De Kawasaki Ki-100 was een van de meest opmerkelijke gevechtsvliegtuigen van de Japanse Keizerlijke Luchtmacht tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit eenzits, enkelmotorig jachtvliegtuig was bedoeld als een oplossing voor de kritieke situatie van Japan aan het einde van de oorlog. Het toestel combineerde uitstekende wendbaarheid en betrouwbaarheid, waardoor het effectief was tegen geavanceerde Amerikaanse vliegtuigen zoals de B-29 Superfortress en de P-51 Mustang. Ondanks de beperkte productie en inzet, blijft de Ki-100 een belangrijk onderwerp van studie onder militaire luchtvaarthistorici.
Inhouds opgave
Ontwerp en ontwikkeling
De Ki-100 was een laagdekker met een volledig metalen constructie, waarbij het ontwerp was gebaseerd op de Ki-61 Hien, een eerder jachtvliegtuig van Kawasaki. Het onderscheidende kenmerk van de Ki-100 was de motorwissel van een vloeistofgekoelde V12-motor naar een luchtgekoelde radiale motor. Deze aanpassing was cruciaal vanwege problemen met de oorspronkelijke motor van de Ki-61.
Problemen met de Ki-61 motor
De Kawasaki Ki-61 stond in 1944 bekend als een van de beste jachtvliegtuigen van de Japanse Keizerlijke Luchtmacht. Het was het enige Japanse gevechtsvliegtuig met een vloeistofgekoelde inline-motor, een Japanse variant van de Duitse Daimler-Benz DB 601-motor. Deze motor, de Kawasaki Ha-40, kampte echter met ernstige betrouwbaarheidsproblemen en een tekort aan onderdelen. Dit leidde tot de ontwikkeling van de verbeterde Ki-61-II-KAI, aangedreven door de krachtigere Ha-140 motor. Ondanks betere prestaties bleef het toestel te kampen met motorproblemen, waardoor het Japanse leger naar een alternatieve oplossing moest zoeken.
De Ha-112-II radiale motor
Toen op 19 januari 1945 een geallieerde luchtaanval de productiefaciliteit van de Ha-140 vernietigde, zaten 275 Ki-61’s zonder motor. De Japanse luchtmacht besloot toen om de betrouwbaardere Mitsubishi Ha-112-II motor te installeren. Deze tweerijige, 14-cilinder luchtgekoelde radiale motor was lichter dan de oorspronkelijke inline-motor en leverde dezelfde hoeveelheid vermogen (1.500 pk). Hierdoor verbeterde de betrouwbaarheid van het toestel aanzienlijk, wat leidde tot de ontwikkeling van de Ki-100.
De productie van de Ki-100
Het eerste prototype van de Ki-100 vloog op 1 februari 1945. Door de lichtere motor was het toestel 329 kilogram lichter dan zijn voorganger, de Ki-61-II, wat leidde tot betere vliegeigenschappen en wendbaarheid. De eerste productiemodellen werden aangeduid als Ki-100-I-Ko en waren omgebouwde Ki-61’s. In totaal werden 271 toestellen geproduceerd tussen maart en juni 1945. Ondanks de tijdsdruk en beperkte middelen bleek het vliegtuig zeer effectief in gevechten.
Technische specificaties van de Ki-100
Algemeen
- Bemanning: 1 persoon
- Lengte: 8,82 meter
- Spanwijdte: 12 meter
- Hoogte: 3,75 meter
- Vleugeloppervlak: 20 m²
- Leeggewicht: 2.525 kg
- Totaalgewicht: 3.495 kg
- Brandstofcapaciteit: 595 liter intern, plus optioneel 2 x 200 liter externe tanks
- Motor: 1 × Mitsubishi Ha-112-II radiale motor met 1.120 kW (1.500 pk)
Prestaties
- Maximale snelheid: 580 km/u op 6.000 meter
- Kruissnelheid: 400 km/u op 4.000 meter
- Bereik: 1.400 km met interne brandstof, tot 2.200 km met externe brandstoftanks
- Dienstplafond: 11.000 meter
- Tijd tot 5.000 meter: 6 minuten
Bewapening
- Ho-5 kanonnen: 2 x 20 mm, met 400 schoten per kanon
- Ho-103 machinegeweren: 2 x 12,7 mm, met 500 schoten per geweer
- Bommenlast: 2 x 250 kg bommen of 2 externe brandstoftanks
Operationele geschiedenis
De Ki-100 maakte zijn gevechtsdebuut op 9 maart 1945. Hoewel er relatief weinig toestellen in gebruik waren in vergelijking met andere Japanse jagers zoals de Nakajima Ki-84, speelde de Ki-100 een cruciale rol in de verdediging van Japanse luchtruimen tegen Amerikaanse luchtaanvallen. Het toestel presteerde uitstekend tegen de B-29 Superfortress, vooral in middelhoge gevechten.
Tactische voordelen
De Ki-100 was niet het snelste gevechtsvliegtuig van de oorlog, maar het compenseerde dit met uitzonderlijke wendbaarheid en betrouwbaarheid. Het kon in duikvluchten concurreren met Amerikaanse jagers zoals de P-51 Mustang, iets waar veel andere Japanse jagers moeite mee hadden. Bovendien bleven de motoren van de Ki-100 veel betrouwbaarder dan die van andere Japanse vliegtuigen zoals de Nakajima Ki-84 en de Kawanishi N1K-J, waarvan vele grondden vanwege mechanische storingen.
Gevechten tegen Amerikaanse jagers
Tijdens luchtgevechten boven Japan in 1945, toonden ervaren Ki-100-piloten aan dat zij Amerikaanse vliegtuigen zoals de P-51 Mustang en P-47 Thunderbolt konden overtreffen in wendbaarheid. Tijdens een grote luchtgevecht op 16 juli 1945 claimden Ki-100-piloten zes overwinningen op de P-51’s van het 21e en 506e Fighter Group, terwijl zij zelf vijf vliegtuigen verloren.
Op 25 juli 1945 hadden 18 Ki-100’s van de 244e Sentai een gevecht met 10 F6F Hellcats van de Amerikaanse luchtmacht. Hoewel de Japanners 12 overwinningen claimden, werden de verliezen van beide kanten betwist. Het feit dat de Ki-100 zelfs in deze fase van de oorlog formidabel was, spreekt voor de effectiviteit van het ontwerp.
Varianten van de Ki-100
Ki-100-Ib
De Ki-100-Ib was een verbeterde versie met een verlaagde achterste romp en een vergrote cockpitkap voor een beter zicht. In totaal werden er 118 van deze toestellen geproduceerd tussen mei en juli 1945.
Ki-100-II
De Ki-100-II was een prototypevariant die was uitgerust met een turbogeladen motor voor betere prestaties op grote hoogte. Dit was een poging om de Ki-100 effectiever te maken tegen de Amerikaanse B-29 Superfortress die op grote hoogte opereerden. Echter, slechts drie exemplaren van deze variant werden gebouwd en ze zagen geen operationele dienst.
Problemen en beperkingen
Hoewel de Ki-100 vele voordelen had, waren er ook enkele blijvende problemen. De elektronische systemen en de radio’s van het toestel waren nog steeds onbetrouwbaar, een probleem dat veel Japanse vliegtuigen teisterde. Bovendien, hoewel het toestel beter presteerde op middelhoge hoogtes, bleef de prestatie op grote hoogte ondermaats in vergelijking met andere interceptors, zoals de Mitsubishi J2M Raiden.
Conclusie
De Kawasaki Ki-100 was een van de beste Japanse jagers in de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog. Ondanks beperkte productie en moeilijke omstandigheden, bewees het toestel zijn waarde in gevechten tegen geavanceerde Amerikaanse vliegtuigen. Het succes van de Ki-100 lag in zijn eenvoud, betrouwbaarheid en uitstekende wendbaarheid. Hoewel het toestel te laat kwam om een significante impact op de uitkomst van de oorlog te hebben, blijft het een belangrijk voorbeeld van Japans luchtvaartkundig vernuft.
Bronnen en meer informatie
- Sakaida, Henry. Japanese Army Air Force Aces 1937-1945. Osprey Publishing, 1997.
- Francillon, René J. Japanese Aircraft of the Pacific War. Naval Institute Press, 1987.
- Bueschel, Richard M. Kawasaki Ki.61/Ki.100 Hien in Japanese Army Air Force Service. Osprey Publishing, 1971.
- Afbeelding:unknown official photographer, Public domain, via Wikimedia Commons
- Bronnen Mei1940
