
De Semovente da 90/53 was een zware, zelfrijdende Italiaanse tankjager die tijdens de Tweede Wereldoorlog werd ingezet door zowel het Italiaanse als het Duitse leger. Dit voertuig, uitgerust met een krachtig 90 mm anti-vliegtuigkanon, werd specifiek ontwikkeld om de tekortkomingen van de Italiaanse gepantserde eenheden op te vangen in hun strijd tegen zwaarder bepantserde vijandelijke tanks, zoals de Sovjet T-34 en KV-tanks.
Inhouds opgave
Ontwikkeling van de Semovente da 90/53
De ontwikkeling van de Semovente da 90/53 begon in 1941, toen Italiaanse troepen aan het oostfront geconfronteerd werden met Sovjet-tanks die niet te stoppen waren door de lichte bewapening van de bestaande Italiaanse voertuigen. De tankjager werd gebouwd op een aangepast chassis van de M14/41-tank en was bewapend met het krachtige 90 mm Cannone da 90/53-kanon. Dit kanon werd oorspronkelijk ontwikkeld voor luchtafweer, maar bleek ook effectief tegen gepantserde doelwitten.
Italië had op dat moment beperkte industriële capaciteit en een hoge vraag naar het 90 mm kanon voor luchtafweer, waardoor slechts 30 eenheden van de Semovente da 90/53 werden geproduceerd. De productie vond plaats in 1942 en werd uitgevoerd door de Italiaanse fabrikant Ansaldo.
Specificaties van de Semovente da 90/53
- Massa: 17 ton
- Lengte: 5,205 meter
- Breedte: 2,20 meter
- Hoogte: 2,15 meter
- Bemanning: 4 personen (commandant, chauffeur, twee kanonniers)
- Pantser: maximaal 30 mm
- Hoofdbewapening: 90 mm Cannone da 90/53
- Secundaire bewapening: Geen
- Motor: SPA 15-TM-41 achtcilinder benzinemotor, 145 pk
- Snelheid: maximaal 25 km/h
- Bereik: 200 km
Hoewel de Semovente da 90/53 qua vuurkracht indrukwekkend was, kende het voertuig enkele nadelen. Het open ontwerp van de gevechtsruimte liet de bemanning blootgesteld aan vijandelijk vuur en granaatscherven. Daarnaast kon het voertuig slechts acht granaten meenemen, wat de operationele inzetbaarheid beperkte. Om dit probleem op te lossen, werden Fiat L6/40 tanks omgebouwd tot munitiedragers, die extra munitie vervoerden voor de Semovente. Deze munitiedragers konden 26 granaten vervoeren, plus een extra aanhanger met 40 granaten.
Bewapening en munitietypes
Het 90 mm Cannone da 90/53 kon naast standaard pantserdoorborende granaten ook Effetto Pronto-granaten afvuren. Dit waren holle lading (HEAT) granaten, ontworpen om tot 200 mm pantserplaat te doorboren op elke afstand. Dit maakte de Semovente da 90/53 tot een formidabele tegenstander voor vijandelijke tanks.
De combinatie van de lange afstand en de krachtige munitie gaf de Semovente een voordeel in open terreinen, waar langeafstandsschoten mogelijk waren zonder direct geconfronteerd te worden met vijandelijke voertuigen. Dit voordeel bleek cruciaal tijdens gevechten in de Noord-Afrikaanse woestijn.
Operationele inzet
Noord-Afrikaanse veldtocht
Hoewel de Semovente da 90/53 oorspronkelijk bedoeld was voor het Oostfront, werden geen van deze voertuigen naar de Sovjet-Unie gestuurd. In plaats daarvan werden ze ingezet in de Noord-Afrikaanse veldtocht. Daar vochten ze tegen de geallieerde strijdkrachten onder meer tijdens de Slag om El Alamein. De open, vlakke terreinen van de woestijn waren ideaal voor de Semovente, waar het kanon optimaal kon worden benut op lange afstanden.
Het voertuig zag vooral dienst bij de 10e Gemechaniseerd Anti-tank Groep van het Italiaanse leger. In totaal werden 24 Semovente da 90/53’s ingezet tijdens de gevechten in Noord-Afrika, waar ze enige successen boekten tegen de geallieerde pantservoertuigen. Ondanks de lage productieaantallen bleek het kanon effectief tegen zowel tanks als vijandelijke infanterievoertuigen.
Invasie van Sicilië
Tijdens de geallieerde invasie van Sicilië in 1943 werden de resterende voertuigen van de 10e Groep ingezet tegen de oprukkende geallieerde troepen. Ondanks de beperkte aantallen bleken ze een waardevolle toevoeging in het tegengaan van de geallieerde pantserdivisies, al had de beperkte mobiliteit en het gebrek aan pantser in sommige situaties negatieve gevolgen voor hun inzetbaarheid.
Overname door Nazi-Duitsland
Na de Wapenstilstand van Cassibile in september 1943, waarbij Italië zich overgaf aan de geallieerden, werden de overgebleven Semovente da 90/53’s door de Wehrmacht in beslag genomen. Hoewel ze aanvankelijk bedoeld waren voor gevechten op de Noord-Afrikaanse vlaktes, werd geprobeerd ze in te zetten in de bergen van Noord-Italië. Hier kwamen echter de nadelen van het voertuig duidelijk naar voren: het was te groot, te zwaar en te log voor de smalle bergwegen en het ruige terrein. De resterende Semovente da 90/53’s werden daarom vooral gebruikt als lange afstand geschut, waarbij ze hun oorspronkelijke functie als tankjager grotendeels verloren.
Beperkingen van de Semovente da 90/53
Ondanks het feit dat de Semovente da 90/53 een krachtig wapen was, kende het voertuig duidelijke beperkingen. Een van de grootste nadelen was de beperkte bescherming voor de bemanning. Het open ontwerp van de gevechtsruimte maakte de bemanning kwetsbaar voor vijandelijk vuur en granaatscherven. Dit probleem werd verergerd door de zwakke bepantsering van het voertuig; slechts 30 mm dik op de dikste punten, wat het ongeschikt maakte voor direct gevecht met goed bewapende vijandelijke tanks.
Daarnaast was de lage munitiecapaciteit een ernstige beperking. Het voertuig kon slechts acht granaten vervoeren, wat inhield dat het voortdurend afhankelijk was van de ondersteuning door munitiedragers, zoals de omgebouwde Fiat L6/40. Dit beperkte de operationele efficiëntie van het voertuig, vooral tijdens langdurige gevechten of wanneer de munitiedragers niet in de buurt waren.
Conclusie
De Semovente da 90/53 was een innovatief maar beperkt voertuig dat de Italiaanse strijdkrachten in staat stelde tijdelijk de technologische kloof te overbruggen tussen hun lichte tanks en de zwaardere, beter bewapende vijandelijke pantservoertuigen. Ondanks de kleine productieschaal en de inherente beperkingen van het ontwerp, speelde het voertuig een belangrijke rol in de Noord-Afrikaanse veldtocht. Zijn krachtige 90 mm kanon maakte het tot een formidabel langeafstandsantitankwapen, vooral in vlakke, open terreinen zoals de woestijn.
Hoewel het niet de Sovjet tanks op het oostfront ontmoette waarvoor het oorspronkelijk was bedoeld, bewees de Semovente da 90/53 zijn waarde in andere theaters van de Tweede Wereldoorlog. Na de Italiaanse overgave werd het voertuig door de Duitsers overgenomen, maar door de veranderde tactische situatie en het terrein verloor het zijn oorspronkelijke rol en werd het ingezet als artilleriewapen.
De Semovente da 90/53 laat zien hoe innovatie en improvisatie tijdens de Tweede Wereldoorlog leidde tot unieke militaire voertuigen, waarvan sommige, ondanks hun tekortkomingen, cruciaal waren in de gevechten waarin ze dienden.
Bronnen en meer informatie
- Zaloga, Steven J. Italian Tanks and Combat Vehicles of World War II. Osprey Publishing, 1982.
- Afbeelding: Gebruiker: Dikke yankey , CC BY-SA 2.5, via Wikimedia Commons
- Cappellano, Filippo. Le artiglierie italiane nella seconda guerra mondiale. Albertelli Edizioni Speciali, 1998.
- Bishop, Chris. The Encyclopedia of Weapons of World War II. Sterling Publishing, 2002.
- Bronnen Mei1940