Otto Johann Anton Skorzeny, geboren op 12 juni 1908 in Wenen, Oostenrijk, staat bekend als een van de meest beruchte figuren van de Tweede Wereldoorlog. Als SS-Obersturmbannführer in de Waffen-SS verwierf hij bekendheid door zijn betrokkenheid bij een reeks gewaagde en vaak controversiële militaire operaties. Zijn acties, waaronder de spectaculaire bevrijding van Benito Mussolini en het infiltreren van de geallieerde linies tijdens de Slag om de Ardennen, maakten hem tot een van de meest gevreesde en beruchte commandanten van het Derde Rijk.
Skorzeny’s leven was echter niet zonder controverses. Na de oorlog werd hij beschuldigd van oorlogsmisdaden, ontsnapte hij uit gevangenschap en werd hij een militair adviseur voor diverse wereldleiders. Dit artikel verkent de complexe en fascinerende geschiedenis van Otto Skorzeny, zijn militaire successen, en de nasleep van zijn daden.
Inhouds opgave
Vroege leven en opleiding
Otto Skorzeny werd geboren in een middenklassegezin in Wenen, met een lange militaire traditie. Zijn familie had Poolse roots, met voorouders die afkomstig waren uit Skorzęcin in Groot-Polen. Skorzeny groeide op in een tijdperk van politieke en sociale onrust in Europa, wat mogelijk zijn latere keuzes en ideologieën beïnvloedde.
Al op jonge leeftijd toonde Skorzeny interesse in militaire zaken en technische studies. Hij studeerde aan de Technische Universiteit van Wenen, waar hij lid werd van een Duitse Burschenschaft, een studentenvereniging die bekend stond om haar nationalistische en militaristische opvattingen. Tijdens zijn studietijd raakte hij betrokken bij schermen, een activiteit die hem uiteindelijk een beruchte litteken opleverde, een zogenoemde “Schmiss”, die een blijvende stempel op zijn uiterlijk zou drukken.
In 1932 sloot Skorzeny zich aan bij de Oostenrijkse Nazipartij en in 1934 bij de Sturmabteilung (SA), de paramilitaire vleugel van de partij. Zijn charismatische persoonlijkheid en militante opvattingen hielpen hem al snel opklimmen in de gelederen van de nazi-organisatie. Zijn eerste belangrijke rol speelde hij tijdens de Anschluss in 1938, waar hij naar eigen zeggen de Oostenrijkse president Wilhelm Miklas redde van een executie door Oostenrijkse nazi’s.
Militaire carrière aan het oostfront
Na de Duitse invasie van Polen in 1939, nam Skorzeny, die op dat moment werkzaam was als civiel ingenieur, dienst in de Luftwaffe. Hij werd echter afgewezen vanwege zijn lengte en leeftijd. Niet afgeschrikt door deze afwijzing, sloot hij zich aan bij de Waffen-SS, waar hij werd ingedeeld bij de Leibstandarte SS Adolf Hitler, de lijfwacht van Hitler.
Tijdens de invasie van de Sovjet-Unie diende Skorzeny bij de SS-divisie Das Reich en nam hij deel aan diverse veldslagen aan het Oostfront. Zijn belangrijkste missie kwam tijdens de Slag om Moskou, waar hij de leiding had over een “technische sectie” die cruciale gebouwen van de Communistische Partij en andere strategische locaties moest veroveren. Deze missie, hoewel goed gepland, werd uiteindelijk geannuleerd vanwege het falen van de Duitse troepen om Moskou te veroveren.
In januari 1942 raakte Skorzeny gewond door granaatscherven en werd hij geëvacueerd naar het achterland voor behandeling. Zijn verwondingen gaven hem de tijd om na te denken over de toekomst van de oorlogsvoering. Hij ontwikkelde nieuwe ideeën over onconventionele oorlogsvoering en sabotage, ideeën die hem later tot een pionier van de moderne commando-operaties zouden maken.
Operaties tijdens de Tweede Wereldoorlog
Otto Skorzeny’s naam werd synoniem met enkele van de meest gewaagde en controversiële militaire operaties van de Tweede Wereldoorlog. Zijn aanpak was vaak onorthodox en grensde aan het illegale, wat hem zowel bewondering als afkeuring opleverde.
Operatie Eik: de bevrijding van Mussolini
Een van Skorzeny’s meest beroemde wapenfeiten was de bevrijding van de Italiaanse dictator Benito Mussolini, die na zijn afzetting gevangen werd gehouden door de Italiaanse regering. Hitler, vastbesloten om zijn bondgenoot te redden, gaf de opdracht voor een reddingsmissie. Skorzeny werd belast met het opsporen en bevrijden van Mussolini.
Op 12 september 1943 leidde Skorzeny een gewaagde aanval op het bergresort Campo Imperatore, waar Mussolini gevangen zat. In een dramatische actie, waarbij Skorzeny per zweefvliegtuig op de berg landde, overmeesterden zijn troepen de Italiaanse bewakers zonder een schot te lossen. Mussolini werd bevrijd en onmiddellijk naar Hitler gevlogen. Deze operatie, bekend als Operatie Eik, werd gepresenteerd als een groot propaganda-succes voor het Derde Rijk en vestigde Skorzeny’s reputatie als “Hitler’s favoriete commando.”
Operatie Greif: infiltratie tijdens de Slag om de Ardennen
Een ander spraakmakend succes was Operatie Greif, uitgevoerd tijdens de Slag om de Ardennen in december 1944. Skorzeny kreeg de leiding over een eenheid van Duitsers die zich voordeden als Amerikaanse soldaten, met als doel verwarring en chaos te zaaien achter de geallieerde linies.
Met behulp van buitgemaakte Amerikaanse uniformen en voertuigen infiltreerden Skorzeny’s mannen de vijandelijke linies en begonnen ze desinformatie te verspreiden. De operatie veroorzaakte paniek onder de geallieerden, die vreesden voor infiltratie op het hoogste niveau. Hoewel slechts een handvol van zijn mannen succesvol waren in hun missie, leidde de operatie tot het opstellen van strengere veiligheidsmaatregelen door de geallieerden en een klopjacht op Skorzeny, die ervan werd beschuldigd een aanslag op generaal Eisenhower te plannen.
Andere operaties: mislukte en misbruikte kansen
Skorzeny was ook betrokken bij verschillende andere operaties, zoals Operatie Panzerfaust in Hongarije, waar hij de zoon van de Hongaarse regent Miklós Horthy ontvoerde om zijn vader te dwingen af te treden. Dit leidde tot de installatie van een pro-nazi regering in Hongarije.
Een andere opvallende operatie was Operatie Rösselsprung, een mislukte poging om de Joegoslavische partizanenleider Josip Broz Tito gevangen te nemen. Ondanks de minutieuze planning faalde deze operatie, voornamelijk vanwege gebrekkige inlichtingen en het onderschatten van de kracht van de partizanen.
Nasleep van de oorlog: van oorlogsmisdadiger tot adviseur
Na het einde van de oorlog werd Skorzeny gearresteerd en beschuldigd van oorlogsmisdaden, met name vanwege zijn rol in Operatie Greif. Hij werd in 1947 berecht tijdens de Dachau-tribunalen, waar hij werd beschuldigd van het dragen van vijandelijke uniformen en het schenden van de regels van de oorlog. Skorzeny verdedigde zichzelf door te beweren dat zijn mannen de Amerikaanse uniformen hadden afgelegd voordat ze in gevecht raakten, wat volgens hem binnen de grenzen van een “ruse de guerre” (oorlogstruc) viel.
Na een proces dat weken duurde, werd Skorzeny vrijgesproken, mede dankzij de getuigenis van een Britse SOE-agent die verklaarde dat de geallieerden soortgelijke tactieken hadden overwogen. Deze vrijspraak leidde tot veel controverse, maar stelde Skorzeny in staat om terug te keren naar een relatief normaal leven, althans in de ogen van de wet.
In 1948 ontsnapte Skorzeny uit een interneringskamp in Darmstadt, met de hulp van voormalige SS-officieren die vermomd waren als Amerikaanse militaire politie. Deze gedurfde ontsnapping, waarvan sommigen speculeren dat deze mogelijk door de Amerikaanse autoriteiten was gefaciliteerd, stelde hem in staat om onder te duiken in Europa.
Skorzeny’s activiteiten na de oorlog
Na zijn ontsnapping uit het interneringskamp in 1948 leidde Otto Skorzeny een leven dat even mysterieus en intrigerend was als zijn oorlogsjaren. Hij vestigde zich uiteindelijk in Spanje, waar hij onder het Franco-regime bescherming vond. Zijn post-oorlogse activiteiten waren divers en omvatten zowel militaire als commerciële ondernemingen, vaak gehuld in geheimzinnigheid.
Militair adviseur in Egypte en Latijns-Amerika
In de jaren vijftig en zestig werkte Skorzeny als militair adviseur voor verschillende regimes, waaronder dat van Egypte onder president Gamal Abdel Nasser. Zijn expertise in onconventionele oorlogsvoering maakte hem een waardevolle aanwinst voor Nasser, die bezig was met het moderniseren van het Egyptische leger en het ontwikkelen van commando-eenheden.
Skorzeny speelde een belangrijke rol bij het trainen van Egyptische soldaten en Palestijnse vrijwilligers in guerrillatechnieken, bedoeld voor gebruik tegen Israëlische troepen. Zijn betrokkenheid bij deze trainingen, evenals zijn vermeende connecties met Palestijnse leiders zoals Yasser Arafat, versterkten zijn reputatie als een invloedrijke figuur in het Midden-Oosten.
Naast zijn werk in Egypte, wordt Skorzeny ook in verband gebracht met het Perón-regime in Argentinië, waar hij zou hebben gediend als adviseur en mogelijk zelfs als lijfwacht voor Eva Perón. Zijn aanwezigheid in Latijns-Amerika voedde speculaties over zijn pogingen om een “Vierde Rijk” te stichten, waarin voormalige nazi’s en hun sympathisanten een nieuwe machtsbasis zouden creëren.
Beschuldigingen van samenwerking met Mossad
Een van de meest verrassende wendingen in Skorzeny’s post-oorlogse leven was zijn vermeende samenwerking met de Israëlische inlichtingendienst Mossad. In 1963 zou Skorzeny door Mossad zijn gerekruteerd om informatie te verschaffen over Duitse wetenschappers die betrokken waren bij de ontwikkeling van raketten voor Egypte. Deze wetenschappers, die werden gezien als een bedreiging voor de veiligheid van Israël, vormden het doelwit van een geheime campagne van eliminatie en sabotage door Mossad.
Volgens verschillende bronnen, waaronder het Israëlische tijdschrift Matara en de Israëlische krant Yedioth Ahronot, werkte Skorzeny samen met Mossad-agenten om de namen en locaties van deze wetenschappers te onthullen. Hoewel sommige historici twijfelen aan de details van deze samenwerking, staat vast dat Skorzeny op de een of andere manier betrokken was bij de acties tegen Duitse wetenschappers in Egypte.
De motivatie achter zijn samenwerking met Mossad is nooit volledig opgehelderd. Sommigen speculeren dat Skorzeny handelde uit angst voor wraakacties van Mossad, terwijl anderen suggereren dat hij simpelweg op zoek was naar nieuwe avonturen en intriges in de complexe wereld van de Koude Oorlog.
Andere activiteiten en invloedrijke netwerken
Naast zijn militaire advieswerk bouwde Skorzeny een indrukwekkend netwerk op in Europa en daarbuiten. Hij was betrokken bij de oprichting van de Paladin Group, een paramilitaire organisatie gevestigd in Spanje die gespecialiseerd was in het trainen van guerrilla’s en het uitvoeren van clandestiene operaties. De Paladin Group was een voorloper van moderne particuliere militaire bedrijven en werd vaak ingezet door regeringen en inlichtingendiensten voor missies die te gevoelig waren om officieel te worden erkend.
Daarnaast wordt Skorzeny in verband gebracht met de oprichting van geheime netwerken zoals “Die Spinne” (De Spin), een organisatie die naar verluidt honderden voormalige SS-leden hielp ontsnappen naar Zuid-Amerika en andere veilige havens. Deze netwerken versterkten de mythe van Skorzeny als een ongrijpbare figuur, die altijd een stap voor bleef op zijn vijanden.
Zijn vermogen om zich aan te passen aan de veranderende politieke en militaire omstandigheden na de oorlog, evenals zijn connecties met verschillende internationale actoren, bevestigden zijn status als een van de meest invloedrijke overlevenden van het Derde Rijk.
Conclusie
Otto Skorzeny was zonder twijfel een van de meest kleurrijke en controversiële figuren van de Tweede Wereldoorlog. Zijn militaire successen en gedurfde operaties leverden hem de bijnaam “Hitler’s favoriete commando” op en was het voorbeeld voor toekomstige Special Forces operaties. Skorzeny werd in Dachau processen vrijgesproken van oorlogsmisdaden.
Skorzeny wordt vaak geprezen voor zijn innovaties in de commando-oorlogsvoering en wordt soms gezien als de grondlegger van moderne Special Forces. Voor sommigen is dit bewonderenswaardig, maar voor anderen is het problematisch omdat het een man verheerlijkt die voor een misdadig regime vocht.
Na de oorlog vond Skorzeny vond hij nieuwe manieren om zijn vaardigheden en connecties in te zetten. Zijn werk als militair adviseur in het Midden-Oosten en Latijns-Amerika, evenals zijn vermeende samenwerking met Mossad, onderstreepten zijn vermogen om zich aan te passen aan de veranderende geopolitieke realiteit.
Bronnen en meer informatie
- Deakin, F. W. (2005). “The Brutal Friendship: Mussolini, Hitler and the Fall of Italian Fascism.” Oxford University Press.
- Felton, Mark (2015). “Guarding Hitler: The Secret World of the Führer.” Pen and Sword.
- Melman, Yossi, and Raviv, Dan (2016). “Spies Against Armageddon: Inside Israel’s Secret Wars.” Levant Books.
- Segev, Tom (2010). “Simon Wiesenthal: The Life and Legends.” Random House.
- Yedioth Ahronot (1989). “Skorzeny: The Mossad Connection.”
- Bronnen Mei1940
- Afbeelding: Bundesarchiv, Bild 183-R81453 / CC-BY-SA 3.0, CC BY-SA 3.0 DE, via Wikimedia Commons
