Brewster F2A Buffalo: geschiedenis en prestaties in WOII

De Brewster F2A Buffalo was een van de eerste Amerikaanse jachtvliegtuigen die dienst zag tijdens het begin van de Tweede Wereldoorlog. Ontworpen en gebouwd door de Brewster Aeronautical Corporation, was het toestel een mijlpaal in de luchtvaartgeschiedenis van de Verenigde Staten, omdat het het eerste monoplanen-jachtvliegtuig was dat speciaal ontworpen werd voor gebruik op vliegdekschepen. In 1939 won de Buffalo een competitie tegen de Grumman F4F Wildcat, waarmee het het eerste monoplanen-jachtvliegtuig van de Amerikaanse marine werd. Hoewel het superieur was aan zijn voorganger, de Grumman F3F dubbeldekker, en de vroege versies van de F4F Wildcat, bleek de Buffalo al snel verouderd toen de Verenigde Staten betrokken raakten bij de oorlog. Het toestel werd als instabiel en te zwaar beschouwd, vooral in vergelijking met de Japanse Mitsubishi A6M Zero.

Ontwerp en ontwikkeling

De eerste stappen van de Brewster F2A Buffalo

In 1935 stelde de Amerikaanse marine een vereiste op voor een jachtvliegtuig dat geschikt was voor gebruik op vliegdekschepen, met als doel de verouderde Grumman F3F dubbeldekker te vervangen. De Brewster XF2A-1, ontworpen door een team onder leiding van Dayton T. Brown, was een van de twee ontwerpen die aanvankelijk in overweging werden genomen. Terwijl het andere ontwerp, de XF4F-1, een traditionele dubbeldekker was, koos Brewster voor een modernere benadering met een monoplane-ontwerp.

De Brewster XF2A-1 maakte zijn eerste vlucht op 2 december 1937 en bleek tijdens vroege tests superieur aan de dubbeldekker van Grumman. Hoewel het ontwerp in eerste instantie een aantal problemen had, zoals parasitaire luchtweerstand, werd het toestel na verbeteringen aan de stroomlijn van de motorkap en luchtinlaten sneller, met een topsnelheid van 304 mph (489 km/u) op 16.000 voet hoogte. Ondanks deze verbeteringen had het toestel een beperkt hoogtepunt van prestaties, vooral op grote hoogten, vanwege de enkeltraps supercharger.

De evolutie van de F2A-1 naar de F2A-3

De eerste productievariant, de F2A-1, werd in juni 1938 in productie genomen. Het toestel was uitgerust met een Wright R-1820-34 motor en was voorzien van extra wapens, waaronder twee .50 kaliber Browning machinegeweren in de vleugels. Hoewel deze toevoegingen het toestel zwaarder maakten, waardoor de klimprestaties afnamen, werd de F2A-1 goed ontvangen door piloten van de Amerikaanse marine en het Korps Mariniers, die de manoeuvreerbaarheid en de goede stuurrespons prezen.

De daaropvolgende varianten, de F2A-2 en de F2A-3, zagen verdere verbeteringen, waaronder een krachtigere motor en extra brandstoftanks. Echter, met elke upgrade nam ook het gewicht van het toestel toe, wat uiteindelijk leidde tot een afname van de wendbaarheid en topsnelheid. De F2A-3, de laatste variant die door de Amerikaanse marine in gebruik werd genomen, bleek tijdens de Slag om Midway inferieur aan de Japanse Zero, wat leidde tot de bijnaam “vliegende doodskist” onder de piloten.

Internationale dienst: Finland en de Brewster F2A Buffalo

De Finse aanpassingen en successen

Verschillende landen, waaronder Finland, België, Groot-Brittannië en Nederland, bestelden de Brewster Buffalo. Van deze landen waren de Finnen het meest succesvol in hun gebruik van het toestel. Finland ontving hun eerste Brewster B-239’s (een gemodificeerde versie van de F2A-1) tijdens de Winteroorlog tegen de Sovjet-Unie. Hoewel de toestellen te laat arriveerden om in die oorlog ingezet te worden, speelden ze een cruciale rol tijdens de Vervolgoorlog (1941-1944), waarin Finland opnieuw tegenover de Sovjet-Unie stond.

De Finnen, die het toestel eenvoudigweg ‘Brewster’ noemden, maakten enkele aanpassingen om de gevechtscapaciteiten te verbeteren. Zo werden er onder andere pantserplaten en verbeterde richtapparatuur toegevoegd. Deze aanpassingen, in combinatie met de uitstekende vaardigheden van de Finse piloten en de relatief koude omgeving (wat hielp bij het voorkomen van oververhitting van de motor), zorgden ervoor dat de B-239 een zeer succesvol jachtvliegtuig werd. Gedurende de Vervolgoorlog claimden Finse piloten 477 neergehaalde Sovjet-vliegtuigen, terwijl ze zelf slechts 19 Brewsters verloren, wat neerkomt op een indrukwekkende overwinning-verliesverhouding van 26:1.

De Finse luchtmacht produceerde 36 “azen” – piloten die minstens vijf vijandelijke vliegtuigen hadden neergeschoten – wat de effectiviteit van het toestel en de bekwaamheid van de Finse piloten onderstreept. De top-Brewster-piloot, Hans Wind, scoorde 39 overwinningen in het toestel, terwijl Ilmari Juutilainen, de top-ace van Finland, 34 van zijn 94 overwinningen behaalde in de Brewster B-239.

Eindfase en uitfasering

Hoewel de Brewster B-239 aanvankelijk een geduchte tegenstander bleek te zijn voor de Sovjet-luchtmacht, begonnen de tekortkomingen van het toestel tegen het einde van de oorlog steeds duidelijker te worden. De voortdurende gevechten en het gebrek aan vervangende onderdelen leidden tot een afname in de effectiviteit van de Brewsters. Tegen 1944 waren de meeste toestellen te versleten om nog effectief te kunnen worden ingezet, en werden ze vervangen door moderne Duitse Messerschmitt Bf 109G’s.

Desondanks bleef de B-239 een van de meest succesvolle jachtvliegtuigen in de Finse geschiedenis, mede dankzij de hoge mate van onderhoud door Finse monteurs en de uitzonderlijke vliegvaardigheden van de Finse piloten. De laatste operationele vlucht van een Finse Brewster vond plaats in september 1948, waarna de toestellen uit dienst werden genomen en uiteindelijk in 1953 werden gesloopt.

Britse Gemenebest en Nederlandse ervaringen met de Brewster F2A Buffalo

Britse Gemenebest: Malaya en Singapore

De Brewster Buffalo werd ook ingezet door Britse en Commonwealth-troepen in Zuidoost-Azië, met name tijdens de vroege stadia van de oorlog in de Stille Oceaan. Begin 1941 ontving de Royal Air Force (RAF) de eerste leveringen van de B-339E, een variant van de Brewster Buffalo, die werd aangeduid als de Brewster Buffalo Mk I in Britse dienst. Deze toestellen waren echter inferieur aan de Japanse vliegtuigen die ze moesten bestrijden.

De Buffalo Mk I’s, gestationeerd in Malaya en Singapore, stonden voor een zware taak toen de Japanse troepen begin december 1941 hun aanval op Zuidoost-Azië lanceerden. Hoewel de Buffalo aanvankelijk redelijk presteerde tegen de Nakajima Ki-27 “Nate”, bleek het al snel ondergeschikt aan de nieuwere Japanse types zoals de Nakajima Ki-43 “Oscar” en de Mitsubishi A6M Zero.

Ondanks pogingen om de prestaties te verbeteren door de vliegtuigen te verlichten en onnodige apparatuur te verwijderen, bleven de Buffalo’s inferieur in zowel snelheid als wendbaarheid. Daarnaast bleek de motor van de Buffalo gevoelig voor oververhitting in het tropische klimaat, wat leidde tot operationele problemen zoals olielekkages die het zicht van de piloten belemmerden. Tijdens de gevechten in Malaya en Singapore leden de Buffalo-eenheden zware verliezen, waarbij meer dan 60 toestellen werden neergeschoten en nog eens 40 werden vernietigd op de grond.

Nederland: de strijd in Nederlands-Indië

De Koninklijke Luchtmacht van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (ML-KNIL) ontving 144 Brewster B-339C en D modellen, die in Nederlands-Indië werden ingezet tegen de Japanse invasie in 1942. Hoewel deze toestellen lichter waren dan de Britse Mk I variant, bleven ze inferieur aan de Japanse vliegtuigen.

De Nederlandse Buffalo’s slaagden er weliswaar in om enkele Japanse vliegtuigen neer te halen, maar het gebrek aan zware bewapening en de geringe manoeuvreerbaarheid maakten het moeilijk om effectief weerstand te bieden tegen de Japanse overmacht. Ondanks enkele successen, zoals de slag boven Semplak op 19 februari 1942 waarbij acht Nederlandse Buffalo’s 11 Japanse vliegtuigen neerhaalden, was de strijd tegen de Japanse invasie in Nederlands-Indië uiteindelijk gedoemd te mislukken.

De Nederlandse piloten waren genoodzaakt om vaak met een tekort aan brandstof en munitie te opereren, wat hun overlevingskansen verder verkleinde. Tegen het einde van de campagne waren slechts vier Buffalo’s nog operationeel, en de overgebleven toestellen werden vernietigd of op de grond achtergelaten toen de Nederlandse strijdkrachten zich terugtrokken.

De laatste operaties en evaluatie van de Brewster F2A Buffalo

U.S. Marine Corps: slag om Midway

De Brewster F2A Buffalo werd ook ingezet door het United States Marine Corps (USMC) tijdens de cruciale Slag om Midway in juni 1942. Op dat moment was het toestel al duidelijk verouderd, en de Marine Corps-piloten moesten het opnemen tegen superieure Japanse vliegtuigen zoals de Mitsubishi A6M Zero.

Tijdens de Slag om Midway opereerde Marine Fighter Squadron 221 (VMF-221) vanaf Midway Atoll met een mix van Buffalo’s en Grumman F4F Wildcats. De prestaties van de Buffalo’s waren echter teleurstellend. Van de 20 ingezette Buffalo’s werden er 13 neergeschoten tijdens hun eerste confrontatie met de Japanse vliegtuigen, een verlies dat de tekortkomingen van het toestel in een frontlinie-gevechtsomgeving onderstreepte. Piloten klaagden over de slechte bewapening en het gebrek aan bescherming in de cockpit, waardoor ze kwetsbaar waren voor vijandelijk vuur.

Het gevecht bij Midway was de laatste grote inzet van de Brewster Buffalo door de Amerikaanse strijdkrachten. De overgebleven toestellen werden snel teruggetrokken uit gevechtsdienst en omgezet in trainers voor nieuwe piloten. De F2A Buffalo, die ooit met zoveel hoop was ontvangen, was nu officieel verouderd verklaard in het licht van snellere en beter bewapende jachtvliegtuigen zoals de Grumman F6F Hellcat en de Vought F4U Corsair.

Conclusie: een vliegtuig met gemengde resultaten

De Brewster F2A Buffalo is een goed voorbeeld van een vliegtuig dat ondanks een veelbelovende start uiteindelijk niet aan de hoge verwachtingen kon voldoen. Hoewel het in handen van goed getrainde en ervaren piloten, zoals die van de Finse luchtmacht, indrukwekkende resultaten behaalde, bleek het toestel in andere theaters van de Tweede Wereldoorlog ernstig tekort te schieten. De Buffalo’s waren te zwaar en onvoldoende bewapend om het op te nemen tegen de modernere en lichtere Japanse jachtvliegtuigen, wat leidde tot zware verliezen, vooral in Zuidoost-Azië en tijdens de Slag om Midway.

De ervaring met de Brewster F2A Buffalo onderstreept het belang van voortdurende innovatie en aanpassing in militaire technologie. Waar het toestel aanvankelijk een vooruitgang leek op oudere ontwerpen, maakte de snelle ontwikkeling van nieuwe vijandelijke vliegtuigen en de veranderende eisen van luchtgevechten al snel duidelijk dat de Buffalo zijn beperkingen had. Dit maakte het, ondanks enkele opmerkelijke successen, uiteindelijk een vliegtuig dat beter bekend staat om zijn tekortkomingen dan om zijn triomfen.

Bronnen en meer informatie

1. Boer, P.C. Het Verlies van Java (in Dutch). Amsterdam: De Bataafsche Leeuw, 2006. ISBN 90-6707-599-X.
2. Cull, Brian, Paul Sortenhaug, and Mark Haselden. Buffaloes over Singapore: RAF, RAAF, RNZAF and Dutch Brewster Fighters in Action over Malaya and the East Indies 1941–1942. London: Grub Street, 2003. ISBN 1-904010-32-6.
3. Dann, Richard S./Ginter, Steve. Brewster F2A Buffalo and Export Variants. Simi Valley, CA: Ginter Publications, 2017. ISBN 978-0-9968258-6-3.
4. Dennis, Peter et al. The Oxford Companion to Australian Military History. Melbourne: Oxford University Press Australia & New Zealand, 2008. ISBN 978-0-19-551784-2.
5. Drendel, Lou. U.S. Navy Carrier Fighters of World War II. Carrollton, Texas: Squadron/Signal Publications Inc., 1987. ISBN 0-89747-194-6.
6. Horn, Steve. The Second Attack on Pearl Harbor: Operation K And Other Japanese Attempts to Bomb America in World War II. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 2005. ISBN 978-1-59114-388-8.
7. Keskinen, Kalevi, Kari Stenman, and Klaus Niska. Brewster Model 239: Suomen Ilmavoimien Historia 1A. Espoo, Finland: Kari Stenman Publishing, 2005. ISBN 952-99432-3-7.
8. Keskinen, Kalevi, Kari Stenman, and Klaus Niska. Brewster Model 239: Suomen Ilmavoimien Historia 1B. Espoo, Finland: Kari Stenman Publishing, 2005. ISBN 952-99432-4-5.
9. Lamp, C. O. The Flying Tigers Poke Payoff: They Saved China. iUniverse, 2007. ISBN 978-0-595-86785-1.
10. Lundstrom, John B. The First Team: Pacific Naval Air Combat from Pearl Harbor to Midway. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 2005. ISBN 978-1-59114-471-7.
11. Maas, Jim. F2A Buffalo in Action. Carrollton, Texas: Squadron/Signal Publications Inc., 1988. ISBN 0-89747-196-2.
12. Moran, Jim. Wake Island 1941: A Battle to Make the Gods Weep (Osprey Campaign 144). Botley, Oxford, UK: Osprey Publishing, 2011. ISBN 978-1-849086-035.
13. Neulen, Hans Werner. In the Skies of Europe. Ramsbury, Marlborough, UK: The Crowood Press, 2000. ISBN 1-86126-799-1.
14. Afbeelding: Netherlands F2A Buffalo Public Domain Wiki Commens
15. Pacco, John. Brewster B-339. Belgisch Leger/Armee Belge: Het militair Vliegwezen/l’Aeronautique militaire 1930–1940 (in French). Artselaar, Belgium: J.P. Publications, 2003. ISBN 90-801136-6-2.
16. Raunio, Jukka. Lentäjän näkökulma 2 – Pilot’s viewpoint 2 (in Finnish). Self-published, 1993. ISBN 951-96866-0-6.
17. Stenman, Kari and Andrew Thomas. Brewster F2A Buffalo Aces of World War 2 (Aircraft of the Aces). Botley, Oxford, UK: Osprey Publishing, 2010. ISBN 978-1-84603-481-7.
18. Stenman, Kari and Kalevi Keskinen. Finnish Aces of World War 2. Botley, Oxford, UK: Osprey Publishing, 1998. ISBN 978-1-85532-783-2.
19. Stenman, Kari. Lentolaivue 24. Botley, Oxford, UK: Osprey Publishing, 2001. ISBN 1-84176-262-8.
20. Swanborough, Gordon and Peter M. Bowers. United States Navy Aircraft since 1911. London: Putnam, Second Edition, 1976. ISBN 0-370-10054-9.
21. Taylor, John W.R. Brewster F2A Buffalo. Combat Aircraft of the World from 1909 to the present. New York: G.P. Putnam’s Sons, 1969. ISBN 0-425-03633-2.
22. Wheeler, Barry C. The Hamlyn Guide to Military Aircraft Markings. London: Chancellor Press, 1992. ISBN 1-85152-582-3.
23. Winchester, Jim. The World’s Worst Aircraft: From Pioneering Failures to Multimillion Dollar Disasters. London: Amber Books Ltd., 2005. ISBN 1-904687-34-2.
24. Zbiegniewski, Andre R. Brewster F2A Buffalo (bilingual Polish/English). Lublin, Poland: Kagero, 2003. ISBN 83-89088-14-2.
25. Bronnen Mei1940