
Henri Honoré Giraud (1879–1949) was een Franse militaire leider die bekend werd om zijn prominente rol in de Tweede Wereldoorlog. Als generaal leidde hij de Vrije Franse strijdkrachten in Noord-Afrika en speelde een cruciale rol in de coördinatie met de geallieerden tijdens Operatie Torch. Hoewel zijn samenwerking met Charles de Gaulle gespannen was, beïnvloedde Giraud het Franse verzet en de nasleep van de oorlog aanzienlijk.
Inhouds opgave
Vroege jaren en militaire opleiding
Henri Honoré Giraud werd geboren op 18 januari 1879 in Parijs in een familie van Elzasser afkomst. Hij studeerde aan de militaire academie Saint-Cyr, waar hij in 1900 afstudeerde. Na zijn opleiding startte Giraud zijn militaire loopbaan als onderluitenant in het 4e regiment Zouaven, een infanterie-eenheid die was gespecialiseerd in operaties in Noord-Afrika.
In 1907 werd hij toegelaten tot de prestigieuze École supérieure de guerre (Hogere Oorlogsschool), waarna hij verschillende posities bekleedde als stafmedewerker binnen het Franse leger. Ondanks de beperkte promotiemogelijkheden in vredestijd werd hij in 1912 gepromoveerd tot kapitein en in 1914, vlak voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, teruggeplaatst bij de Zouaven in Noord-Afrika.
De Eerste Wereldoorlog: verwonding en ontsnapping
Tijdens de Eerste Wereldoorlog vocht Giraud aan het front bij de Slag bij Saint-Quentin, waar hij ernstig gewond raakte en werd gevangengenomen door Duitse troepen. In oktober 1914 wist hij te ontsnappen uit zijn krijgsgevangenschap, deels door zich voor te doen als lid van een rondreizend circus. Na zijn ontsnapping reisde hij terug naar Frankrijk met behulp van het netwerk van Edith Cavell, een bekende Britse verpleegster die ontsnappingsroutes voor krijgsgevangenen ondersteunde. Voor zijn moed ontving hij het ridderschap in het Legioen van Eer.
Tussenoorlogse periode: campagnes in Noord-Afrika
Na de Eerste Wereldoorlog werd Giraud in 1920 naar Marokko gezonden om deel te nemen aan de Rif-oorlog, een conflict tussen Franse en Spaanse troepen en de Berberstammen van het Rifgebergte. Hier ontving hij wederom het Legioen van Eer voor zijn rol in de gevangenneming van de leider Abd-el-Krim in 1926. Giraud gaf les in infanterietactieken aan de École de Guerre en ontmoette daar de jonge Charles de Gaulle, die een van zijn studenten was. In de jaren dertig kreeg hij een leidinggevende functie als militaire gouverneur van Metz.
De Tweede Wereldoorlog: commandant in Nederland en gevangenschap
In 1940 werd Giraud als commandant van het Franse 7e leger naar Nederland gezonden om de Duitse invasie te vertragen. Ondanks zijn succesvolle pogingen om de opmars te vertragen, werd hij uiteindelijk gevangengenomen in mei 1940. Deze keer werd hij vastgezet in de zwaar bewaakte gevangenis van Königstein, een kasteel in de buurt van Dresden. Hier begon hij een ontsnappingsplan te bedenken, dat hij pas twee jaar later zou uitvoeren.
Giraud leerde Duits en memoriseerde een kaart van de omgeving. Hij maakte een touw van lappen, koperdraad en touw dat hij via brieven uit het thuisfront had ontvangen. In april 1942 ontsnapte hij uit Königstein door het kasteel af te dalen en bereikte na een lange en gevaarlijke reis de Zwitserse grens.
Samenwerking met de geallieerden en Operatie Torch
Eenmaal terug in Frankrijk probeerde Giraud maarschalk Philippe Pétain te overtuigen dat Duitsland de oorlog zou verliezen en dat Frankrijk in verzet moest komen. Pétain weigerde echter in te gaan op zijn voorstellen. De Vichy-regering weigerde hem echter aan de Duitsers uit te leveren, waardoor hij onder de radar kon blijven opereren.
Het Amerikaanse leger nam contact met hem op en stelde hem voor als leider van de Franse troepen in Noord-Afrika tijdens de geplande invasie, bekend als Operatie Torch. Na aanvankelijke aarzeling stemde Giraud in en verliet Frankrijk aan boord van een Britse onderzeeër, HMS Seraph, om in Gibraltar Eisenhower te ontmoeten en de details van de operatie te bespreken.
De strijd in Noord-Afrika en conflicten met Darlan en De Gaulle
Na de succesvolle geallieerde landingen in Noord-Afrika werd Giraud benoemd tot opperbevelhebber van de Franse troepen. Admiraal François Darlan, een prominente Vichy-leider, bevond zich toevallig ook in Algiers en claimde het oppercommando over de Franse strijdkrachten in de regio. Na onderhandeling erkenden de geallieerden Darlan als het hoofd van de Franse autoriteiten in Noord- en West-Afrika, waarbij Giraud het militaire bevel kreeg.
In december 1942 werd Darlan vermoord door een Franse monarchist, waarna Giraud met steun van Eisenhower de leiding overnam. Giraud leidde de troepen in de daaropvolgende campagnes in Noord-Afrika en had als doel de banden met de geallieerden te versterken.
Samenwerking en rivaliteit met Charles de Gaulle
In januari 1943 nam Henri Giraud deel aan de Casablanca-conferentie, samen met invloedrijke leiders als Franklin D. Roosevelt en Winston Churchill, en zijn Franse tegenhanger, Charles de Gaulle. Deze bijeenkomst markeerde een belangrijke stap in de samenwerking tussen Giraud en de Gaulle, maar bracht ook spanningen aan het licht die hun relatie en hun leiderschap binnen de Vrije Franse Krachten en het Comité van Nationale Bevrijding zouden bepalen. Het doel van de conferentie was niet alleen de verdere oorlogsplannen van de geallieerden tegen de As-mogendheden te bespreken, maar ook een eenheid te creëren binnen de Franse leiding om de Duitse bezetting van Frankrijk tegen te gaan.
Co-presidentschap van het Franse Comité van Nationale Bevrijding
Na de Casablanca-conferentie werd besloten dat Giraud en de Gaulle de rol van co-presidenten van het Franse Comité van Nationale Bevrijding (FCNL) zouden delen. Deze gezamenlijke functie werd opgezet om de verdeeldheid onder Franse troepen en het Franse verzet te overbruggen, waarbij de Amerikanen en Britten geloofden dat beide leiders samen een sterker front konden vormen tegen de Duitse bezetting en de Vichy-regering. Ondanks deze inspanning leidde het co-presidentschap al snel tot conflicten, vooral vanwege de fundamentele verschillen in leiderschapsstijl en visie tussen Giraud en de Gaulle.
Girauds conservatisme versus de Gaulles visie
Henri Giraud stond bekend om zijn behoudende opvattingen, vooral met betrekking tot koloniale zaken en binnenlandse hervormingen. Hij was tegenstander van het afschaffen van racistische wetten en beperkingen die door het Vichy-regime in Noord-Afrika waren ingevoerd, en was terughoudend in het bevorderen van maatschappelijke veranderingen. De Gaulle daarentegen pleitte voor een meer vooruitstrevend beleid, inclusief de afschaffing van de anti-Joodse wetten en de herinvoering van het Crémieux-decreet, dat Joodse burgers in Algerije gelijkwaardige burgerrechten verleende. Door deze tegenstellingen kwam er een voortdurende spanning tussen de twee leiders, waarbij de Gaulle geleidelijk meer steun verwierf van zowel het verzet als van de geallieerde leiders.
De Gaulle wint terrein
De Gaulle wist zijn politieke positie te versterken door zijn toewijding aan de democratische idealen van vrijheid en gelijkheid. Hij presenteerde zichzelf als de vertegenwoordiger van een nieuw en democratisch Frankrijk, terwijl Giraud werd gezien als behoudend en zelfs deels sympathiserend met bepaalde aspecten van het Vichy-beleid. Hoewel beide mannen aanvankelijk aanzienlijke steun hadden, kreeg de Gaulle door zijn duidelijke visie op een naoorlogs Frankrijk steeds meer invloed binnen het Franse verzet en de geallieerde diplomatie.
Het einde van het co-presidentschap
Na een reeks conflicten en wederzijdse beschuldigingen werd Giraud in november 1943 gedwongen af te treden als co-president van het FCNL. De Gaulle werd vervolgens de enige leider van de Vrije Franse Krachten en het Comité van Nationale Bevrijding, waardoor hij in de positie kwam om zijn visie op de naoorlogse Franse staat volledig door te voeren. Giraud behield nog enige tijd een ceremoniële rol, maar trok zich uiteindelijk terug uit de actieve politiek, teleurgesteld over het verlies van zijn invloed en zijn mislukte pogingen om het Franse leger onder zijn leiding te verenigen.
Conclusie
De samenwerking en rivaliteit tussen Henri Giraud en Charles de Gaulle was een bepalend element in de geschiedenis van het Franse verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hoewel Giraud aanvankelijk aanzienlijke militaire en politieke macht had, wist de Gaulle door zijn overtuigende visie en strategische diplomatie de volledige steun van de geallieerden en het Franse verzet te winnen. Deze machtsverschuiving legde de basis voor de uiteindelijke bevrijding van Frankrijk en het herstel van een democratische Franse staat onder de leiding van de Gaulle.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding: Henri Giraud public domain via wiki commens
- Jackson, Julian – France: The Dark Years, 1940-1944. Oxford University Press, 2003. Dit boek biedt een gedetailleerde analyse van Frankrijk tijdens de Duitse bezetting en behandelt de rollen van Giraud en de Gaulle binnen de Vrije Franse Krachten en hun strijd om invloed binnen het Franse verzet.
- Horne, Alistair – To Lose a Battle: France 1940. Penguin Books, 1969. Dit werk gaat uitgebreid in op de militaire geschiedenis van Frankrijk in de Tweede Wereldoorlog, inclusief Girauds militaire carrière en de conflicten met de Gaulle.
- De Gaulle, Charles – The Complete War Memoirs of Charles de Gaulle. Carroll & Graf Publishers, 1998. In zijn memoires beschrijft De Gaulle zijn eigen visie op de samenwerking en conflicten met Giraud tijdens de oorlogsjaren, wat waardevolle inzichten biedt in hun onderlinge rivaliteit.
- Williams, Charles – The Last Great Frenchman: A Life of General de Gaulle. Palgrave Macmillan, 1993. Dit boek analyseert de politieke en militaire invloed van De Gaulle en beschrijft zijn relatie met Giraud vanuit een historisch perspectief.
- Atkin, Nicholas – Pétain. Routledge, 1997. Dit werk biedt context over het Vichy-regime, wat bijdraagt aan een beter begrip van Girauds positie ten opzichte van De Gaulle en de politieke spanningen binnen het Franse verzet.
- Bronnen Mei1940