De Petlyakov Pe-2, bijgenaamd “Peshka” (Russisch voor “pion”), was een Sovjet tweemotorige duikbommenwerper die tijdens de Tweede Wereldoorlog werd ingezet. Met zijn veelzijdige ontwerp was de Pe-2 niet alleen effectief als bommenwerper, maar ook als nachtjager, zware jager en verkenningsvliegtuig. Het was een van de belangrijkste en meest geproduceerde Sovjetvliegtuigen van de oorlog.
Inhouds opgave
Ontwikkeling van de Pe-2
De arrestatie van Petlyakov en de sharashka
In 1937 stond Vladimir Petlyakov aan het hoofd van de zware vliegtuigenbrigade van het Tupolev OKB, waar hij verantwoordelijk was voor de ontwikkeling van de ANT-42, een viermotorige langeafstandsbommenwerper die later in dienst kwam als de TB-7 (ook bekend als Pe-8). Dit was echter ook het jaar waarin Stalin’s Grote Zuivering begon, waarbij velen, waaronder Petlyakov en Tupolev, werden gearresteerd. Petlyakov werd naar een sharashka gestuurd, een speciaal gevangeniscomplex waar waardevolle gevangenen, zoals ingenieurs en wetenschappers, onder strikte controle hun werk konden voortzetten.
pecificaties van de Petlyakov Pe-2
De Petlyakov Pe-2 was een tweemotorige duikbommenwerper die zich onderscheidde door zijn veelzijdigheid en robuustheid. Hieronder vindt u een gedetailleerd overzicht van de belangrijkste specificaties van dit vliegtuig.
Algemene kenmerken
- Bemanning: 3 (piloot, navigator/bommenrichter, schutter/radio-operator)
- Lengte: 12,66 m
- Spanwijdte: 17,16 m
- Hoogte: 3,50 m
- Vleugeloppervlak: 40,5 m²
- Vleugelprofiel: NACA 23012
- Leeggewicht: 5.875 kg
- Maximaal startgewicht: 8.495 kg
- Brandstofcapaciteit: 1.000 liter
Motoren
- Type: 2 × Klimov M-105PF V-12 vloeistofgekoelde zuigermotoren
- Vermogen: 903 kW (1.211 pk) per motor
- Propellers: 3-bladige verstelbare propellers
Prestaties
- Maximale snelheid: 580 km/h op 5.000 m hoogte
- Kruissnelheid: 410 km/h
- Vliegbereik: 1.160 km
- Dienstplafond: 8.800 m
- Klimsnelheid: 7,2 m/s
- Vleugelbelasting: 186 kg/m²
- Vermogensbelasting: 0,250 kW/kg
Bewapening
- Vaste bewapening:
- 2 × 7,62 mm ShKAS machinegeweren in de neus (één vervangen door een 12,7 mm Berezin UB in latere versies)
- 1 × 7,62 mm ShKAS machinegeweer in dorsale positie (vervangen door een 12,7 mm UBT in latere versies)
- 1 × 7,62 mm ShKAS machinegeweer in ventrale positie (vervangen door een 12,7 mm UBT in latere versies)
- Bomcapaciteit:
- Intern: maximaal 600 kg (6 × 100 kg bommen)
- Extern: maximaal 1.000 kg (4 × 100 kg, 250 kg of 500 kg bommen)
- Optionele bewapening:
- Tot 10 RS-132 of RS-82 ongeleide raketten op ondervleugelgeleiders
- DAG-10 lanceerinrichting voor AG-2 parachuutgranaten
Extra kenmerken
- Navigatie- en communicatieapparatuur: Moderne radioapparatuur voor communicatie en navigatie, waaronder directionele antennes voor langeafstandsmissies.
- Bescherming: Zelfdichtende brandstoftanks en een inert gasvulsysteem om brand te voorkomen na gevechtsbeschadiging.
Het VI-100 project
In de sharashka kreeg Petlyakov de leiding over het ontwerp van een tweemotorige onderschepper, bedoeld om te opereren tegen hoogvliegende bommenwerpers, zoals de Duitse Junkers Ju 86P. Dit project, bekend als het VI-100, was innovatief voor zijn tijd en bevatte geavanceerde functies zoals een drukcabine, volledig metalen constructie en turboladers. Het eerste prototype vloog op 22 december 1939 en toonde veelbelovende prestaties, maar politieke en militaire veranderingen zouden het project een andere richting op sturen.
De transformatie naar de Pe-2
Van onderschepper naar duikbommenwerper
Met het succes van de Duitse Junkers Ju 87 Stuka duikbommenwerpers in het begin van de Tweede Wereldoorlog, werd de behoefte aan een soortgelijk vliegtuig in de Sovjetluchtmacht dringend. In mei 1940 werd besloten het ontwerp van de VI-100 om te vormen tot een duikbommenwerper, nu aangeduid als de PB-100. Dit vereiste een aanzienlijke herziening van het oorspronkelijke ontwerp, waaronder de toevoeging van duikremmen, het verwijderen van de drukcabine en het aanpassen van de cockpit om ruimte te bieden aan drie bemanningsleden.
Eerste productie en introductie
De productie van de PB-100 begon zonder dat er eerst een prototype werd getest, een zeldzame maar noodzakelijke beslissing gezien de tijdsdruk. De eerste productiemodellen rolden eind 1940 van de band en werden aangeduid als Pe-2. Ondanks enkele problemen tijdens de testfase werd het vliegtuig al snel in productie genomen, net op tijd voor de aanvang van de Duitse invasie van de Sovjet-Unie in juni 1941.
Ontwerpkenmerken van de Pe-2
Aerodynamica en structuur
De Pe-2 behield de lage vleugelconfiguratie van het VI-100-ontwerp, met een volledig metalen structuur en een tweemotorige opstelling. De staart, uitgerust met dubbele roeren en een 8-graden dihedraal op het staartvlak, verbeterde de laterale stabiliteit die in het oorspronkelijke ontwerp ontbrak. Ondanks de goede vliegeigenschappen had de Pe-2 een reputatie voor moeilijke starts en landingen, voornamelijk door de verminderde lift bij lage snelheden en suboptimale landingsgestelconstructie.
Bewapening en bescherming
De Pe-2 was uitgerust met een interne bommenlast van 600 kg, vergelijkbaar met de oudere Tupolev SB, en had daarnaast externe bomrekken onder de vleugels voor een totaal van 1.000 kg aan bommen. Aanvankelijk was het vliegtuig bewapend met twee vaste 7,62 mm ShKAS machinegeweren in de neus, waarvan één later werd vervangen door een zwaarder 12,7 mm UB machinegeweer. De defensieve bewapening omvatte onder meer een 7,62 mm ShKAS machinegeweer in de dorsale positie en een ventrale positie, die later ook werden vervangen door zwaardere wapens om de overlevingskans van het vliegtuig te vergroten.
Operationele geschiedenis
De vroege inzet
De Pe-2 werd voor het eerst getoond aan het publiek tijdens de Mei-parade van 1941, kort voor de Duitse invasie. Tijdens de vroege stadia van de invasie werden Pe-2-bemanningen, die slecht waren getraind en weinig ervaring hadden met hun nieuwe vliegtuig, ingezet voor gevaarlijke laagvliegende bombardementsmissies tegen oprukkende Duitse troepen. Deze missies leidden vaak tot zware verliezen door vijandelijke luchtafweer en jachtvliegtuigen.
Verfijning en latere operaties
Naarmate de oorlog vorderde en de Sovjetluchtmacht zich hergroepeerde, begon de Pe-2 zijn volledige potentieel te tonen. Het vliegtuig bleek zeer effectief in het ontwijken van Duitse onderscheppers en stelde de bemanningen in staat om met grote precisie te bombarderen. Dit kwam tot uiting in meerdere succesvolle missies, zoals het bombardement op Ploiești in Roemenië, waar een aanzienlijke hoeveelheid brandstof werd vernietigd.
Problemen en verbeteringen
Ondanks de successen klaagden piloten over de zwakke defensieve bewapening en de kwetsbaarheid van het vliegtuig. Naarmate de oorlog vorderde, werden verbeteringen doorgevoerd, zoals extra bepantsering en een verbeterde bewapening om de overlevingskansen van de bemanning te vergroten. De levensverwachting van de Pe-2 werd geschat op ongeveer 30 gevechtsvluchten, wat illustreert hoe intens de gevechten waren waarin deze vliegtuigen betrokken waren.
Buitenlandse gebruikers en naoorlogse inzet
Tsjecho-Slowakije
Na de oorlog werden enkele Pe-2’s overgedragen aan de heropgerichte luchtmacht van Tsjecho-Slowakije. Tussen 1946 en 1951 werden 32 Pe-2FT’s en 3 UPe-2’s gebruikt door de Tsjechoslowaakse luchtmacht. Deze vliegtuigen werden aangeduid als B-32 (Pe-2FT) en CB-32 (UPe-2).
Finland
Tijdens de Vervolgoorlog kocht Finland zes buitgemaakte Pe-2’s van Duitsland. Deze vliegtuigen werden voornamelijk ingezet voor langeafstandsfotografische en visuele verkenningsmissies. Hoewel ze aanvankelijk als duikbommenwerpers waren gepland, bleek dit te belastend voor de motoren. Tijdens de Slag om Tali-Ihantala speelden de Pe-2’s een belangrijke rol bij het opsporen van vijandelijke troepenconcentraties, wat cruciaal bleek voor het stoppen van de Sovjetopmars.
Conclusie
De Petlyakov Pe-2 was een veelzijdig vliegtuig dat zijn stempel heeft gedrukt op de luchtgevechten van de Tweede Wereldoorlog. Ondanks de aanvankelijke problemen en zware verliezen, bewees de Pe-2 zijn waarde in handen van goed getrainde bemanningen. Het vliegtuig diende niet alleen in de Sovjetluchtmacht, maar ook in de luchtmachten van andere communistische staten na de oorlog. De nalatenschap van de Pe-2 ligt in zijn rol als een van de meest belangrijke en geproduceerde bommenwerpers van de Sovjet-Unie tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarbij zijn veelzijdigheid een sleutelrol speelde in verschillende fases van de oorlog.
Bronnen en meer informatie
- “Petlyakov Pe-2.” Wikipedia, en.wikipedia.org/wiki/Petlyakov_Pe-2.
- Liss, Witold. Petlyakov Pe-2. London: Profile Publications Ltd, 1970.
- “The History of the Pe-2.” Russian Aviation Museum, aviation.ru/pe2.
- Bronnen Mei1940
- Afbeelding: Grigori Tsjertov (TASS) , Publiekdomein, via Wikimedia Commons
