtende brandstoftanks.
Ondanks latere aanpassingen, zoals het toevoegen van drie machinegeweerposities, bleef het ontwerp licht en kwetsbaar. Deze filosofie van prestatie boven bescherming werd doorgetrokken naar de opvolger van de G3M, de Mitsubishi G4M, die bekend werd om zijn kwetsbaarheid voor vijandelijk vuur.
Technische specificaties
De G3M had indrukwekkende technische eigenschappen, waaronder:
- Bemanning: 7
- Lengte: 16,45 meter
- Spanwijdte: 25 meter
- Hoogte: 3,68 meter
- Vleugeloppervlak: 75 m²
- Leeggewicht: 4.965 kg
- Maximaal gewicht: 8.000 kg
- Brandstofcapaciteit: 3.874 liter
- Motoren: 2 Mitsubishi Kinsei luchtgekoelde stermotoren met elk 1.061 pk
De prestaties van de G3M omvatten een maximale snelheid van 375 km/h en een bereik van 4.400 km, wat het toestel ideaal maakte voor langeafstandsbombardementen en verkenningsmissies.
Operationele geschiedenis
Vroege inzet: China en de Tweede Chinees-Japanse Oorlog
De G3M maakte zijn debuut tijdens de Tweede Chinees-Japanse Oorlog, waarbij het vliegtuig zijn langeafstandsvermogen maximaal kon benutten. In augustus 1937 voerden 42 G3M’s bombardementen uit op verschillende doelen in China, waaronder steden als Hangzhou en Kwanteh. Deze campagnes omvatten niet alleen strategische aanvallen, maar ook terreurbombardementen op burgerdoelen tijdens veldslagen zoals die van Shanghai en Nanjing.
De langeafstandsbereikbaarheid van de G3M maakte het mogelijk om diep in China door te dringen, wat leidde tot grootschalige bombardementen op steden zoals Chongqing. Dit waren de eerste voorbeelden van systematische luchtbombardementen door de Japanse luchtmacht op het Chinese vasteland.
De Pacific Oorlog: Begin van de campagne
Toen de Pacific Oorlog uitbrak in december 1941, werd de G3M beschouwd als verouderd, maar het vliegtuig bleef actief in verschillende luchtvloten van de Japanse marine. Eenheden zoals de 22e tot en met de 24e luchtvloot beschikten over ongeveer 204 G3M2’s, die voornamelijk werden ingezet tijdens de openingsfasen van de oorlog. Op 8 december 1941 (7 december volgens de internationale datumgrens), voerden G3M’s van de Mihoro luchtvloot een van de eerste aanvallen uit op Singapore, wat duizenden burgerslachtoffers eiste.
Andere operaties in de vroege fase van de oorlog omvatten bombardementen op Wake Island, waarbij G3M’s van de Chitose luchtvloot zowel civiele als Amerikaanse marine-infrastructuur vernietigden. Deze luchtaanvallen toonden het vermogen van de G3M om strategische doelen te raken, zelfs op grote afstand van Japanse basislocaties.
Slag bij Malakka: Sinking van HMS Prince of Wales en Repulse
Een van de beroemdste operaties waarin de G3M betrokken was, vond plaats op 10 december 1941, toen vliegtuigen van de Genzan luchtvloot deelnamen aan de aanval op de Britse oorlogsschepen HMS Prince of Wales en HMS Repulse. Deze aanval, uitgevoerd in samenwerking met de Mitsubishi G4M “Betty” bommenwerpers, leidde tot de vernietiging van beide schepen, een historische gebeurtenis omdat het de eerste keer was dat grote oorlogsschepen zonder steun van vliegtuigen door luchtaanvallen tot zinken werden gebracht.
De vernietiging van de HMS Prince of Wales en Repulse markeerde een belangrijke verschuiving in de militaire strategie en onderstreepte de groeiende invloed van luchtmacht in maritieme oorlogsvoering.
Darwin en de Slag bij Rennell Island
De G3M bleef een belangrijke rol spelen in de vroege fasen van de oorlog in de Stille Oceaan. Op 19 februari 1942 namen 27 G3M’s deel aan de luchtaanval op Darwin, Australië, die zware schade toebracht aan zowel militaire als civiele infrastructuur. Samen met G4M’s bombardeerden de G3M’s strategische doelen in en rond de stad, wat leidde tot aanzienlijke verliezen aan materieel en manschappen.
Een andere opmerkelijke inzet van de G3M vond plaats tijdens de Slag bij Rennell Island in januari 1943. G3M’s van de 701 luchtvloot brachten twee torpedo’s af op de zware kruiser USS Chicago, wat leidde tot haar ondergang na verdere aanvallen door G4M bommenwerpers de volgende dag.
Zwakke punten en strategische tekortkomingen
Hoewel de G3M een indrukwekkende operationele geschiedenis had, toonde het toestel ook ernstige zwakheden. Het gebrek aan defensieve bepantsering en zelfdichtende brandstoftanks maakte het toestel bijzonder kwetsbaar voor vijandelijke jagers en luchtafweergeschut. Dit leidde ertoe dat het vliegtuig door geallieerde piloten spottend de bijnaam “vliegende aansteker” kreeg, omdat het gemakkelijk in brand vloog na zelfs lichte beschadigingen.
Deze kwetsbaarheid werd verergerd door het gebruik van de G3M in grote formaties, wat het voor vijandelijke jagers makkelijker maakte om geconcentreerde aanvallen uit te voeren. Ondanks deze tekortkomingen bleef het vliegtuig dienstdoen als bommenwerper, transportvliegtuig en zelfs maritiem verkenningsvliegtuig tot ver in de oorlog.
Transportvariant: Yokosuka L3Y
Een van de belangrijkste aanpassingen van de G3M was de transportvariant, de Yokosuka L3Y (geallieerde rapportage naam “Tina”). Deze versie werd geproduceerd door de Yokosuka Naval Air Technical Arsenal en werd voornamelijk gebruikt voor het vervoeren van troepen en voorraden tussen de Japanse eilanden en bezette gebieden. De Yokosuka L3Y speelde een ondersteunende rol tijdens de latere stadia van de oorlog, toen de focus verschoof van offensieve bombardementen naar defensieve operaties.
Conclusie
De Mitsubishi G3M (Nell) was een strategisch belangrijk vliegtuig in het arsenaal van de Keizerlijke Japanse Marine tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het toestel combineerde langeafstandsvermogen met indrukwekkende snelheid en offensieve capaciteit, maar leed onder een gebrek aan defensieve bescherming. Ondanks zijn kwetsbaarheden werd de G3M veelvuldig ingezet tijdens de vroege stadia van de Pacific Oorlog en speelde het een sleutelrol bij enkele van de meest memorabele luchtaanvallen van het conflict, waaronder de vernietiging van de HMS Prince of Wales en Repulse.
Hoewel het uiteindelijk werd overschaduwd door de meer geavanceerde Mitsubishi G4M, bleef de G3M een waardevol vliegtuig voor de Japanse marine, vooral in transport- en verkenningsrollen. De invloed van de G3M op de ontwikkeling van langeafstandsbommenwerpers en de verschuiving naar luchtmachtgestuurde maritieme oorlogsvoering kan niet worden onderschat.
Bronnen en meer informatie
- Bronnen Mei1940
- H.P. Willmott, The Second World War in the Far East (1982).
- B. Millot, The Pacific War (1974).
- Francillon, R.J., Japanese Aircraft of the Pacific War (1979).
- “The Pacific War Online Encyclopedia: Genzan Air Group,” pwencycl.kgbudge.com.
- C. Shores, B. Cull, and Y. Izawa, Bloody Shambles: Volume One (1992).
- Afbeelding: Mitsubishi G3M public domain Wiki Commens
 was een Japanse bommenwerper in WOII, bekend om langeafstandsmissies en kwetsbaarheid voor aanvallen.){kind=link}
