De Nakajima Ki-84 Hayate (疾風, “Gale”) was een eenzits jachtvliegtuig dat door de Japanse Keizerlijke Luchtmacht werd ingezet tijdens de laatste twee jaren van de Tweede Wereldoorlog. Het geallieerde codenaam voor dit vliegtuig was “Frank”, terwijl het door de Japanse luchtmacht werd aangeduid als het Type 4 gevechtsvliegtuig (四式戦闘機, yon-shiki-sentō-ki). De Ki-84 wordt algemeen beschouwd als het beste Japanse jachtvliegtuig dat in grote aantallen werd ingezet tijdens de oorlog. Het toestel had een hoge snelheid, uitstekende wendbaarheid en was zwaar bewapend, met een combinatie van 30 mm en 20 mm kanonnen, wat het een formidabele vuurkracht gaf.
Inhouds opgave
Ontwikkeling en ontwerp van de Ki-84
De ontwikkeling van de Ki-84 Hayate begon in 1942, met als doel een opvolger te creëren voor de Nakajima Ki-43 Hayabusa. Hoewel de Ki-43 een zeer wendbaar vliegtuig was, voldeed het niet aan de behoeften van de Japanse luchtmacht in termen van vuurkracht en snelheid. Nakajima kreeg de opdracht een jachtvliegtuig te ontwikkelen dat niet alleen net zo wendbaar was als de Ki-43, maar ook moest concurreren met de beste Westerse vliegtuigen van die tijd en een zwaardere bewapening moest hebben.
De Ki-84 maakte zijn eerste vlucht in maart 1943, en de levering van de toestellen begon een maand later vanuit de Nakajima-fabriek in Ōta. Het ontwerp van de Hayate was robuust en loste veel van de klachten op die piloten hadden over de Ki-43, zoals het gebrek aan vuurkracht en pantserbescherming. De constructie van de Ki-84 was een combinatie van metaal en stof, waarbij de controlevlakken waren bedekt met doek. Het vliegtuig had conventioneel landingsgestel en was een laagdekker, wat bijdroeg aan de aerodynamische efficiëntie en de wendbaarheid.
Bewapening en bescherming
De bewapening van de Ki-84 bestond uit twee 12,7 mm machinegeweren in de neus en twee 20 mm kanonnen in de vleugels. Dit was een aanzienlijke verbetering ten opzichte van de bewapening van de Ki-43, die slechts twee machinegeweren van 12,7 mm had. De Hayate beschikte ook over een betere pantserbescherming, met een 65 mm dikke pantserglas cockpit en 13 mm pantserplaten die de piloot beschermden. Daarnaast had het vliegtuig meerdere schotten in de romp om de brandstoftanks en de methanol-water tank, die werd gebruikt om de prestaties van de supercharger te verbeteren, te beschermen.
Motor en prestaties
De motor van de Ki-84 was de Nakajima Ha-45 Homare, een 18-cilinder luchtgekoelde radiale motor die speciaal was ontworpen voor militaire vliegtuigen. Deze motor leverde een vermogen van 2000 pk tijdens het opstijgen en maakte het vliegtuig snel en krachtig in gevechten. Dankzij deze motor bereikte de Ki-84 een topsnelheid van 687 km/u op een hoogte van 7.000 meter. Ondanks het indrukwekkende vermogen van de motor was de betrouwbaarheid een punt van zorg. De complexiteit van de Ha-45-motor, gecombineerd met de toenemende schaarste aan onderdelen tegen het einde van de oorlog, maakte het onderhoud van het vliegtuig lastig, vooral in het veld.
De Japanse vliegtuigindustrie ondervond tegen het einde van de oorlog ernstige problemen met de productie, wat leidde tot fabricagefouten en een gebrek aan kwaliteitscontrole. Dit had gevolgen voor de prestaties van de Ki-84 in het veld, vooral door defecte landingsgestellen, die vaak instortten door slechte warmtebehandeling van staal. Ondanks deze problemen was een goed onderhouden Ki-84 het snelste jachtvliegtuig dat Japan tijdens de oorlog kon inzetten.
Operationele geschiedenis van de Ki-84
De Ki-84 zag voor het eerst actie tijdens de Slag om Leyte aan het einde van 1944. Vanaf dat moment tot het einde van de oorlog werd het toestel ingezet in de hevigste gevechtszones. Het vliegtuig was zeer effectief op middellange en lage hoogten, ondanks een gebrek aan prestaties op grote hoogten. Het speelde een belangrijke rol in het gevecht tegen de Amerikaanse luchtmacht in China en verwierf snel een reputatie als een geduchte tegenstander.
Op 15 april 1945 voerden elf Hayates een aanval uit op Amerikaanse luchtbases op Okinawa, waarbij ze verschillende vliegtuigen op de grond vernietigden. Hoewel de Ki-84 niet in staat was om de zware verliezen van Japan tegen te houden, bleef het tot het einde van de oorlog een van de meest waardevolle jagers in het Japanse arsenaal.
Invloed van schaarste op prestaties
Tegen het einde van de oorlog was Japan ernstig verzwakt door een gebrek aan grondstoffen, brandstof en ervaren piloten. De Ki-84 leed onder deze tekorten, wat de prestaties van het toestel in het veld belemmerde. De geallieerde zeeblokkades zorgden ervoor dat het moeilijk werd om hoogwaardige brandstof en onderdelen te leveren, en veel toestellen kwamen met fabricagefouten het veld in. Desondanks bleef de Ki-84 een krachtig gevechtsvliegtuig zolang het goed onderhouden werd.
Andere belangrijke Japanse jagers
Naast de Ki-84 waren de Kawasaki Ki-100 en de Kawanishi N1K2-J Shiden de andere belangrijkste Japanse jagers die in de laatste fasen van de oorlog werden ingezet. De Ki-100 was een versie van de Ki-61 met een radiale motor, terwijl de Shiden een krachtig marinejachtvliegtuig was. Deze vliegtuigen vormden samen met de Ki-84 de ruggengraat van de Japanse luchtmacht in de laatste gevechtsjaren.
Varianten van de Ki-84
Er werden verschillende varianten van de Ki-84 ontwikkeld, waaronder experimentele modellen en aanpassingen voor specifieke gevechtsomstandigheden.
- Ki-84-I Ko: Dit was de standaard productiemodel, bewapend met twee 12,7 mm machinegeweren en twee 20 mm kanonnen.
- Ki-84-I Otsu: Deze variant was uitgerust met vier 20 mm kanonnen, wat de vuurkracht aanzienlijk vergrootte.
- Ki-84-I Hei: Dit model combineerde twee 20 mm kanonnen met twee 30 mm kanonnen voor nog meer vuurkracht.
- Ki-84-I Tei: Een nachtvliegtuigvariant, uitgerust met een extra 20 mm kanon dat schuin achter de cockpit was gemonteerd in de Schräge Musik-configuratie, bedoeld voor het aanvallen van vijandelijke bommenwerpers.
- Ki-106: Een prototype dat grotendeels van hout was gemaakt om schaarse metalen te besparen. Er werden drie exemplaren gebouwd.
Technische specificaties van de Nakajima Ki-84
Algemene kenmerken
- Bemanning: 1
- Lengte: 9,92 meter
- Spanwijdte: 11,238 meter
- Hoogte: 3,385 meter
- Vleugeloppervlak: 21 m²
- Leeggewicht: 2.660 kg
- Maximale startgewicht: 4.170 kg
- Motor: 1 × Nakajima Homare Ha-45-21 18-cilinder luchtgekoelde radiale motor, 2.041 pk bij zeeniveau
Prestaties
- Maximale snelheid: 687 km/u op 7.000 meter
- Bereik: 2.168 km
- Dienstplafond: 11.826 meter
- Stijgsnelheid: 21,84 meter per seconde
Bewapening
- 2 × 12,7 mm machinegeweren in de neus
- 2 × 20 mm kanonnen in de vleugels
- 2 × 250 kg bommen
- 2 × 200 liter drop tanks
Conclusie
De Nakajima Ki-84 Hayate was een van de meest formidabele jachtvliegtuigen die Japan tijdens de Tweede Wereldoorlog kon inzetten. Het vliegtuig combineerde snelheid, wendbaarheid en vuurkracht en kon in de juiste handen elke geallieerde jager evenaren. Hoewel de prestaties van het vliegtuig werden beperkt door de toenemende schaarste aan onderdelen en goed opgeleide piloten tegen het einde van de oorlog, bleef het een belangrijke speler op het slagveld. Met meer dan 3.500 gebouwde exemplaren bleef de Ki-84 tot het einde van de oorlog in productie.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding: See page for author, Public domain, via Wikimedia Commons
- Francillon, René J. Japanese Aircraft of the Pacific War. Putnam & Company Ltd., 1970.
- Green, William. Famous Fighters of the Second World War. Doubleday, 1960.
- Shores, Christopher. Fighters of World War II. Hylton Lacey Publishers Ltd., 1975.
- Bronnen Mei1940
