De Boeing P-26 “Peashooter” was het eerste Amerikaanse productiejachtvliegtuig dat volledig van metaal werd gebouwd en het eerste monovleugel jachtvliegtuig dat in dienst trad bij de United States Army Air Corps (USAAC). Ontworpen en gebouwd door Boeing, vloog het prototype voor het eerst in 1932. Ondanks de snelle technologische vooruitgang in de luchtvaart bleef de P-26 in dienst, tot zelfs in 1941 in de Filipijnen. Er zijn tegenwoordig nog twee originele Peashooters en drie reproducties tentoongesteld, terwijl er twee extra in aanbouw zijn.
Inhouds opgave
Technische specificaties
Algemene kenmerken:
- Bemanning: 1 piloot
- Lengte: 7,19 m
- Spanwijdte: 8,5 m
- Hoogte: 3,0 m
- Vleugeloppervlak: 23 m²
- Leeggewicht: 996 kg
- Totaal gewicht: 1.524 kg
- Motor: 1 × Pratt & Whitney R-1340-27 Wasp 9-cilinder luchtgekoelde radiale motor, 600 pk (450 kW)
- Propeller: 2-bladige vaste spoedpropeller
Prestaties:
- Maximale snelheid: 377 km/u
- Gevechtsbereik: 580 km
- Veerdienstbereik: 1.022 km
- Dienstplafond: 8.400 m
- Klimsnelheid: 3,65 m/s
Bewapening:
- Machinegeweren: 2 × 7,62 mm M1919 Browning of een combinatie van 1 x 7,62 mm en 1 x 12,7 mm Browning machinegeweren
- Bommen: 2 × 45 kg GP-bommen of 5 × 14 kg anti-personeelsbommen
Ontwerp en ontwikkeling
Het ontwerp van de Boeing P-26 begon als een intern project van Boeing in september 1931, bekend als het Model 248. Boeing financierde het project zelf, terwijl de USAAC de motoren en instrumenten leverde. Dit toestel kenmerkte zich door zijn open cockpit, vast landingsgestel en vleugelverstevigingen met externe draden. Het was de laatste jager die door de USAAC werd aangeschaft met dergelijke verouderde kenmerken.
Het toestel had een relatief hoge landingssnelheid, wat leidde tot verschillende ongelukken. Om dit te verhelpen werden er flappen geïnstalleerd om de landingssnelheid te verlagen. De USAAC bestelde drie prototypes, aangeduid als XP-936, waarvan de eerste vlucht plaatsvond op 20 maart 1932.
De oorspronkelijke versie had een lage hoofdsteun die weinig bescherming bood bij een ongeluk, wat zorgde voor gevaar voor de piloot bij een eventuele omkering van het toestel. De productieversies, aangeduid als P-26A’s, kregen een hogere hoofdsteun om de piloot beter te beschermen.
Later werden er twee P-26B-modellen gebouwd met brandstofinjectie en een verbeterde motor (Pratt & Whitney R-1340-33), gevolgd door 23 P-26C’s, met motoren die op carburateur werkten en verbeterde brandstofsystemen. Ook het Spaanse luchtmacht en de luchtmacht van de Republiek China kochten in 1936 exemplaren van de Boeing Model 281, een exportversie vergelijkbaar met de P-26C.
Hoewel de P-26 sneller was dan voorgaande Amerikaanse gevechtsvliegtuigen, werd het snel achterhaald door technologische vooruitgang. In hetzelfde jaar als de P-26 vloog bijvoorbeeld de cantilevervleugel Dewoitine D.500, en twee jaar later de Sovjet I-16 met intrekbaar landingsgestel. Tegen 1935 waren modernere jagers zoals de Curtiss P-36, Messerschmitt Bf 109 en Hawker Hurricane in ontwikkeling, die allen beschikten over gesloten cockpits, intrekbaar landingsgestel en cantilevervleugels.
Operationele geschiedenis
United States Army Air Corps (USAAC)
De levering van de P-26 aan de USAAC begon in december 1933, en het laatste productiemodel, de P-26C, rolde van de assemblagelijn in 1936. In totaal gebruikten 22 USAAC-squadrons de Peashooter, met een piek van zes squadrons die het vliegtuig gebruikten in 1936. De P-26 bleef het belangrijkste gevechtsvliegtuig van de USAAC tot 1938, toen modernere toestellen zoals de Seversky P-35 en de Curtiss P-36 het begonnen te vervangen.
Ondanks de verouderde technologie bleven sommige P-26’s in dienst tot de VS in december 1941 betrokken raakte bij de Tweede Wereldoorlog. Gedurende de periode van 1934 tot 1941 gingen 20 P-26’s verloren in ongevallen, waarvan slechts vijf vóór 1940.
Uitzendingen naar het buitenland
Tussen 1938 en 1940 werden P-26’s ook ingezet bij buitenlandse bases van de USAAC, zoals in het Hawaïaanse territorium bij Wheeler Field. Het 18e Pursuit Group (6e en 19e squadrons) en het 15e Pursuit Group (45e en 47e squadrons) maakten deel uit van deze uitzendingen. Ook werden toestellen ingezet in de Panamakanaalzone en bij de Filippijnse luchtmacht, waar ze tot 1941 operationeel bleven.
Gevechtsgeschiedenis
Spaans Republikeinse Luchtmacht en Chinese Luchtmacht
De eerste P-26 die in gevecht werd ingezet, was een Model 281 die aan de Spaanse Republikeinse luchtmacht was geleverd. Dit toestel werd echter al snel neergeschoten op 21 oktober 1936 zonder enige luchtoverwinningen te behalen.
In augustus 1937 leverde de P-26 een meer opmerkelijke bijdrage toen Chinese Model 281’s van het 3e Pursuit Group betrokken waren bij luchtgevechten met Japanse bommenwerpers. Acht Chinese P-26’s onderschepten acht van de 20 Mitsubishi G3M-bommenwerpers die een aanval uitvoerden op Nanking. Drie van de Japanse bommenwerpers werden neergeschoten zonder enige verliezen aan Chinese zijde. Deze luchtgevechten markeerden de eerste gevechten tussen volledig metalen monovleugeljagers.
De Filipijnen en de Tweede Wereldoorlog
In december 1941 telde de USAAC in de Filipijnen 28 operationele P-26’s. Tijdens de Japanse aanval op de Filipijnen werden deze toestellen ingezet door het Filippijnse leger, waar ze succesvol in gevecht kwamen met Japanse toestellen, ondanks hun verouderde technologie. Kapitein Jesús A. Villamor claimde vier luchtoverwinningen met zijn squadron, wat hem de Distinguished Service Cross opleverde.
De overgebleven P-26’s werden in december 1941 door de Amerikanen vernietigd om te voorkomen dat ze in handen van de Japanners zouden vallen. Niettemin bleven enkele P-26’s in dienst in de Panamakanaalzone tot mei 1943.
Guatemala en de Laatste Gevechtsdienst
In de vroege jaren ’40 kocht de Guatemalteekse luchtmacht zeven P-26’s van de Verenigde Staten, waar ze werden ingezet als trainingsvliegtuigen. De P-26’s bleven tot 1954 in dienst en werden zelfs gebruikt tijdens een militaire staatsgreep in dat jaar. Hiermee markeerde de P-26 zijn laatste gevechtsactie. De P-26’s werden uiteindelijk vervangen door P-51 Mustangs in 1956, waarmee een einde kwam aan de operationele levensduur van de Peashooter.
Conclusie
De Boeing P-26 Peashooter was een pionier in de luchtvaartgeschiedenis als het eerste volledig metalen jachtvliegtuig van de VS en speelde een belangrijke rol in de luchtverdediging tot aan de Tweede Wereldoorlog. Hoewel het snel werd ingehaald door technologische vooruitgang, diende de Peashooter in verschillende luchtmachten over de hele wereld en was het betrokken bij enkele van de eerste luchtgevechten tussen metalen jachtvliegtuigen.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding: Unknown photographerUnknown photographer, Public domain, via Wikimedia Commons
- Bronnen Mei1940
- National Museum of the United States Air Force – Dit museum biedt diepgaande informatie over de vliegtuigen die in dienst waren bij de USAAC, inclusief foto’s, technische details en de operationele geschiedenis van de P-26.
- Smithsonian National Air and Space Museum – De Smithsonian collectie bevat gedetailleerde informatie over de P-26 Peashooter, inclusief tentoonstellingen van overgebleven exemplaren en technische specificaties.
- Jane’s All the World’s Aircraft – Een toonaangevend naslagwerk voor militaire luchtvaart. Jane’s bevat betrouwbare technische details en beschrijvingen van operationele vliegtuigen, waaronder de P-26.
