Leni Riefenstahl (1902-2003) was een invloedrijke Duitse filmmaker, fotograaf en actrice, vooral bekend vanwege haar propagandafilms die de nazi-beweging in de jaren dertig verheerlijkten. Haar werk roept controverse op vanwege de connectie met nazi-propaganda, maar haar cinematografische innovatie wordt alom erkend.
Inhouds opgave
Vroege Leven en Kunst
Riefenstahl werd geboren in Berlijn op 22 augustus 1902. Haar vader, Alfred Riefenstahl, was een succesvolle zakenman die wilde dat zijn dochter een carrière in het bedrijfsleven zou nastreven. Haar moeder, Bertha Riefenstahl, daarentegen, moedigde Leni’s creatieve kant aan. Leni toonde al vroeg interesse in kunst, schilderen en dichten, en ontwikkelde later een passie voor dansen en ballet. Tegen de wil van haar vader in, volgde ze danslessen op een Berlijnse dansschool, wat het begin van haar carrière in de entertainmentindustrie betekende.
Acteer- en Danscarrière
Leni’s carrière begon als danseres en later als actrice in Duitse stille films in de jaren twintig. Ze werd al snel een ster in de films van regisseur Arnold Fanck, die gespecialiseerd was in avontuurlijke en bergsportfilms. Dit opende deuren voor haar om zelf regie te voeren en haar eerste grote filmproject, “The Blue Light” (1932), te maken. Dit succes leidde haar naar haar meest bekende werk, dat in de volgende stap zal worden besproken.
Propaganda en de Nazitijd
Het hoogtepunt van Riefenstahl’s carrière kwam toen ze in de jaren dertig opdrachten kreeg van Adolf Hitler om propagandafilms te maken voor de nazi-partij. Het meest controversiële werk was “Triumph des Willens” (1935), een documentaire over de nazi-partijbijeenkomst in Neurenberg. De film toonde de grandeur en kracht van het naziregime en maakte uitgebreid gebruik van innovatieve cinematografische technieken, zoals luchtfoto’s en uitgebreide tracking shots.
Riefenstahl maakte ook de film “Tag der Freiheit: Unsere Wehrmacht” (1935), die het Duitse leger verheerlijkte. Haar volgende grote opdracht was de 1936 Olympische Spelen in Berlijn, wat resulteerde in “Olympia”, een tweedelige documentaire. De film gebruikte baanbrekende technieken, zoals onderwateropnames en extreem langzame shots van atleten, waardoor het een visueel indrukwekkend werk werd. Hoewel de films artistieke lof kregen, werden ze bekritiseerd vanwege hun propaganda-elementen en hun rol in het versterken van de nazi-ideologie.
Riefenstahl’s Latere Leven en Controverses
Met het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog verminderde Riefenstahl’s filmactiviteit. Ze werd bij verschillende gelegenheden geconfronteerd met de realiteit van de nazi-regime, zoals het zien van een wrede uitvoering in Polen tijdens de vroege dagen van de oorlog. Ondanks dit bleef ze trouw aan haar werk en filmde ze Hitler’s triomfantelijke intocht in Warschau.
Na de oorlog werd Riefenstahl gearresteerd en beschuldigd van medeplichtigheid aan het nazi-regime. Ze werd echter niet veroordeeld voor oorlogsmisdaden en bleef altijd beweren dat haar werk puur artistiek was en niet politiek. Toch werd ze gezien als een symbool van de Duitse filmindustrie’s collaboratie met het nazi-regime, wat haar carrière ernstig beschadigde.
Later Werk en Fotografie
Nadat haar filmcarrière na de oorlog tot stilstand kwam, wendde Riefenstahl zich tot fotografie. Ze reisde naar Afrika voor een geplande film, maar haar reizen resulteerden uiteindelijk in twee fotoboeken, “The Last of the Nuba” (1974) en “The People of Kau” (1976). Deze boeken kregen lof voor hun visuele schoonheid en compositie, maar ook kritiek vanwege de associatie met het nazi-verleden van Riefenstahl.
In de jaren zeventig, op zeventigjarige leeftijd, leerde Riefenstahl duiken, wat leidde tot een nieuwe passie voor onderwaterfotografie. Dit resulteerde in een nieuw fotoboek, “Coral Garden” (1976), dat weerom zowel artistieke lof als kritiek kreeg vanwege de auteur’s verleden en haar eerdere werken voor het naziregime.
Conclusie
Leni Riefenstahl blijft een controversieel figuur in de film- en kunstwereld. Haar artistieke bijdragen, met innovatieve cinematografische technieken, staan in schril contrast met haar medewerking aan nazi-propaganda. Hoewel ze haar betrokkenheid bij het nazi-regime ontkende, wordt haar werk vaak geassocieerd met de verspreiding van nazi-ideologie. Ondanks haar pogingen om een carrière te maken buiten de schaduw van haar vroege werk, blijft Riefenstahl’s naam onlosmakelijk verbonden met de donkere geschiedenis van de nazi-tijd. Haar leven en werk blijven een onderwerp van discussie en onderzoek voor zowel historici als filmcritici.
Bronnen
Voor meer informatie over Leni Riefenstahl en haar biografie, raadpleeg de volgende bronnen:
