Het Frans Comité voor Nationale Bevrijding (Frans: Comité français de Libération nationale (CFLN)) werd in 1943 opgericht om Frankrijk te bevrijden van de Duitse bezetting. Onder leiding van generaals Henri Giraud en Charles de Gaulle streefde het Comité naar een verenigd en onafhankelijk Frankrijk.
Inhouds opgave
Achtergrond van het Frans Comité voor Nationale Bevrijding
Na de val van Frankrijk in 1940 en de bezetting door nazi-Duitsland ontstond een complexe politieke situatie. Het zuiden van Frankrijk werd geregeerd door het Vichy-regime onder leiding van maarschalk Philippe Pétain, dat een wapenstilstand met nazi-Duitsland had getekend. Deze regering weigerde de samenwerking met de geallieerde machten en collaboreerde met de Duitsers, wat leidde tot verdeeldheid onder de Franse bevolking en het Franse verzet.
Splitsing binnen het Franse verzet
Het Franse verzet tegen de Duitse bezetter was aanvankelijk verdeeld. Charles de Gaulle organiseerde vanuit Londen de Vrije Franse strijdkrachten (Forces françaises libres), terwijl generaal Henri Giraud de leiding had over de Franse troepen in Noord-Afrika. Beide generaals streefden ernaar de Franse onafhankelijkheid te herstellen, maar hadden verschillende visies en bases van steun. De Gaulle genoot voornamelijk steun vanuit het Verenigd Koninkrijk, terwijl Giraud steun kreeg van bepaalde geallieerden en troepen in de koloniën.
De rol van Noord-Afrika en de geallieerde invasie
In november 1942 voerden de geallieerden een invasie uit in Noord-Afrika. Tijdens deze operatie kwamen ze in contact met François Darlan, voormalig premier van het Vichy-regime, die op dat moment als admiraal en hoofd van de Franse militaire macht in Noord-Afrika diende. Darlan ondersteunde tijdelijk de geallieerden, maar werd kort daarna vermoord. Giraud werd aangesteld als civiel en militair hoofd van Noord-Afrika, wat leidde tot spanningen met De Gaulle, die opriep tot een ‘zuivering’ van collaborateurs. Vanaf maart 1943 distantieerde Giraud zich van het Vichy-regime, wat uiteindelijk leidde tot de oprichting van het Frans Comité voor Nationale Bevrijding.
Oprichting van het Frans Comité voor Nationale Bevrijding
Een verenigde strijd voor de Franse vrijheid
Op 3 juni 1943 werd het Comité français de Libération nationale in Algiers opgericht. Dit comité fungeerde als een voorlopig Frans bestuur met als doel de coördinatie en organisatie van de bevrijdingsstrijd. De Gaulle en Giraud stonden aan het hoofd van dit orgaan en voerden een gezamenlijke leiding. Het comité stelde zich ten doel de Franse republikeinse vrijheden te herstellen en zich te distantiëren van het Vichy-regime, dat als illegitiem werd beschouwd vanwege zijn collaboratie met nazi-Duitsland.
Internationale erkenning en legitimiteit
De oprichting van het Comité werd met gemengde gevoelens ontvangen door de geallieerden. Het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten erkenden het Comité slechts als een tijdelijke oorlogsinstitutie. Toch genoot het comité brede steun binnen het Franse verzet en onder de Franse bevolking. Het groeide uit tot een symbool van Franse eenheid en werd gezien als een voorlopige regering, met een bredere basis van vertegenwoordiging door de oprichting van een voorlopige raadgevende vergadering (Assemblée consultative provisoire).
Machtsovername door Charles de Gaulle
Ondanks de gedeelde leiding tussen De Gaulle en Giraud, slaagde De Gaulle er politiek in om zijn macht binnen het comité te versterken. Door zijn populariteit en politieke strategieën wist hij Giraud uiteindelijk te overtreffen en kreeg hij de volledige controle over het Comité. Hiermee vestigde De Gaulle zich als de belangrijkste leider van het Franse verzet en werd hij de centrale figuur in de voorlopige regering van bevrijd Frankrijk.
Overgang naar de Voorlopige Regering van de Franse Republiek
Het Comité en de bevrijding van Frankrijk
Met de geallieerde invasie in Normandië in juni 1944 verschoof het hoofdkwartier van het Comité naar Londen en later, na de bevrijding van Parijs, naar de Franse hoofdstad. In september 1944 erkenden de geallieerden het Comité officieel als de voorlopige regering van Frankrijk. Dit betekende een belangrijke stap richting een herstelde Franse staat onder De Gaulle’s leiding. Het comité verwelkomde leden van diverse Franse politieke partijen, waaronder socialisten en communisten, en fungeerde als een overgangsregering voor het naoorlogse Frankrijk.
Opstelling van een nieuwe grondwet
Een belangrijk doel van het Comité en de Voorlopige Regering was het opstellen van een nieuwe grondwet voor de Vierde Franse Republiek. Onder leiding van De Gaulle begon de regering een hervormingsproces dat gericht was op het herstel van democratische instituties en rechten. Echter, De Gaulle trad in 1946 af, omdat het voorlopige parlement hem niet voldoende uitvoerende macht wilde toekennen, en vanwege de interne verdeeldheid binnen de Franse politiek, met name met de communisten.
Conclusie
Het Frans Comité voor Nationale Bevrijding speelde een essentiële rol in de herwinning van de Franse onafhankelijkheid en de heropbouw van de Franse staat na de Tweede Wereldoorlog. Onder leiding van Charles de Gaulle, die erin slaagde zijn politieke invloed te consolideren, functioneerde het Comité als een voorlopige regering en symboliseerde het de terugkeer van de Franse republikeinse waarden. Door zijn acties tegen het Vichy-regime en zijn effectieve coördinatie met het Franse verzet, werd het Comité uiteindelijk erkend als de legitieme regering van Frankrijk en bereidde het de weg voor de Vierde Franse Republiek.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding: See File history below for details., Public domain, via Wikimedia Commons
- Musée de l’Armée (Invalides, Parijs) – Beschikt over uitgebreide archieven en tentoonstellingen over de Vrije Franse Strijdkrachten en het leiderschap van Charles de Gaulle. Website: www.musee-armee.fr
- The National Archives (UK) – Documenten over de samenwerking tussen de geallieerden en de Vrije Franse regering. Website: www.nationalarchives.gov.uk
- Bibliothèque nationale de France (BNF) – Biedt gedigitaliseerde historische documenten, inclusief toespraken en correspondentie van het Comité français de Libération nationale. Website: www.bnf.fr
- Institut Charles de Gaulle – Een gespecialiseerde bron met informatie over De Gaulle’s rol in de Tweede Wereldoorlog en de oprichting van het Comité. Website: www.charles-de-gaulle.org
- Bronnen Mei1940
.svg){kind=link}