De Mitsubishi Ki-21, formeel aangeduid als de “Type 97 Zware Bomber” (九七式重爆撃機, Kyūnana-shiki jūbakugekiki), was een van de belangrijkste zware bommenwerpers van Japan tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Inhouds opgave
Ontwerp en ontwikkeling
In 1936 stelde de Keizerlijke Japanse Luchtmacht (IJAAF) eisen aan een nieuwe zware bommenwerper om de verouderde Ki-20 en Ki-1 te vervangen. Deze nieuwe bommenwerper moest een bemanning van minstens vier personen kunnen huisvesten, een topsnelheid van 400 km/u bereiken, een vliegduur van minstens vijf uur hebben en een bommenlast van 750 kg kunnen dragen.
De prototypes en keuzeproces
Zowel Mitsubishi als Nakajima werden gevraagd om elk twee prototypes te ontwikkelen, waarbij het voorstel van Kawasaki werd afgewezen. Mitsubishi’s ontwerp was een geheel metalen monoplane met intrekbaar landingsgestel en twee radiale motoren. Het eerste prototype vloog op 18 december 1936. Het tweede prototype, dat verschilde door de vervanging van de dorsale toren door een lang glazen cockpitdak, volgde later die maand.
In de daaropvolgende competitie werden zowel de Ki-21 van Mitsubishi als de Ki-19 van Nakajima als zeer vergelijkbaar beoordeeld, maar de Ki-21 blonk uit in prestaties, terwijl de Ki-19 een betere bommenwerper was met betrouwbaardere motoren. Na uitgebreide tests en verdere aanpassingen werd de Ki-21 uiteindelijk in november 1937 geselecteerd voor productie als de “Leger Type 97 Zware Bomber Model 1A”.
Verbeteringen en productie
De eerste productiemodellen van de Ki-21 werden in augustus 1938 in dienst genomen. Gedurende de productieperiode werden verschillende verbeteringen doorgevoerd, zoals de toevoeging van extra bewapening en verbeterde brandstofsystemen. In totaal werden er 2.064 exemplaren gebouwd, waarvan 1.713 door Mitsubishi en 351 door Nakajima.
Operationele geschiedenis
De Ki-21 werd voor het eerst ingezet in de Tweede Chinees-Japanse Oorlog, waarbij het toestel langeafstandsbombardementen uitvoerde zonder escorte. De bommenwerper bewees robuuster en betrouwbaarder te zijn dan zijn Italiaanse tegenhanger, de Fiat BR.20, die tijdelijk werd ingezet. Na succesvolle missies in China werd de Ki-21 ook ingezet tegen Russische en Mongoolse troepen tijdens het Nomonhan-incident in 1939.
Verbeterde versies
De eerste gevechtsmissies onthulden echter enkele zwakke punten, zoals een gebrek aan bewapening en kwetsbare brandstoftanks. Dit leidde tot de ontwikkeling van de Ki-21-Ib, die extra machinegeweren en verbeterde vleugelkleppen bevatte. Later werd de Ki-21-Ic ontwikkeld, met een grotere brandstofcapaciteit en een extra machinegeweer.
De Ki-21-IIa en IIb in de Pacific oorlog
Bij het uitbreken van de Pacific Oorlog werd de Ki-21-IIa het meest gebruikte model. Deze versie was uitgerust met krachtigere Mitsubishi Ha-101 motoren en verbeterde horizontale staartvlakken. De Ki-21-IIa speelde een cruciale rol in de vroege campagnes, waaronder bombardementen op de Filippijnen, Thailand en Maleisië.
Echter, naarmate de oorlog vorderde, werden de Ki-21’s steeds kwetsbaarder voor vijandelijke gevechtsvliegtuigen zoals de Curtiss P-40 en de Hawker Hurricane. Dit leidde tot de introductie van de Ki-21-IIb, die was voorzien van een 12,7 mm Type 1 machinegeweer in een nieuw ontworpen dorsale toren en een verhoogde brandstofcapaciteit.
Latere gebruiken en het einde van de oorlog
Hoewel de Ki-21 uiteindelijk verouderd raakte, bleef het toestel tot het einde van de oorlog in dienst. Het werd onder andere gebruikt voor transportmissies, als bommenwerpertrainer en voor speciale operaties, waaronder kamikaze-aanvallen.
Speciale operaties en opleiding
Een opmerkelijke operatie waarbij de Ki-21 betrokken was, vond plaats in mei 1945 tijdens de slag om Okinawa. De overgebleven Ki-21’s werden gebruikt door de Giretsu Special Forces voor een aanval op Amerikaanse bases op Okinawa en de Ryūkyū-eilanden. Hoewel slechts een paar toestellen erin slaagden hun doel te bereiken, veroorzaakten ze aanzienlijke schade.
Gebruik door buitenlandse luchtmachten
In 1940 verkocht Japan negen Ki-21’s aan Thailand voor gebruik door de Koninklijke Thaise Luchtmacht. Hoewel deze vliegtuigen werden ingezet tegen Vichy-Franse troepen in Frans-Indochina, namen ze door een gebrek aan training niet deel aan de gevechten.
Technische specificaties van de Ki-21-IIb
Algemene kenmerken
- Bemanning: 5-7 personen
- Lengte: 16 m
- Spanwijdte: 22,5 m
- Hoogte: 4,85 m
- Vleugeloppervlak: 69,9 m²
- Leeggewicht: 6.070 kg
- Maximaal startgewicht: 10.600 kg
- Motoren: 2 × Mitsubishi Ha101 14-cilinder luchtgekoelde radiale zuigermotoren, elk met 1.500 pk
- Propellers: 3-bladige verstelbare propellers
Prestaties
- Maximumsnelheid: 485 km/u
- Kruissnelheid: 380 km/u
- Bereik: 2.700 km
- Dienstplafond: 10.000 m
- Klimtijd naar 6.000 m: 13 minuten en 13 seconden
Bewapening
- Vuurwapens:
- 5 × 7,7 mm Type 89 machinegeweren (neus, buik, zijwaarts en staart)
- 1 × 12,7 mm Ho-103 machinegeweer in de dorsale toren
- Bommenlast: 1.000 kg bommen
Codenaam en veranderingen
De Ki-21 kreeg aanvankelijk de codenaam “Jane” van de Geallieerden, maar deze werd snel gewijzigd in “Sally” nadat generaal Douglas MacArthur bezwaar had gemaakt dat de naam overeenkwam met die van zijn vrouw. Toen de Ki-21-IIb in dienst trad zonder de kenmerkende dorsale “kas” (glazen cockpit), werd deze aanvankelijk als een nieuw type beschouwd en kreeg het de naam “Gwen”. Toen bleek dat het slechts een verbeterde versie van de Ki-21 was, werd het toestel opnieuw aangeduid als “Sally 3”, met eerdere versies respectievelijk “Sally 1” en “Sally 2”.
Conclusie
De Mitsubishi Ki-21 speelde een belangrijke rol in de vroege stadia van de Tweede Wereldoorlog als de belangrijkste zware bommenwerper van de Japanse Keizerlijke Luchtmacht. Ondanks zijn tekortkomingen en veroudering tegen het einde van de oorlog, toont de inzet van de Ki-21 de strategische waarde van zware bommenwerpers in langdurige conflicten. De verschillende aanpassingen en verbeteringen gedurende de productieperiode illustreren de inspanningen van Japan om een effectief en betrouwbaar luchtwapen te behouden te midden van de snel veranderende technologie en oorlogsvoering.
Bronnen en meer informatie
- Francillon, René J. Japanese Aircraft of the Pacific War. London: Putnam & Company, 1970.
- “Mitsubishi Ki-21 ‘Sally’.” Aviation History Online Museum. Geraadpleegd op 26 september 2024.
- Boyne, Walter J. Clash of Wings: World War II in the Air. Simon & Schuster, 1994.
- Bronnen mei1940
- Afbeelding: “Akemi shashinkan” at Chitose-cho Hamamatsu, Shizuoka, Japan. 浜松市千歳町のアケミ写真館撮影。, Public domain, via Wikimedia Commons
