HMS Ramillies: Geschiedenis van een Brits Slagschip in WO I en II

HMS Ramillies in Greenock, 1944, met radarstoorzenders achter de hoofdmast ter bescherming tegen Duitse Henschel HS293 raketten.
HMS Ramillies in 1944 in Greenock, uitgerust met radarstoorzenders tegen Duitse Henschel HS293 radiogeleide raketten.

HMS Ramillies (pennantnummer: 07) was een van de vijf Revenge-klasse super-dreadnought-slagschepen gebouwd voor de Royal Navy tijdens de Eerste Wereldoorlog. Dit schip, een ontwikkeling van de Queen Elizabeth-klasse slagschepen, combineerde kracht, bepantsering en flexibiliteit.

Ontwerp en Specificaties

Ontstaansgeschiedenis en Ontwikkeling

De Revenge-klasse was een evolutionaire stap ten opzichte van de Queen Elizabeth-klasse. Hoewel de snelheid werd teruggebracht tot 21,5 knopen, werd de bepantsering aanzienlijk verbeterd om het schip beter bestand te maken tegen vijandelijk vuur. HMS Ramillies was uitgerust met acht 15-inch (381 mm) kanonnen in vier dubbele geschuttorens, naast secundaire en anti-luchtafweerbewapening. De installatie van anti-torpedobulges tijdens de bouw bood extra bescherming tegen onderzeese aanvallen.

Belangrijke technische kenmerken:

  • Lengte: 189,2 meter
  • Breedte: 30,9 meter
  • Diepgang: 10,2 meter
  • Bewapening: 4 × dubbele 15-inch kanonnen, 14 × 6-inch kanonnen, 2 × 3-inch luchtafweerkanonnen, en torpedobuizen
  • Pantserschema: Waterlijn: 330 mm, Geschuttorens: tot 330 mm, Commandotoren: tot 279 mm

De keuze om volledig over te schakelen op oliegestookte ketels verhoogde de operationele efficiëntie. Hierdoor kon het schip een maximaal vermogen van 40.000 shp (30.000 kW) genereren, wat haar snelheid verbeterde en de actieradius vergrootte tot 7.000 zeemijlen bij een snelheid van 10 knopen.

Constructie en Eerste Wereldoorlog

HMS Ramillies werd op 12 november 1913 neergelegd bij de Beardmore-scheepswerf in Dalmuir. Tijdens de bouw werd besloten om anti-torpedobulges toe te voegen, wat haar onderscheidde van haar zusterschippen. Dit betekende aanzienlijke structurele aanpassingen en een vertraging in de voltooiing. Ze werd te water gelaten op 12 september 1916, maar beschadigde haar romp bij het verlaten van de helling. Reparaties vertraagden haar indienststelling tot 1917.

Gedurende de laatste jaren van de Eerste Wereldoorlog maakte de Royal Navy een strategische verschuiving naar een defensieve houding. HMS Ramillies werd toegewezen aan de Grand Fleet, maar zag geen actieve strijd. Ze escorteerde konvooien naar Noorwegen en voerde tests uit om de effectiviteit van haar anti-torpedobulges te evalueren. Deze innovaties werden later toegepast op andere schepen van haar klasse.

Tussenoorlogse Periode

Operaties in de Middellandse Zee

In de jaren 1920 en 1930 wisselde Ramillies tussen de Atlantische en de Middellandse Zeevloot. Tijdens de Greco-Turkse Oorlog ondersteunde het schip Britse militaire operaties in Turkije en Georgië. In 1922 speelde ze een belangrijke rol bij het beschermen van vluchtelingen tijdens de Grote Brand van Smyrna. Haar aanwezigheid bij de Dardanellen en de Zwarte Zee benadrukte haar strategische waarde in deze regio.

Moderniseringen

Gedurende de interbellumjaren onderging Ramillies verschillende moderniseringen om haar gevechtscapaciteiten te verbeteren. In 1926–1927 werd haar torpedobescherming uitgebreid, en in de jaren 1930 werden nieuwe luchtafweerkanonnen en radarsystemen geïnstalleerd. Deze aanpassingen stelden haar in staat om effectief te blijven in een tijdperk van technologische vooruitgang en veranderende maritieme strategieën.

Operaties in Vredestijd

Hoewel de interbellumperiode relatief rustig was, bleef Ramillies betrokken bij oefeningen en patrouilles. Ze voerde humanitaire missies uit en handhaafde Britse belangen in onrustige gebieden, zoals Palestina en Egypte. Tegen het einde van de jaren 1930 werd ze gebruikt als trainingsschip voor de Royal Naval Reserve.

HMS Ramillies: Innovaties in Radar en Communicatie

HMS Ramillies maakte tijdens haar carrière een belangrijke technologische ontwikkeling door, vooral met de integratie van radar- en communicatiesystemen. Deze systemen waren essentieel voor de operationele effectiviteit van het schip, met name tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarin radar een grote rol speelde in de maritieme oorlogsvoering.

Ontwikkeling en Installatie van Radar

Eerste Radarinstallaties

In de vroege jaren 1940 begon de Royal Navy met de installatie van radar op haar schepen om vijandelijke vliegtuigen en schepen vroegtijdig te detecteren. HMS Ramillies werd uitgerust met enkele van de meest geavanceerde systemen van die tijd. Het eerste systeem dat op het schip werd geïnstalleerd, was het Type 279-radarsysteem, een luchtdetectiesysteem dat de bemanning in staat stelde om inkomende vijandelijke vliegtuigen te detecteren voordat deze visueel zichtbaar waren.

Geavanceerde Radarsystemen

Tijdens de Tweede Wereldoorlog kreeg HMS Ramillies verdere radarupgrades. Deze omvatten:

  • Type 273-surface search radar: Ontworpen voor de detectie van oppervlakteschepen en obstakels, vooral in situaties met slecht zicht of ‘s nachts.
  • Type 284B-gunnery radar: Dit systeem verbeterde de nauwkeurigheid van de hoofdbatterijen, vooral bij langeafstandsbeschietingen.
  • Type 285-anti-aircraft radar: Een belangrijk hulpmiddel voor de luchtafweer, waarmee luchtdoelen nauwkeuriger konden worden bestookt.

Bescherming tegen Geleide Wapens

In 1944 kreeg HMS Ramillies een Type 650- radio-guided missile jammer , speciaal ontworpen om vijandelijke radiogeleide wapens zoals de Duitse Henschel Hs 293 te verstoren. Dit systeem bood bescherming aan zowel HMS Ramillies als aan de schepen die ze begeleidde tijdens konvooien.

Operationele Impact van Radar

Toepassing tijdens Operatie Overlord

Tijdens de geallieerde invasie van Normandië in juni 1944 bewezen de radarsystemen van HMS Ramillies hun waarde. Met behulp van het Type 284B-radarsysteem werden Duitse kustbatterijen nauwkeurig onder vuur genomen, zelfs bij slechte weersomstandigheden en beperkte zichtbaarheid. Deze nauwkeurigheid was van vitaal belang om de geallieerde troepen veilig te laten landen en hun opmars te ondersteunen.

Rol in Operatie Dragoon

Tijdens de invasie van Zuid-Frankrijk in augustus 1944 speelde HMS Ramillies opnieuw een sleutelrol. Haar radarsystemen werden gebruikt om doelen langs de kust te identificeren en te bombarderen. Dankzij een combinatie van spotters in de lucht en op het land, en de nauwkeurigheid van de scheepsradars, kon ze vijandelijke versterkingen effectief neutraliseren.

Radar als Strategische Troef

De radarinnovaties gaven HMS Ramillies een strategisch voordeel, ondanks haar leeftijd. Ze verbeterden haar defensieve capaciteiten tegen luchtaanvallen en verhoogden haar effectiviteit in offensieve kustbeschietingen. Hoewel de systemen op sommige punten werden beperkt door de oudere infrastructuur van het schip, bleef HMS Ramillies een waardevolle eenheid binnen de Royal Navy.

HMS Ramillies tijdens de Tweede Wereldoorlog

HMS Ramillies speelde een veelzijdige rol tijdens de Tweede Wereldoorlog. Van het beschermen van konvooien in de Atlantische Oceaan tot actieve deelname aan grote amfibische operaties in Europa en Afrika, het schip werd ingezet in enkele van de meest heftige campagnes van het conflict.

Vroege Jaren: Atlantische en Middellandse Zee-operaties

Konvooibescherming en de Dreiging van de Duitse Marine

Bij het uitbreken van de oorlog in september 1939 werd HMS Ramillies aanvankelijk toegewezen aan de North Atlantic Escort Force. In deze rol escorteerde ze troepentransporten en handelskonvooien door de Noord-Atlantische Oceaan, waar Duitse U-boten en oppervlakteschepen een constante dreiging vormden.

Een belangrijk incident vond plaats in februari 1941, toen Ramillies onderdeel was van de escorte van konvooi HX 106. Tijdens deze operatie kwamen de Duitse slagschepen Scharnhorst en Gneisenau in zicht. De Duitse schepen, uitgerust met lichtere kanonnen dan Ramillies, kozen ervoor om het gevecht te vermijden, waarmee ze het konvooi en HMS Ramillies spaarden.

Overplaatsing naar de Middellandse Zee

In mei 1940, toen de kans op Italiaanse betrokkenheid bij de oorlog toenam, werd HMS Ramillies naar de Middellandse Zeevloot gestuurd. Na de Italiaanse oorlogsverklaring in juni begon het schip met bombardementen op Italiaanse doelen in Noord-Afrika, waaronder de havens van Bardia en Sollum. Daarnaast ondersteunde ze konvooien naar Malta, die vaak werden aangevallen door de Italiaanse luchtmacht en marine.

Tijdens de beroemde aanval op de Italiaanse vloot in Taranto in november 1940 speelde HMS Ramillies een ondersteunende rol door deel uit te maken van de escorte van de Britse vliegdekschepen. Deze operatie verlamde de Italiaanse vloot en veranderde het machtsevenwicht in de Middellandse Zee.

Inzet in de Indische Oceaan

Operaties tegen Japanse Dreiging

Na de aanval op Pearl Harbor en de daaropvolgende Japanse opmars in de Stille Oceaan werd HMS Ramillies in 1941 naar de Indische Oceaan verplaatst. Ze sloot zich aan bij de Eastern Fleet in Colombo, waar ze een verdedigende rol vervulde tegen Japanse aanvallen.

Tijdens de aanval op Colombo en Trincomalee in april 1942, door de Japanse gecombineerde vloot onder bevel van vice-admiraal Chūichi Nagumo, werd Ramillies teruggetrokken naar veiliger wateren in Mombasa, Kenia. Hier bleef ze voornamelijk konvooien beschermen en maritieme handelsroutes beveiligen.

De Slag om Madagascar

Een van de meest opmerkelijke operaties van HMS Ramillies in de Indische Oceaan was haar betrokkenheid bij de invasie van Madagascar (Operatie Ironclad) in mei 1942. Deze operatie was gericht op het voorkomen van een Japanse bezetting van het strategische eiland. HMS Ramillies ondersteunde de invasietroepen met kustbombardementen en speelde een sleutelrol bij het neutraliseren van vijandelijke kustbatterijen.

Op 30 mei 1942 werd Ramillies aangevallen door Japanse mini-onderzeeërs in de haven van Diego Suarez. Een torpedo sloeg in nabij de boeg, waardoor aanzienlijke schade ontstond. Desondanks kon het schip, dankzij effectieve schadebeheersing, naar Durban varen voor tijdelijke reparaties. Na definitieve herstelwerkzaamheden in Groot-Brittannië keerde ze in 1943 terug in dienst.

Normandië en Zuid-Frankrijk

Bombardementen tijdens Operatie Overlord

In 1944 werd HMS Ramillies gemoderniseerd en aangepast voor kustbombardementen. Tijdens Operatie Overlord op 6 juni 1944 ondersteunde ze de geallieerde landingen in Normandië. Als onderdeel van Bombardement Force D, gericht op Sword Beach, bombardeerde ze Duitse versterkingen en artillerieposities bij Benerville-sur-Mer.

Haar radarsystemen zorgden voor nauwkeurigheid, zelfs bij slechte weersomstandigheden. Gedurende de campagne in Normandië vuurde HMS Ramillies meer dan duizend 15-inch granaten af, wat aanzienlijk bijdroeg aan het succes van de landingen.

Inzet in Zuid-Frankrijk

In augustus 1944 werd HMS Ramillies ingezet bij Operatie Dragoon, de geallieerde invasie van Zuid-Frankrijk. Hier ondersteunde ze landingen in de Golf van Saint-Tropez en voerde ze bombardementen uit op vijandelijke stellingen op het eiland Port-Cros en nabij Toulon.

De bombardementen van HMS Ramillies hielpen de Franse troepen om belangrijke Duitse posities uit te schakelen, waaronder kustbatterijen die een bedreiging vormden voor de invasietroepen.

Het Einde van HMS Ramillies

Na haar succesvolle bijdrage aan de geallieerde campagnes in Europa en Afrika, werd HMS Ramillies in 1945 uit actieve dienst gehaald. Het schip was na decennia van inzet fysiek uitgeput en technologisch achterhaald. Dit markeerde het einde van haar lange en veelzijdige carrière in de Royal Navy.

Laatste Dienstjaren

Omzetting naar een Opleidings- en Woonruimte

In januari 1945 werd HMS Ramillies gereduceerd tot de reservevloot en overgebracht naar Portsmouth. Het schip werd gedeeltelijk ontwapend en aangepast om te dienen als woon- en opleidingsschip, voornamelijk voor de marinebasis HMS Vernon. Deze rol vervulde ze onder de naam Vernon III.

Nadat HMS Ramillies uit actieve dienst was gehaald, diende ze als opleidings- en woonruimte voor bemanningsleden. Deze rol vervulde ze tot de Royal Navy besloot haar uit te schrijven en over te dragen voor sloop.

Conclusie

HMS Ramillies vervulde verschillende rollen in haar decennia van dienst binnen de Royal Navy. Haar inzet varieerde van routinematige operaties in het interbellum tot actieve deelname aan grote conflicten tijdens de Tweede Wereldoorlog, waaronder de bescherming van konvooien, kustbombardementen en amfibische operaties. Hoewel technologische ontwikkelingen haar uiteindelijk verouderd maakten, vertegenwoordigt het schip een belangrijke fase in de evolutie van maritieme oorlogsvoering. HMS Ramillies blijft een relevant onderwerp binnen de studie van maritieme geschiedenis, mede door haar rol in enkele van de meest strategisch belangrijke operaties van de 20e eeuw.

Bronnen en meer informatie

  1. Afbeelding: Coote, R G G (Lt), Royal Navy official photographer, Public domain, via Wikimedia Commons
  2. Bercuson, David J. & Herwig, Holger H. (2003). The Destruction of the Bismarck. New York: The Overlook Press. ISBN 978-1-58567-397-1.
  3. Burt, R. A. (2012a). British Battleships, 1919–1939 (2nd ed.). Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-1-59114-052-8.
  4. Burt, R. A. (2012b). British Battleships of World War One (2nd ed.). Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-0-87021-863-7.
  5. Friedman, Norman. (2014). Fighting the Great War at Sea: Strategy, Tactics and Technology. Barnsley: Seaforth Publishing. ISBN 978-1-84832-189-2.
  6. Johnston, Ian, ed. (2014). Battleship Ramillies: The Final Salvo. Barnsley: Seaforth Publishing. ISBN 978-1-84832-207-3.
  7. Raven, Alan & Roberts, John. (1976). British Battleships of World War Two: The Development and Technical History of the Royal Navy’s Battleship and Battlecruisers from 1911 to 1946. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-0-87021-817-0.
  8. Rohwer, Jürgen. (2005). Chronology of the War at Sea 1939–1945: The Naval History of World War Two (Third revised ed.). Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 978-1-59114-119-8.
  9. Bronnen mei1940