Semovente da 75/18: Italiaanse gemechaniseerd geschut in WOII

Generalfeldmarschall Erwin Rommel inspecteert Italiaanse pantsertroepen met een Semovente da 75/18 tijdens de Noord-Afrikaanse campagne.
Generalfeldmarschall Erwin Rommel inspecteert een Italiaanse Semovente da 75/18 tijdens de Noord-Afrikaanse campagne van de Tweede Wereldoorlog.

De Semovente da 75/18 was een Italiaans Gemechaniseerd geschut, ontwikkeld tijdens de Tweede Wereldoorlog. Deze artillerie-eenheid werd gebouwd door het plaatsen van een 75 mm Obice da 75/18 modello 34 bergkanon op de romp van een M13/40, M14/41 of M15/42 tank. Het voertuig werd oorspronkelijk ontwikkeld als een tijdelijke oplossing, in afwachting van de ontwikkeling van zwaardere tanks zoals de P40. In totaal werden er 190 exemplaren gebouwd voor de Italiaanse overgave in 1943, en later werden er nog 55 geproduceerd onder Duitse supervisie.

Ontwikkeling van de Semovente da 75/18

De oorsprong van de Semovente da 75/18 kan worden herleid naar 1940, toen kolonel Sergio Berlese, een Italiaanse artillerieofficier, voorstelde een gemotoriseerd gevechtsvoertuig te bouwen dat vergelijkbaar was met de Duitse Sturmgeschütz III (StuG III). De StuG III was tijdens de Franse veldtocht zeer succesvol gebleken en inspireerde Italië om een soortgelijk voertuig te ontwikkelen. Het Italiaanse leger hoopte dat dit nieuwe voertuig een cruciale rol zou spelen in hun gepantserde divisies.

Het eerste prototype werd op 10 februari 1941 voltooid, slechts dertien maanden na de introductie van de M13/40 tank. In de daaropvolgende jaren werden er meerdere modellen geproduceerd, met verbeteringen op het gebied van bepantsering en motorcapaciteit.

Technische specificaties en ontwerp

De Semovente da 75/18 werd gebouwd op basis van verschillende tankrompen, waaronder de M13/40, M14/41 en M15/42. Het ontwerp van dit Gemechaniseerd geschut was vrij eenvoudig, met een romp van geklonken stalen platen. De voorste bepantsering was 50 mm dik en bijna verticaal, waardoor het sterker was dan de originele tanks waaruit de romp was voortgekomen. Hoewel het voertuig geen revolutionaire doorbraak was op het gebied van tankontwerp, bood het enkele significante voordelen zoals een lagere, moeilijker te raken silhouet en een relatief sterk kanon.

Bewapening en munitie

Het hoofdwapen van de Semovente da 75/18 was een 75 mm kanon, afgeleid van het 75 mm L/18 bergkanon. Het kanon had een beperkt bereik, met een maximale effectieve afstand van ongeveer 7–8 kilometer in directe vuurmodus. Het voertuig was vooral effectief in het afvuren van holle lading (HEAT)-granaten, die pantser doorboorden en het voertuig zeer nuttig maakten in anti-tankrollen. De HEAT-granaat, bekend als de “Effetto Pronto”, woog 5,2 kg en kon tot 80 mm pantser doorboren op een afstand van 500 meter.

De Semovente had ook een secundair wapen voor zelfverdediging: een 6,5 mm of 8 mm Breda machinegeweer, dat op het dak was gemonteerd. De bemanning bestond uit drie leden: een bestuurder, een schutter/commandant, en een lader/radio-operator.

Beperkte mobiliteit

Ondanks zijn voordelen op het gebied van vuurkracht en bepantsering, had de Semovente da 75/18 verschillende beperkingen. De vering, die gebaseerd was op bladveren, was betrouwbaar maar niet geschikt voor hoge snelheden, en de motor van de vroege modellen was ondermaats. De oorspronkelijke M13/40-modellen hadden slechts een 125 pk motor, terwijl de latere M14/41- en M15/42-modellen een verbeterde 145 pk motor kregen, wat de prestaties enigszins verbeterde, maar nog steeds achterbleef bij de meeste geallieerde voertuigen.

Operationele geschiedenis

Noord-Afrika en Sicilië

De Semovente da 75/18 werd voor het eerst ingezet in de Noord-Afrikaanse campagne in 1942, waar het een belangrijke rol speelde in het versterken van de Italiaanse pantserdivisies. Ondanks dat het voertuig oorspronkelijk bedoeld was als ondersteuningswapen voor infanterie, werd het vaak ingezet in anti-tankgevechten. Zijn 75 mm kanon bleek verrassend effectief te zijn tegen geallieerde tanks zoals de M3 Grant en de M4 Sherman, vooral dankzij het gebruik van de HEAT-munitie.

De Semovente da 75/18 werd bijvoorbeeld succesvol ingezet tijdens de Slag om Gazala op 10 juni 1942. Tijdens deze slag verdedigde de Italiaanse Ariete-divisie een strategische positie tegen een aanval door Britse pantsertroepen, bestaande uit M3 Grant- en M3 Stuart-tanks. De Semovente’s, samen met enkele M13/40 tanks, slaagden erin om aanzienlijke verliezen toe te brengen aan de Britse strijdkrachten, waarbij meerdere vijandelijke tanks werden vernietigd.

Beperkingen en tekortkomingen

Ondanks deze successen waren er ook aanzienlijke nadelen. De binnenruimte van de Semovente was krap, wat het voor de bemanning moeilijk maakte om snel te bewegen tijdens gevechten. Bovendien waren de motoren van de M40- en M41-varianten niet krachtig genoeg om zware pantsergevechten aan te kunnen, vooral op moeilijk terrein. Deze tekortkomingen beperkten de effectiviteit van het voertuig op lange termijn.

Daarnaast was het aantal geproduceerde voertuigen relatief laag. Bij de Tweede Slag om El Alamein, bijvoorbeeld, waren er slechts 30 Semovente’s beschikbaar, wat onvoldoende was om een significante impact te hebben op het verloop van de strijd.

Duitse overname na de Italiaanse capitulatie

Na de Italiaanse overgave in september 1943 namen de Duitsers een groot aantal Semovente da 75/18’s over. Ongeveer 131 voertuigen werden door de Duitsers in beslag genomen en zij gaven opdracht tot de productie van nog eens 55 exemplaren. Deze voertuigen werden vervolgens opnieuw ingezet door de Wehrmacht, voornamelijk in Italië en de Balkan.

De Semovente da 75/18 werd door de Duitsers aangeduid als StuG M42 mit 7,5 KwK L 18(850)(i) en werd verdeeld over verschillende infanterie-, berg-, en jagersdivisies. Hoewel de Duitsers het voertuig waardeerden voor zijn vuurkracht, hadden ze dezelfde zorgen als de Italianen over de mobiliteit en het beperkte aantal beschikbare voertuigen.

Conclusie

De Semovente da 75/18 was een cruciaal onderdeel van de Italiaanse militaire strategie tijdens de Tweede Wereldoorlog, vooral in Noord-Afrika en Sicilië. Hoewel het voertuig verschillende tekortkomingen had op het gebied van mobiliteit en bemanningscomfort, was het effectief als ondersteuningswapen en in anti-tankrollen. Zijn lage silhouet, dikke bepantsering en krachtige 75 mm kanon maakten het tot een gevreesd wapen op het slagveld, ondanks het feit dat het in relatief kleine aantallen werd ingezet.

Na de Italiaanse overgave werd de Semovente da 75/18 door de Duitsers overgenomen en ingezet in verschillende conflicten in Europa, wat getuigt van zijn effectiviteit ondanks zijn beperkingen. De Semovente da 75/18 staat vandaag de dag bekend als een van de weinige Italiaanse voertuigen die in staat was om op het slagveld de concurrentie aan te gaan met de geallieerde tanks van die tijd.

Bronnen en meer informatie

  1. B. Bishop, The Encyclopedia of Weapons of World War II, Barnes & Noble Books, 2002.
  2. J. Sweet, Italian Armored Vehicles of World War II, Schiffer Publishing, 1998.
  3. P. Carell, The Desert Fox in World War II, Da Capo Press, 2004.
  4. Afbeelding: Bundesarchiv, Bild 101I-784-0208-17A / Moosmüller / CC-BY-SA 3.0CC BY-SA 3.0 DE, via Wikimedia Commons
  5. Bronnen Mei1940