Geschiedenis van de Australische CAC Boomerang in WWII

De CAC Boomerang was een gevechtsvliegtuig dat tussen 1942 en 1945 in Australië werd ontworpen en geproduceerd door de Commonwealth Aircraft Corporation (CAC). De Boomerang werd goedgekeurd voor productie kort nadat het Keizerrijk Japan zich bij de Tweede Wereldoorlog aansloot. Dit vliegtuig werd snel ontworpen om te voldoen aan de dringende vraag naar gevechtsvliegtuigen voor de Royal Australian Air Force (RAAF). Het was het eerste gevechtsvliegtuig dat in Australië werd ontworpen en gebouwd.

Specificaties van de Boomerang

Algemene kenmerken:

• Bemanning: 1
• Lengte: 7,77 m
• Spanwijdte: 10,97 m
• Hoogte: 2,92 m
• Vleugeloppervlak: 20,9 m²
• Leeggewicht: 2.437 kg
• Maximaal startgewicht: 3.492 kg
• Aandrijving: 1 × Pratt & Whitney R-1830 Twin Wasp 14-cilinder luchtgekoelde radiale zuigermotor, 1.200 pk (890 kW)
• Propellers: 3-bladige constant-speed propeller

Prestaties:

• Maximumsnelheid: 491 km/h op 4.724 m
• Actieradius: 1.500 km
• Dienstplafond: 8.800 m
• Klimsnelheid: 14,9 m/s
• Vleugelbelasting: 167 kg/m²
• Vermogen/gewicht: 0,26 kW/kg

Bewapening:

• Kanonnen: 2 × 20 mm Hispano of CAC autocannons
• Machinegeweren: 4 × 7,7 mm Browning machinegeweren
• Bommen: Voorziening voor een bom wanneer de grote ventrale drop tank niet werd meegenomen

Ontwikkeling van de Boomerang

In het midden van de jaren dertig werd duidelijk dat landen zoals Japan en nazi-Duitsland zich voorbereidden op oorlog. Dit leidde ertoe dat ook andere landen, waaronder Australië, zich begonnen voor te bereiden. In Australië vereiste de kleine binnenlandse luchtvaartindustrie een aanzienlijke uitbreiding en reorganisatie om moderne gevechtsvliegtuigen in voldoende aantallen te kunnen produceren.

In oktober 1936 richtten drie bedrijven, met aanmoediging van de Australische regering, de Commonwealth Aircraft Corporation (CAC) op. CAC streefde naar de ontwikkeling van een zelfvoorzienende luchtvaartindustrie in Australië. De onderneming richtte zich aanvankelijk op de productie van de CAC Wirraway, een eenmotorig gevechtstrainingsvliegtuig dat in licentie werd gebouwd op basis van de North American NA-16.

Het begin van de Boomerang

Toen de Tweede Wereldoorlog in december 1941 uitbrak in de Stille Oceaan, bevond Australië zich in een kwetsbare positie. De meeste vliegtuigen van de RAAF waren afkomstig uit het Verenigd Koninkrijk, dat op dat moment moeite had om aan zijn eigen behoeften te voldoen. Daarnaast monopoliseerden de Verenigde Staten hun luchtvaartproductie voor hun eigen strijdkrachten. Dit leidde tot vertragingen en risico’s bij het verkrijgen van vliegtuigen uit het buitenland.

In deze context begon Lawrence Wackett, de manager en hoofddesigner van CAC, in 1941 met het onderzoeken van de mogelijkheid om een nieuw in Australië ontworpen gevechtsvliegtuig te ontwikkelen. Hij besloot gebruik te maken van elementen van bestaande vliegtuigen die al in Australië werden geproduceerd. Het ontwerp van de Boomerang zou gebaseerd worden op de Wirraway, in combinatie met de krachtigere Pratt & Whitney R-1830 Twin Wasp-motor.

CAC rekruteerde Fred David, een Oostenrijkse Joodse vluchteling die eerder had gewerkt voor Heinkel in Duitsland en Mitsubishi en Aichi in Japan. Zijn uitgebreide ervaring met geavanceerde jachtvliegtuigen, waaronder de Mitsubishi A6M “Zero”, maakte hem de ideale ontwerper voor het nieuwe Australische vliegtuig.

In februari 1942 gaf de Australische regering goedkeuring voor de productie van 105 CA-12 Boomerangs. Dit gebeurde nog voordat er een prototype was gebouwd of een eerste vlucht was uitgevoerd.

Prototypes en vroege productie

Op 29 mei 1942 vond de eerste vlucht van de Boomerang plaats. Het prototype, A46-1, werd gevlogen door CAC-piloot Ken Frewin. Deze vlucht markeerde het begin van een reeks succesvolle testvluchten, waarin het vliegtuig werd geprezen om zijn wendbaarheid en gebruiksgemak. Er werden echter problemen met de motorkoeling ontdekt, wat leidde tot aanpassingen aan de oliecooler en de toevoeging van een spinner aan de propeller.

Vergelijkende testen tussen de Boomerang en andere vliegtuigen zoals de Brewster Buffalo en Curtiss P-40E/Kittyhawk Mk I toonden aan dat de Boomerang superieur was in bewapening en pilotenbescherming, maar tekort schoot in snelheid en hoogtepresentaties. Dit beperkte de effectiviteit van de Boomerang als jager tegen Japanse vliegtuigen zoals de Mitsubishi A6M “Zero”.

In juni 1943 was de productie van de oorspronkelijke order van 105 CA-12’s voltooid. Gedurende de productie werden verschillende verbeteringen aan het ontwerp doorgevoerd, zoals versterking van de spinnerrugplaten en revisies aan het elektrische startsysteem.

Verdere ontwikkeling

Ondanks de beperkingen in snelheid en plafond van de oorspronkelijke Boomerang, begon CAC met de ontwikkeling van een verbeterde versie, aangeduid als de CA-14. Deze variant was voorzien van een krachtigere motor en andere aanpassingen die resulteerden in betere prestaties. De CA-14 bereikte echter nooit de productie, omdat andere vliegtuigen zoals de Spitfire en Mustang de rol van interceptor en bommenwerper-escorte overnamen.

Het ontwerp van de Boomerang

De Boomerang was een klein, eenmotorig monoplan gevechtsvliegtuig met een nadruk op hoge wendbaarheid. De korte, stevige vleugels en het aluminiumframe gaven het vliegtuig een kenmerkend uiterlijk. De Boomerang was uitgerust met automatische kanonnen, vier Browning .303 machinegeweren en was zwaar gepantserd om de piloot te beschermen tegen vijandelijk vuur. Het vliegtuig was ook uitgerust met rookbommen voor het markeren van doelen.

Operationele geschiedenis

In oktober 1942 werd de eerste Boomerang overgedragen aan een trainingseenheid van de RAAF. Het vliegtuig werd al snel ingezet om piloten op te leiden, hoewel sommige piloten moeite hadden om over te stappen van de Wirraway naar de Boomerang vanwege het beperkte zicht naar voren.

Het eerste gevechtssquadron dat met Boomerangs werd uitgerust was No. 83 Squadron, gevolgd door No. 84 en No. 85 Squadrons, die voornamelijk verantwoordelijk waren voor de luchtverdediging van Australië. De Boomerang had zijn eerste ontmoeting met Japanse vliegtuigen in mei 1943, maar wist geen vijandelijke toestellen neer te halen. Ondanks zijn beperkingen als jager, bewees de Boomerang zijn waarde in de rol van licht grondaanvalsvliegtuig.

Grondaanval en andere rollen

De Boomerang werd vooral effectief in het ondersteunen van grondtroepen in de Zuidwestelijke Stille Oceaan. Het vliegtuig was ideaal voor deze taak vanwege zijn zware bewapening, wendbaarheid en het vermogen om dicht bij gronddoelen te opereren. De Boomerang werd gebruikt voor het beschieten van vijandelijke troepen, het markeren van doelen voor andere vliegtuigen, artilleriebewaking en verkenningsmissies.

De Boomerang werd gebruikt door No. 4 en No. 5 Squadrons in Nieuw-Guinea, de Salomonseilanden en Borneo, waar het met succes werd ingezet in nauwe samenwerking met grondtroepen en andere vliegtuigen. Ondanks dat het geen vijandelijke vliegtuigen neerhaalde, speelde de Boomerang een cruciale rol in de luchtoperaties van de RAAF in de regio.

Conclusie

De CAC Boomerang was het eerste gevechtsvliegtuig dat in Australië werd ontworpen en geproduceerd. Hoewel het vliegtuig beperkingen had als jager, bewees het zijn waarde in de rol van grondaanval en ondersteuning van grondtroepen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het succes van de Boomerang droeg bij aan de ontwikkeling van de Australische luchtvaartindustrie en toonde aan dat Australië in staat was om zelf gevechtsvliegtuigen te produceren in tijden van nood.

Bronnen en meer informatie

1. Odgers, George. Air War Against Japan 1943–1945. Australian War Memorial, 1957.
2. Francillon, René J. The Royal Australian Air Force and Royal New Zealand Air Force in the Pacific. Aero Publishers, 1970.
3. Johnston, Mark. Whispering Death: Australian Airmen in the Pacific War. Allen & Unwin, 2011.
4. Afbeelding: Harrison, John Thomas, Public domain, via Wikimedia Commons
5. bronnen Mei1940