Maurice Gustave Gamelin, geboren op 20 september 1872 in Parijs, zou uitgroeien tot een van de meest prominente militaire figuren van Frankrijk in de 20e eeuw. Zijn vader, Zéphyrin Gamelin, had gevochten in de Slag bij Solferino, waardoor Maurice al vroeg werd blootgesteld aan militaire verhalen en de gevolgen van oorlog. Deze achtergrond wakkerde zijn belangstelling voor een militaire carrière aan, vooral tegen de achtergrond van Frankrijks verlangen naar revanche op Duitsland na de annexatie van Elzas-Lotharingen.
In 1891 begon Gamelin zijn formele militaire opleiding aan de École Spéciale Militaire de Saint-Cyr, de prestigieuze Franse militaire academie. Hij voltooide zijn studie als eerste van zijn promotie, een prestatie die zijn potentieel als militair strateeg benadrukte. Na zijn afstuderen in 1893, begon Gamelin zijn carrière bij de Franse Tirailleurs in Tunesië, waarna hij zich aansloot bij de topografische brigade. Zijn vroege carrière werd gekenmerkt door verschillende opdrachten die zijn tactische vaardigheden en kennis van militaire strategieën verder ontwikkelden.
Inhouds opgave
Opkomst door de Rangen
Gamelin’s intellect en toewijding aan militaire dienst leidden hem naar de École de Guerre, waar hij als tweede van zijn klas eindigde. Zijn capaciteiten trokken de aandacht van hoge officieren, waaronder Generaal Joseph Joffre en Ferdinand Foch, die beiden een cruciale rol speelden in zijn latere carrière. Zijn publicatie van een filosofische studie over de kunst van oorlogvoering in 1906 vestigde zijn reputatie als een denker op het gebied van militaire strategie.
De Eerste Wereldoorlog
Tijdens de Eerste Wereldoorlog diende Gamelin met onderscheiding en klom snel op in rang. Hij speelde een cruciale rol in de planning van de Eerste Slag bij de Marne, wat leidde tot een geallieerde overwinning die cruciaal was in de vroege stadia van de oorlog. Zijn tactische vaardigheden en leiderschap tijdens de gevechten in de Elzas en op de Somme versterkten zijn reputatie. Tegen het einde van de oorlog had hij het bevel over de 11e Infanteriedivisie, waar hij bewees grondig en tactisch inzicht te hebben door gebied te winnen zonder onnodig verlies van levens.
Tussen de Oorlogen
Na de oorlog diende Gamelin in diverse capaciteiten, waaronder het hoofd van de militaire missie in Brazilië en commandant van het Franse leger in de Levant. In 1931 werd hij benoemd tot stafchef van het Franse leger, een positie die zijn invloed op de Franse militaire strategie en voorbereiding op toekomstige conflicten versterkte. Onder zijn leiding werd het Franse leger gemoderniseerd, inclusief de voltooiing van de Maginotlinie, hoewel hij te maken kreeg met financiële beperkingen en politieke onwil om de dreiging van het herbewapende Duitsland serieus te nemen.
Voorbereiding op het Onvermijdelijke
Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog was Gamelin een gerespecteerd generaal, zowel in Frankrijk als daarbuiten. Ondanks zijn reputatie en intellectuele vermogen, werd zijn leiderschap tijdens de cruciale dagen van mei 1940 gekenmerkt door rampzalige beslissingen. Historici en tijdgenoten hebben kritiek geuit op zijn afhankelijkheid van verouderde strategieën en zijn trage reactie op de Duitse Blitzkrieg. Dit deel van zijn carrière zou een blijvende schaduw werpen op zijn nalatenschap.
De Ondergang tijdens de Tweede Wereldoorlog en Latere Leven
Cruciale Fouten in de Tweede Wereldoorlog
Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, was Maurice Gustave Gamelin de opperbevelhebber van de Franse strijdkrachten. Zijn strategieën en beslissingen tijdens de vroege fase van de oorlog zouden echter fataal blijken. Zijn overtuiging in een statische verdediging, belichaamd door de Maginotlinie, en zijn onderschatting van de snelheid en flexibiliteit van de Duitse Blitzkrieg-tactieken, leidden tot catastrofale gevolgen. Ondanks voortekenen en inlichtingen over de Duitse plannen, reageerde Gamelin traag en volhardde in verouderde methoden van oorlogsvoering. Dit resulteerde in de snelle doorbraak van de Duitse troepen door de Ardennen, een gebied dat Gamelin als ondoordringbaar had beschouwd.
De mislukking om de Duitse opmars effectief tegen te gaan en de verwarring binnen de geallieerde rangen leidden uiteindelijk tot de noodlottige omcirkeling van het Franse en Britse expeditieleger. Gamelin’s beslissingen tijdens deze cruciale momenten werden sterk bekritiseerd, en hij werd op 19 mei 1940 vervangen door Generaal Maxime Weygand. Deze wisseling van commando kon echter de onvermijdelijke nederlaag van Frankrijk niet voorkomen.
Vervolging en Gevangenschap
Na de nederlaag van Frankrijk werd Gamelin door het Vichy-regime beschuldigd van wanprestaties en in februari 1942 veroordeeld tijdens het Proces van Riom. Hij werd gevangengezet en later door de Duitsers gedeporteerd naar het concentratiekamp Buchenwald. Ondanks deze beproevingen overleefde Gamelin de oorlog en werd in mei 1945 bevrijd door Amerikaanse troepen.
Latere Jaren en Nalatenschap
Na zijn bevrijding keerde Gamelin terug naar Frankrijk, waar hij zijn memoires schreef, getiteld “Servir” (“Dienen”). Deze publicatie bood inzicht in zijn perspectief op de gebeurtenissen en beslissingen tijdens zijn militaire carrière. Maurice Gustave Gamelin overleed op 18 april 1958 in Parijs. Ondanks zijn onderscheidingen in de Eerste Wereldoorlog en zijn bijdragen aan de Franse militaire doctrine, blijft zijn rol in de Tweede Wereldoorlog een punt van kritiek en debat onder historici.
Gamelin’s carrière belicht de complexiteit van militaire leiderschap en de uitdagingen van het aanpassen aan de snelle veranderingen in oorlogsvoeringstechnologieën en -strategieën. Zijn leven herinnert ons aan de cruciale impact van individuele beslissingen in de loop van de geschiedenis.
Bronnen
- “Servir: Les Mémoires de Maurice Gamelin” – Maurice Gamelin
- “The Fall of France: The Nazi Invasion of 1940” – Julian Jackson
- “Strange Defeat: A Statement of Evidence Written in 1940” – Marc Bloch
- “Leadership in War: From Lincoln to Churchill” – Andrew Roberts
- “The French Army and Its African Soldiers: The Years of Decolonization” – Ruth Ginio
