Het schip KMS Deutschland, later omgedoopt tot KMS Lützow in 1939, was het eerste schip van de Deutschland-klasse zware kruisers, ook wel “zakslagschepen” genoemd. Dit schip diende tijdens de Tweede Wereldoorlog bij de Kriegsmarine van nazi-Duitsland. Oorspronkelijk besteld door de Weimarrepubliek in 1929, werd het schip voltooid in 1933. Het schip had een rijke en complexe geschiedenis, variërend van operaties in de Spaanse Burgeroorlog tot acties in de Atlantische Oceaan en de Baltische Zee tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Inhouds opgave
Ontwerp en Technische Specificaties
De KMS Deutschland had een lengte van 186 meter, een breedte van 20,69 meter, en een maximale diepgang van 7,25 meter. Het schip had een waterverplaatsing van 12.630 ton bij standaardbelasting en 14.290 ton bij volle belasting, hoewel officieel werd aangegeven dat het schip binnen de 10.000 ton bleef, zoals vastgelegd in het Verdrag van Versailles.
- Aandrijving: Vier dieselmotoren van MAN zorgden voor een topsnelheid van 28 knopen (52 km/u) en een actieradius van 10.000 zeemijl bij 20 knopen.
- Bewapening:
- Zes 28 cm (11 inch) kanonnen in twee drieledige torens.
- Acht 15 cm kanonnen als secundaire bewapening.
- Diverse luchtafweerwapens, die tijdens de oorlog herhaaldelijk werden geüpgraded.
- Pantsering: De pantsergordel varieerde van 60 tot 80 mm dik, terwijl de hoofddekpantsering 45 mm bedroeg.
In 1935 werd het schip uitgerust met een katapult voor watervliegtuigen, waarmee het het eerste Duitse oorlogsschip werd dat deze technologie gebruikte.
Diensten tijdens de Spaanse Burgeroorlog
Na de uitbraak van de Spaanse Burgeroorlog in 1936 werd de KMS Deutschland ingezet voor evacuaties en neutraliteitspatrouilles langs de Spaanse kust. Tijdens de beruchte “Deutschland-incident” in 1937 werd het schip aangevallen door republikeinse bommenwerpers. Twee bommen troffen het schip, waarbij 31 bemanningsleden omkwamen en 74 gewond raakten. Dit incident leidde tot Duitse vergeldingsbombardementen op de haven van Almería.
Oorlogsoperaties tijdens de Tweede Wereldoorlog
Atlantische Operaties
Bij het uitbreken van de oorlog in september 1939 werd de Deutschland ingezet om geallieerde koopvaardijschepen aan te vallen. Slechte weersomstandigheden en de strikte naleving van prijsregels beperkten het succes van deze missies. Het schip vernietigde slechts twee schepen en nam een Amerikaans vrachtschip in beslag. Eind 1939 werd het schip hernoemd tot KMS Lützow om politieke en propagandistische redenen.
Operatie Weserübung
Tijdens de invasie van Noorwegen in april 1940 werd de KMS Lützow toegewezen aan de aanvalsmacht die Oslo moest innemen. Het schip raakte echter zwaar beschadigd door Noorse kustbatterijen en moest terugkeren naar Duitsland voor reparaties. Onderweg werd het getorpedeerd door een Britse onderzeeër, wat leidde tot een langdurige reparatieperiode.
Acties in de Noord-Atlantische Oceaan en Noorwegen
Na reparaties in 1941 keerde de KMS Lützow terug naar Noorwegen, waar het deel uitmaakte van Duitse operaties tegen geallieerde konvooien. Tijdens Operatie Rösselsprung in 1942 liep het schip aan de grond, waardoor het niet kon deelnemen aan een geplande aanval op konvooi PQ 17. De Lützow nam ook deel aan de Slag om de Barentszzee in december 1942, waar het mislukte om het konvooi JW 51B te vernietigen. Deze mislukking leidde tot Adolf Hitlers besluit om de meeste Duitse oppervlakteschepen uit te faseren, hoewel dit later werd teruggedraaid.
Operaties in de Oostzee
In 1944 werd de KMS Lützow ingezet als trainingsschip in de Oostzee. Naarmate het Rode Leger vorderde, nam het schip deel aan kustbombardementen ter ondersteuning van Duitse grondtroepen. Het speelde een belangrijke rol in de verdediging van Memel en de evacuatie van Duitse troepen en burgers uit Oost-Pruisen.
In april 1945 werd de Lützow door bommen van de Royal Air Force tot zinken gebracht in ondiep water bij Swinemünde (nu Świnoujście, Polen). Ondanks zware schade bleef het schip dienstdoen als een statisch geschutplatform totdat het door de bemanning buiten werking werd gesteld op 4 mei 1945.
Na de Oorlog
Na de oorlog werd het wrak van de Lützow door de Sovjetmarine geborgen. Volgens sommige bronnen werd het schip in 1947 gebruikt als doelwit voor wapentests in de Oostzee, waarna het definitief werd afgezonken. Andere rapporten suggereren dat het schip in 1948-1949 werd gesloopt.
In 2020 werd een niet-ontplofte Britse Tallboy-bom ontdekt in het Piast-kanaal. Bij een poging om de bom te neutraliseren, explodeerde deze zonder slachtoffers te veroorzaken.
Conclusie
De KMS Deutschland, later omgedoopt tot KMS Lützow, weerspiegelt de technische capaciteiten en operationele rol van de Kriegsmarine tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het schip kende een veelzijdige inzet, maar werd vaak geconfronteerd met mechanische problemen en tactische uitdagingen. Het verhaal van de Deutschland biedt inzicht in de maritieme strategieën en beperkingen van de Duitse marine in deze periode.
Bronnen
- Afbeelding: Photo by Imperial War Museum staff, Public domain, via Wikimedia Commons
- Gröner, Erich (1990). German Warships: 1815–1945. Vol. I: Major Surface Vessels. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-0-87021-790-6.
- Prager, Hans Georg (2002). Panzerschiff Deutschland, Schwerer Kreuzer Lützow. Hamburg: Koehler. ISBN 978-3-7822-0798-0.
- Rohwer, Jürgen (2005). Chronology of the War at Sea, 1939–1945. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-1-59114-119-8.
- Williamson, Gordon (2003). German Pocket Battleships 1939–1945. Oxford: Osprey. ISBN 978-1-84176-501-3.
- Whitley, M. J. (1998). Battleships of World War II. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-1-55750-184-4.
- Barker, Ralph (2009). Ship-Busters: British Torpedo-Bombers in WWII. Mechanicsburg: Stackpole Books. ISBN 978-0-8117-0644-5.
- Bronnen Mei1940
