
De KMS Seydlitz was een zware kruiser van de Admiral Hipper-klasse, ontworpen en gebouwd voor de Kriegsmarine van nazi-Duitsland. Als vierde schip in deze klasse werd Seydlitz in 1936 besteld en in 1939 te water gelaten. Het schip werd echter nooit voltooid, omdat de uitbraak van de Tweede Wereldoorlog leidde tot een verschuiving in bouwprioriteiten. Later werd Seydlitz herbestemd voor conversie tot een hulpvliegdekschip, een project dat eveneens onafgemaakt bleef.
Inhouds opgave
Ontwerp van de Admiral Hipper-klasse
De Seydlitz behoorde tot de Admiral Hipper-klasse, een reeks van zware kruisers gebouwd in het kader van de herbewapening van Duitsland na de machtsgreep van de nazi’s in 1933. De herbewapening werd gelegitimeerd door het Anglo-Duitse Marineverdrag van 1935, dat Duitsland toestond om vijf kruisers te bouwen met een waterverplaatsing van maximaal 10.000 ton. In werkelijkheid overschreden deze schepen dit limiet aanzienlijk, met een ontwerpverplaatsing van 17.600 ton en een volledige belading van bijna 20.000 ton.
Specificaties
De Seydlitz had een lengte van 210 meter, een breedte van 21,8 meter en een maximale diepgang van 7,9 meter. Aangedreven door drie sets stoomturbines en twaalf oliegestookte hogedrukketels, kon het schip een snelheid van 32 knopen bereiken. Het schip beschikte over een standaardbemanning van 42 officieren en 1.340 matrozen.
Bewapening en Bescherming
De hoofdbewapening bestond uit acht 20,3 cm SK L/60-kanonnen, opgesteld in vier dubbele torens. Voor luchtverdediging had Seydlitz twaalf 10,5 cm luchtafweerkanonnen, twaalf 3,7 cm kanonnen en acht 2 cm automatische kanonnen. Verder beschikte het schip over twee drievoudige torpedolanceerbuizen en drie Arado Ar 196-watervliegtuigen, gelanceerd vanaf een katapult. De pantserbescherming omvatte een gordel van 70 tot 80 mm dikte en een pantserdek variërend van 20 tot 50 mm.
Bouw en Onvoltooiing
De kiel van Seydlitz werd gelegd in december 1936 in de Deschimag-werf in Bremen. Bij de lancering in januari 1939 was het casco grotendeels gereed, maar de uitbraak van de oorlog in september 1939 vertraagde de verdere afbouw aanzienlijk. Prioriteit ging uit naar kleinere en sneller te voltooien oorlogsschepen zoals torpedobootjagers en onderzeeërs. Tegen 1942 was de Seydlitz ongeveer 95% voltooid, waarbij enkel het luchtafweerarsenaal, masten en enkele andere componenten ontbraken.
Conversie naar Vliegdekschip Weser
In 1942 besloot de Kriegsmarine om Seydlitz te herbouwen tot een hulpvliegdekschip, met de naam KMS Weser. Deze beslissing volgde op de vernietiging van het slagschip KMS Bismarck in mei 1941 en de toenemende rol van vliegdekschepen in de moderne oorlogvoering. De conversie werd opgevat als een poging om Duitse maritieme slagkracht in het noorden van Europa te versterken, met name tegen de geallieerde konvooien naar de Sovjet-Unie.
Aanpassingen en Ontwerpwijzigingen
Voor de conversie werden grote delen van de bovenbouw van Seydlitz verwijderd, met uitzondering van de schoorsteen. Het ontwerp voorzag in een vliegdek van 200 meter lang en 30 meter breed, met een hangar van 137,5 meter lengte. Twee liften zouden worden geïnstalleerd om vliegtuigen tussen de hangar en het vliegdek te verplaatsen. Het schip zou worden uitgerust met twintig vliegtuigen: tien Bf 109-jagers en tien Ju 87 Stuka-duikbommenwerpers, aangepast voor gebruik vanaf vliegdekschepen.
De bewapening van Weser werd ook aangepast. De zware kanonnen werden vervangen door middelzware luchtafweerbatterijen, waaronder tien 10,5 cm kanonnen, tien 3,7 cm kanonnen en vierentwintig 2 cm automatische wapens. Deze modificaties moesten het schip beter beschermen tegen luchtaanvallen.
Stillegging van de Conversie
Hoewel de werkzaamheden aanvankelijk vorderden, werd het project in juni 1943 stopgezet vanwege materiaalschaarste, geallieerde luchtaanvallen en de heroriëntatie van Duitse oorlogsdoelen. Op dat moment was de boven superstructuur volledig verwijderd en was de bouw van het vliegdek gedeeltelijk voltooid. In maart 1944 werd het schip verplaatst naar Königsberg om het te beschermen tegen geallieerde bombardementen.
Het Einde van de Seydlitz/Weser
In januari 1945, tijdens de opmars van het Rode Leger, werd KMS Seydlitz door de Duitse marine tot zinken gebracht in de haven van Königsberg. Later overwoog de Sovjetmarine om onderdelen van het wrak te gebruiken voor de voltooiing van het zusterschip Petropavlovsk, dat door de Sovjets was gekocht vóór de oorlog. Dit plan werd echter verlaten, en Seydlitz werd uiteindelijk in 1958 geborgen en gesloopt.
Conclusie
De Seydlitz, oorspronkelijk een zware kruiser, symboliseert de uitdagingen waarmee Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog werd geconfronteerd bij de bouw en het onderhoud van grote marineschepen. De ambitieuze poging om het schip om te bouwen tot een hulpvliegdekschip weerspiegelt de toenemende relevantie van luchtmacht in maritieme oorlogvoering. Toch faalden zowel de oorspronkelijke voltooiing als de conversie, mede door veranderende prioriteiten en beperkte middelen. Seydlitz blijft een historisch voorbeeld van onvoltooide militaire ambities in een tijd van oorlog.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding: Naval History & Heritage Command , Public domain, via Wikimedia Commons
- Caldwell, Donald & Muller, Richard (2007). The Luftwaffe Over Germany: Defense of the Reich. London: MBI Publishing Company. ISBN 978-1-85367-712-0.
- Campbell, John (1985). Naval Weapons of World War II. London: Conway Maritime Press. ISBN 0-87021-459-4.
- Koop, Gerhard & Schmolke, Klaus-Peter (2014). Heavy Cruisers of the Admiral Hipper Class: Warships of the Kriegsmarine. Barnsley: Seaforth. ISBN 978-1848321953.
- Williamson, Gordon (2003). German Heavy Cruisers 1939–1945. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-502-0.
- Bronnen Mei1940