Type 11 lichte machinegeweer: ontwerp en geschiedenis

Type 11 lichte machinegeweer tentoongesteld in het Military Museum, Small Arms Gallery, met gedetailleerde beschrijving van zijn ontwerp.
Het Type 11 lichte machinegeweer in de Small Arms Gallery van het Military Museum, met uitleg over zijn unieke ontwerp en geschiedenis.

Het Type 11 lichte machinegeweer (十一年式軽機関銃, Jyūichinen-shiki Kei-kikanjū) was een licht machinegeweer dat door het Keizerlijke Japanse Leger werd gebruikt tijdens het interbellum en de Tweede Wereldoorlog. Als het eerste lichte machinegeweer dat door Japan werd aangenomen, heeft het Type 11 een belangrijke rol gespeeld in verschillende militaire campagnes.

Ervaringen uit de Russisch-Japanse oorlog

De Russisch-Japanse Oorlog van 1904-1905 liet de Japanse militaire leiding zien hoe belangrijk machinegeweren waren voor het bieden van dekkingsvuur en het ondersteunen van infanterieaanvallen. Deze ervaringen, gecombineerd met observaties van Europese gevechtstactieken tijdens de Eerste Wereldoorlog, overtuigden de Japanse leiding van de noodzaak van een draagbaar machinegeweer dat door infanteriegroepen kon worden gebruikt.

Ontwikkeling van het Type 11

Het Japanse Leger gaf de opdracht voor de ontwikkeling van een licht machinegeweer, wat leidde tot het ontwerp van het Type 11 door Kijirō Nambu in 1922. Het Type 11 werd vernoemd naar het 11e jaar van de regering van keizer Taishō. Het was het eerste lichte machinegeweer dat in Japan in massaproductie werd genomen en zou de basis vormen voor toekomstige ontwikkelingen in de Japanse wapenindustrie.

Ontwerp en kenmerken

Technische specificaties

Het Type 11 was een luchtgekoeld, gasgestuurd wapen dat de 6,5×50mm Arisaka-patronen gebruikte, dezelfde munitie als het Type 38 infanteriegeweer. Een van de meest unieke kenmerken van het Type 11 was het gebruik van een verwijderbare hopper als voedingssysteem. Dit systeem kon zes clips van elk vijf patronen bevatten, waardoor er in totaal 30 schoten per lading mogelijk waren.

Hopper voedingssysteem

Het gebruik van een open hopper maakte het mogelijk om munitie aan te vullen zonder de werking van het wapen te onderbreken. Echter, dit systeem had een nadeel: het was gevoelig voor vuil en stof, wat storingen kon veroorzaken. Dit probleem werd verergerd door de lage toleranties van de onderdelen, wat bijdroeg aan de reputatie van het wapen als onbetrouwbaar in vuile omstandigheden.

Ontwerpbeperkingen

Een ander nadeel van het Type 11 was de onbalans veroorzaakt door de zijwaarts geplaatste hopper. Om dit te compenseren, werd de kolf ontworpen met een lichte buiging naar rechts, wat leidde tot de Chinese bijnaam voor het wapen: “gebogen kolf”. Tijdens intensieve gevechten was het herladen van het wapen een uitdaging, omdat de clipvoeding traag en moeilijk te beheren was.

Verbeteringen in munitie

Omdat de korte loop van het Type 11 leidde tot een overmatige mondingsflits met standaardmunitie, werd een aangepaste patroon, de 6,5×50mm Arisaka genso-ronde, ontwikkeld. Deze nieuwe munitie zorgde voor een efficiëntere verbranding en verminderde de flits.

Varianten van het Type 11

Type 89 “flexible”

De Type 89 was een variant van de Type 11 die was ontworpen voor luchtafweer en achterwaartse verdedigingsdoeleinden in vliegtuigen. Deze versie bestond uit twee Type 11-werkingsmechanismen die gemonteerd waren op een flexibel frame en werd gevoed door 45-schots panmagazijnen.

Type 91 tankmachinegeweer

De Type 91 was een aanpassing van de Type 11 voor gebruik in tanks en gepantserde voertuigen. De kolf en bipod werden verwijderd en er werd een pistoolgreep toegevoegd. Ook was deze versie uitgerust met beugels voor een optisch vizier, wat de precisie in gevechten verbeterde.

Liao Type 17

De Liao Type 17 was een Chinese kopie van de Type 11, geproduceerd in beperkte aantallen door het Mukden Arsenal.

Operationele geschiedenis

Eerste inzet en gebruik

Het Type 11 werd voor het eerst ingezet tijdens het Mantsjoerije-incident en speelde een belangrijke rol in de vroege stadia van de Tweede Chinees-Japanse Oorlog. Hoewel het wapen in 1936 werd vervangen door het Type 96 lichte machinegeweer, bleef het in gebruik bij frontlinietroepen tot het einde van de Tweede Wereldoorlog. In totaal werden ongeveer 29.000 exemplaren geproduceerd.

Buitgemaakte wapens en hergebruik

Veel Type 11-machinegeweren werden door Chinese troepen buitgemaakt en tegen de Japanners gebruikt. Het Mantsjoekwo-keizerlijke leger verving zijn oudere ZB vz. 30 machinegeweren door de Type 11 in 1936. Het wapen werd ook gebruikt door zowel de communistische als nationalistische troepen tijdens de Chinese Burgeroorlog.

Inzet na de Tweede Wereldoorlog

Het Type 11 werd ook gebruikt in latere conflicten. Indonesische onafhankelijkheidsstrijders zetten het wapen in tijdens de Indonesische Nationale Revolutie. De Viet Minh gebruikte het Type 11 tijdens de Eerste Indochinese Oorlog, en het wapen werd zelfs ingezet door de Vietcong in de Vietnamoorlog.

Conclusie

Het Type 11 lichte machinegeweer vertegenwoordigt een belangrijke stap in de ontwikkeling van de militaire technologie van Japan. Ondanks de ontwerpfouten en operationele beperkingen, speelde het een sleutelrol in verschillende conflicten van de 20e eeuw. Zijn veelzijdigheid en historische impact maken het Type 11 tot een intrigerend onderwerp voor de studie van militaire geschiedenis.

Bronnen en meer informatie

  • Bishop, Chris. The Encyclopedia of Weapons of World War II. Barnes & Noble, 1998.
  • Afbeelding: Gary Todd from Xinzheng, China, CC0, via Wikimedia Commons
  • Mayer, S.L. The Rise and Fall of Imperial Japan. The Military Press, 1984.
  • Popenker, Maxim. Machine Gun: The Development of the Machine Gun from the Nineteenth Century to the Present Day. Crowood, 2008.
  • Rottman, Gordon L. Japanese Infantryman 1937-1945. Osprey Publishing, 2005.
  • Bronnen Mei1940