De CAC Wirraway was een militair vliegtuig, gebruikt voor training en diverse andere doeleinden, gebouwd door de Commonwealth Aircraft Corporation (CAC) in Australië tussen 1939 en 1946. Het vliegtuig was een Australische variant van het Noord-Amerikaanse NA-16-trainingsvliegtuig en wordt beschouwd als het fundament van de Australische luchtvaartindustrie.
Op 6 april 1938 werd de naam van het vliegtuig bekendgemaakt, waarbij “Wirraway” werd aangeduid als een Aboriginal-woord dat “uitdaging” betekent. Het woord komt waarschijnlijk uit Daniel Bunce’s woordenboek Language of the Aborigines of the Colony of Victoria, waar “Wirraway” wordt vertaald als “uitdaging; aanzetten tot; dreiging”.
Inhouds opgave
Specificaties van de CAC Wirraway
De belangrijkste kenmerken van de CAC Wirraway laten zien dat het vliegtuig zowel veelzijdig als robuust was, met specificaties die het geschikt maakten voor verschillende militaire taken. Hieronder volgen enkele van de belangrijkste specificaties:
Algemene kenmerken
- Bemanning: 2
- Lengte: 8,48 m
- Spanwijdte: 13,11 m
- Hoogte: 2,66 m (exclusief antenne)
- Vleugeloppervlakte: 23,76 m²
- Leeggewicht: 1.811 kg
- Totaalgewicht: 2.991 kg
- Motor: 1x Pratt & Whitney R-1340 S1H1-G radiale motor, 600 pk (450 kW)
Prestaties
- Maximale snelheid: 350 km/u op 1.500 m hoogte
- Kruissnelheid: 293 km/u op 1.500 m hoogte
- Bereik: 1.160 km
- Dienstplafond: 7.000 m
- Klimsnelheid: 9,9 m/s
Bewapening
- Machinegeweren: 2x 7,7 mm Vickers Mk V-machinegeweren (vroege versies), later vervangen door 2x 7,7 mm Browning Mk II machinegeweren
- Bommen: Tot 227 kg aan bommen, afhankelijk van de variant
Het ontstaan van de Australische luchtvaartindustrie
In de jaren dertig groeide de angst voor een wereldwijde oorlog. De opkomst van nazi-Duitsland en het Japanse Rijk leidde tot een versnelde opbouw van defensieve luchtmachten in vele landen, inclusief Australië. Maar Australië had destijds geen eigen vliegtuigindustrie en was grotendeels afhankelijk van import uit het Verenigd Koninkrijk.
In 1936 besloot de Australische regering dat het land een eigen luchtmacht moest hebben, los van de afhankelijkheid van Britse leveranciers die onder druk stonden om hun eigen Royal Air Force (RAF) te bevoorraden. Deze beslissing leidde tot de oprichting van de Commonwealth Aircraft Corporation (CAC) in 1937, met als doel de productie van vliegtuigen in Australië op te zetten. Industrieel Essington Lewis en luchtmachtexpert Lawrence Wackett speelden hierbij een cruciale rol .
Selectie van het NA-16 ontwerp
De CAC besloot om het North American NA-16-ontwerp als basis te nemen voor de productie van een Australisch vliegtuig, voornamelijk vanwege de eenvoud van de productie en de robuuste prestaties van de motor. Het doel was om een betrouwbaar trainingsvliegtuig te produceren dat, indien nodig, ook voor gevechtsmissies kon worden ingezet .
Hoewel sommige Australische regeringsfunctionarissen aanvankelijk aandrongen op de bouw van Britse vliegtuigen, kreeg de NA-16 goedkeuring. In 1937 gaf de Australische regering de opdracht tot de productie van de eerste 40 vliegtuigen, die later bekend zouden worden als de CAC Wirraway .
Productie en Ontwikkeling
De eerste CAC Wirraway, de CA-1, maakte op 27 maart 1939 zijn eerste vlucht. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog had de Australische luchtmacht (RAAF) zes Wirraways ontvangen. Gedurende de oorlog zou CAC in totaal 755 Wirraways produceren, waarvan het laatste vliegtuig in juli 1946 werd geleverd .
De productie van de Wirraway leidde tot het opzetten van een belangrijke luchtvaartindustrie in Australië. De vliegtuigfabriek in Fishermans Bend, Melbourne, werd uitgerust met de nieuwste technologieën uit zowel Groot-Brittannië als de Verenigde Staten.
De Wirraway in actie tijdens de Tweede Wereldoorlog
Hoewel de Wirraway in eerste instantie werd ontworpen als trainingsvliegtuig, werd het al snel ingezet in gevechtsrollen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vanaf december 1941, toen het Pacifische front opende, werden Wirraways ingezet tegen de oprukkende Japanse strijdkrachten.
De Wirraway werd onder meer ingezet als lichte bommenwerper en voor grondaanvallen, met operaties in onder andere Nieuw-Guinea en Malaya. Het vliegtuig werd echter snel ingehaald door de superieure prestaties van Japanse gevechtsvliegtuigen, zoals de Mitsubishi A6M Zero .
Het legendarische gevecht van 12 december 1942
Het meest opvallende gevechtsmoment van de Wirraway vond plaats op 12 december 1942, toen een Wirraway, gevlogen door John S. “Jack” Archer, een Japans gevechtsvliegtuig wist neer te halen. Aanvankelijk werd gedacht dat het om een Mitsubishi A6M Zero ging, maar later werd vastgesteld dat het een Nakajima Ki-43 Hayabusa was. Dit was de enige luchtoverwinning die een Wirraway tijdens de oorlog behaalde .
De rol van de Wirraway als trainer na de oorlog
Na de Tweede Wereldoorlog bleef de Wirraway een belangrijk trainingsvliegtuig voor de RAAF en de Royal Australian Navy (RAN). Het vliegtuig werd gebruikt door verschillende squadrons van de Citizen Air Force, een reservemacht die in 1948 werd opgericht. De Wirraway werd uiteindelijk vervangen door modernere vliegtuigen, zoals de de Havilland Vampire en de CAC Winjeel .
In 1959 vond de laatste militaire vlucht met een Wirraway plaats, waarmee het hoofdstuk van dit legendarische vliegtuig in de Australische militaire luchtvaartgeschiedenis werd afgesloten .
Ontwerp en technische kenmerken
De Wirraway werd ontworpen met een stevig, eenvoudig te produceren frame. De romp was opgebouwd uit een gelaste structuur van chroomstaal, bekleed met zowel metalen platen als stoffen oppervlakken. De vleugels waren een eenheidsconstructie van vijf secties, met een metalen structuur en een bekleding van geperst aluminium .
Het vliegtuig was uitgerust met een Pratt & Whitney R-1340 Wasp-motor, die een driebladige propeller aandreef. Het ontwerp bevatte een tandemcockpit met volledig gesloten cockpitkap, waarbij zowel de piloot als de waarnemer over eigen stuurinrichtingen beschikten .
De bewapening van de Wirraway was licht, maar effectief, met voorwaarts gerichte Vickers machinegeweren en een draaibaar achterste machinegeweer voor de waarnemer. De CA-16-versie werd bovendien uitgerust met extra bommenrekken en duikremmen, waarmee het vliegtuig ook in staat was om als lichte bommenwerper te functioneren .
Conclusie
De CAC Wirraway speelde een cruciale rol in de ontwikkeling van de Australische luchtvaartindustrie en had een belangrijke militaire functie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hoewel het vliegtuig aanvankelijk was bedoeld als trainingsvliegtuig, werd het op vele fronten ingezet, zowel in luchtgevechten als bij grondaanvallen. De nalatenschap van de Wirraway leeft voort, niet alleen als een sleutelfiguur in de Australische luchtvaartgeschiedenis, maar ook als het vliegtuig dat de basis legde voor verdere Australische vliegtuigontwerpen, zoals de CAC Boomerang.
Bronnen en meer informatie
- CAC Wirraway informatie: Aviation Historical Society of Australia
- Noord-Amerikaans NA-16 modelgeschiedenis: RAAF Museum, Point Cook
- Bronnen Mei1940
- CAC Wirraway – Wikipedia
- Afbeelding: Harrison, John Thomas, Public domain, via Wikimedia Commons
.jpg){kind=link}