HMNZS Achilles was een lichte kruiser van de Leander-klasse en de tweede van vijf schepen in deze serie. De Leander-klasse werd ontwikkeld als een verbetering ten opzichte van de York-klasse en stond bekend om haar geavanceerde bewapening en aanpassingsvermogen. Achilles werd in 1931 te water gelaten voor de Royal Navy en kwam in 1933 in actieve dienst. In 1936 werd het schip uitgeleend aan de Nieuw-Zeelandse Marine en werd in 1941 officieel overgedragen aan de Royal New Zealand Navy (RNZN).
De kruiser was een pionier in technologische vooruitgang en kreeg in juni 1940 het eerste door Nieuw-Zeeland ontwikkelde SS1-vuurleidingsradar. Dit maakte Achilles tot de eerste kruiser van de Royal Navy met een dergelijk systeem, waarmee de nauwkeurigheid van het vuur aanzienlijk verbeterde.
Inhouds opgave
Specificaties van de HMNZS Achilles
Klasse en type
HMNZS Achilles behoorde tot de Leander-klasse lichte kruisers, een serie ontworpen voor zowel offensieve als defensieve operaties met een hoge mate van veelzijdigheid.
Waterverplaatsing
- Standaard: 7.270 ton
- Volledig beladen (oktober 1945): 9.740 ton
Afmetingen
- Lengte: 555,5 voet (169,3 meter)
- Breedte: 56 voet (17 meter)
- Diepgang: 19,1 voet (5,8 meter)
Vermogen en aandrijving
De Achilles was uitgerust met een krachtige voortstuwingseenheid:
- Geïnstalleerd vermogen: 73.280 pk (54.640 kW)
- Aandrijving: Vier Parsons-getande stoomturbines aangedreven door zes Yarrow-ketels en vier schroefassen
Snelheid en bereik
- Maximale snelheid: 32,5 knopen (60 km/u)
- Bereik: 5.730 nautische mijlen (10.610 km; 6.590 mijl) bij een snelheid van 13 knopen (24 km/u)
Bemanning
- In vredestijd: 550 bemanningsleden
- In oorlogstijd: 680 bemanningsleden
Bewapening
De bewapening van de Achilles maakte haar geschikt voor zowel luchtafweer als zeeslagen:
- Hoofdgeschut: 8 × BL 6 inch Mk.XXIII (152 mm L/50) kanonnen, gemonteerd in vier tweelingtorens (Mk.XXI)
- Secundair geschut: 4 × QF 4 inch Mk.V (102 mm L/45) kanonnen, afzonderlijke opstellingen HA Mk.IV
- Luchtafweermitrailleurs: 12 × QF 0,5 inch Mk.III Vickers (12,7 mm) mitrailleurs, gemonteerd in vierlingopstellingen (Mk.I)
- Torpedobuizen: 8 buizen (2×4) voor 21-inch (533 mm) torpedo’s van het type Mk.IX
Pantsering
De pantsering van de Achilles bood bescherming tegen lichte aanvallen en explosies:
- Magazijnbox: 3 inch pantser
- Dek: 1 inch pantser
- Torenbescherming: 1 inch pantser
Vliegtuigen aan boord
Als onderdeel van haar verkennings- en ondersteuningscapaciteiten had de Achilles verschillende vliegtuigen aan boord:
- Lanceerbaar vanaf katapult: Fairey Seafox en amfibische Supermarine Walrus
- Radiografisch bestuurbaar vliegtuig: DH.82 Queen Bee, voornamelijk gebruikt als drone voor oefeningen
Senoren
Tijdens de modernisering in Portsmouth tussen april 1943 en mei 1944 werd de HMNZS Achilles uitgerust met verbeterde radarinstallaties om haar operationele capaciteiten te verhogen. Dit omvatte:
Moderne radarsystemen
- Vuurleidingsradar: Een van de verbeteringen was de installatie van geavanceerde vuurleidingsradar. Dit type radar hielp bij het nauwkeurig richten van het geschut door doelen op zee en in de lucht te detecteren, waardoor de effectiviteit van het kanonvuur aanzienlijk verbeterde.
- Luchtdoelradar: Naast de vuurleidingsradar werd er een luchtdoelradar toegevoegd om de detectie van inkomende vijandelijke vliegtuigen te verbeteren en de verdediging tegen luchtaanvallen te versterken.
Deze modernisering zorgde ervoor dat de Achilles beter voorbereid was om vijandelijke dreigingen te detecteren en aan te vallen, wat cruciaal was voor haar deelname aan latere gevechtsoperaties in de Stille Oceaan.
De Slag om de Rio de la Plata
De meest beroemde inzet van HMNZS Achilles was tijdens de Slag om de Rio de la Plata op 13 december 1939, de eerste grote zeeslag van de Tweede Wereldoorlog. Samen met de kruisers HMS Ajax en HMS Exeter was Achilles onderdeel van Force G, onder leiding van Commodore Henry Harwood. De eenheid kwam in gevecht met de Duitse zakslagschip Admiral Graf Spee na het ontdekken van rook aan de horizon, wat uiteindelijk leidde tot een gevecht op ongeveer 20 km afstand.
Tijdens de slag leed Achilles beperkte schade en verloor vier bemanningsleden, terwijl haar kapitein ter zee, W.E. Parry, gewond raakte. De Graf Spee trok zich terug en zocht toevlucht in de neutrale haven van Montevideo. Onder druk van de situatie en het geloof dat een krachtig Brits eskader op hem wachtte, gaf kapitein ter zee Hans Langsdorff de opdracht om de Graf Spee te scuttelen om de bemanning te redden.
Een historisch relikwie van deze slag, een vlag die door Achilles werd gevlogen, bevindt zich nu in de Christ Church Cathedral op de Falklandeilanden.
Operaties in de Stille Oceaan
Na haar terugkeer naar Auckland in februari 1940 onderging Achilles een onderhoudsbeurt tot juni van dat jaar. In reactie op Duitse raider-activiteiten in de Stille Oceaan escorteerde Achilles het eerste Trans-Tasman commerciële konvooi, VK.1, dat op 30 december 1940 vertrok vanuit Sydney naar Auckland.
Met de uitbreiding van de oorlog na de Japanse aanval op Pearl Harbor in december 1941, werd Achilles toegevoegd aan het ANZAC-eskader, dat bestond uit schepen van Australië en Nieuw-Zeeland. Dit eskader opereerde in de zuidwestelijke Stille Oceaan. In januari 1943 werd Achilles aangevallen door vier Japanse vliegtuigen tijdens operaties bij Guadalcanal, waarbij een bom het X-torentje trof en 13 bemanningsleden omkwamen. Van april 1943 tot mei 1944 werd het schip in Portsmouth gemoderniseerd en gerepareerd. De enkele 4-inch luchtafweergeschut werd vervangen door dubbele QF 4 inch Mk XVI-montages en de beschadigde X-toren werd vervangen door een vierlingopstelling van QF 2-pounder pom-poms.
Na voltooiing van de reparaties keerde Achilles terug naar de Nieuw-Zeelandse vloot en voegde zich in mei 1945 bij de Britse Pacifische vloot voor de laatste operaties van de oorlog in de Stille Oceaan.
Overdracht aan de Indiase Marine
Na het einde van de oorlog keerde Achilles terug naar de Royal Navy in Sheerness, Engeland, op 17 september 1946. Vervolgens werd ze in 1948 verkocht aan de Indiase Marine en opnieuw in dienst gesteld als INS Delhi. Het schip vervulde een belangrijke rol in de opbouw van de Indiase marine en vertegenwoordigde India in verschillende diplomatieke evenementen, waaronder de onafhankelijkheidsviering van Mauritius in 1968.
INS Delhi bleef in actieve dienst tot haar uitdienstneming op 30 juni 1978. Als onderdeel van de ontmanteling werd de Y-toren verwijderd en als geschenk overgedragen aan de Nieuw-Zeelandse overheid. Dit torentje is tegenwoordig te bezichtigen bij de ingang van de marinebasis in Devonport, Auckland. In januari 1979 schonk de Indiase Admiral Jal Cursetji de scheepsplaat, het stuurwiel en de machinekamertelegraaf aan de Royal Navy.
Culturele nalatenschap en rol in film
HMNZS Achilles verkreeg bekendheid door haar rol in de film The Battle of the River Plate uit 1956, waarin ze zichzelf speelde. Deze film droeg bij aan de blijvende herinnering aan de slag en het aandeel van Achilles in de overwinning.
Conclusie
HMNZS Achilles was meer dan een oorlogsschip; het was een symbool van moed, innovatie en internationale samenwerking tijdens een van de meest cruciale periodes in de wereldgeschiedenis. Haar diensttijd in zowel de Royal New Zealand Navy als de Indiase marine toont de veelzijdigheid en duurzaamheid van de Leander-klasse lichte kruisers. De nalatenschap van Achilles leeft voort, zowel in historische verslagen als in musea en herdenkingsmonumenten.
Bronnen en meer informatie
- Barnett, Correlli (1991). Engage the Enemy More Closely: The Royal Navy in the Second World War. Norton. ISBN 978-0-393-02918-5.
- Afbeelding: Allan C. Green , Public domain, via Wikimedia Commons
- Campbell, John (1985). Naval Weapons of World War Two. Naval Institute Press. ISBN 0-87021-459-4.
- Whitley, M. J. (1995). Cruisers of World War Two: An International Encyclopedia. Cassell. ISBN 1-86019-874-0.
- Bronnen Mei1940
