Cross of Iron (1977): Oorlogsfilm

‎Cross of Iron (Duits: Steiner – Das Eiserne Kreuz, lit. “Steiner – The Iron Cross”) is een oorlogsfilm uit 1977 geregisseerd door Sam Peckinpah, met James Coburn, Maximilian Schell, James Mason en David Warner. De film speelt zich af aan het oostfront in de Tweede Wereldoorlog tijdens de Kaukasus-operaties van de Sovjets tegen het Duitse Koeban-bruggenhoofd op het schiereiland Taman eind 1943 en richt zich op het klassenconflict tussen een nieuw aangekomen, aristocratische Pruisische officier die het winnen van het IJzeren Kruis begeert en een cynische, door de strijd geharde infanterie-onderofficier.‎

‎Korporaal Rolf Steiner is een veteraan soldaat van de Wehrmacht aan het Oostfront van de Tweede Wereldoorlog. Tijdens een succesvolle aanval op een vijandelijke mortierpositie neemt zijn verkenningspeloton een Russische jongenssoldaat gevangen. Als het peloton terugkeert naar de bevriende linies, arriveert kapitein Stransky om het bevel over Steiners bataljon over te nemen. De commandant van het regiment, kolonel Brandt, vraagt zich af waarom Stransky zou vragen om overgeplaatst te worden naar het Koeban bruggenhoofd van meer comfortabele taken in bezet Frankrijk. Stransky vertelt Brandt en de regimentsadjudant, kapitein Kiesel, trots dat hij een aanvraag heeft ingediend voor overplaatsing naar de frontlinie in Rusland, zodat hij het IJzeren Kruis kan winnen.‎

‎Stransky ontmoet Steiner als hij terugkeert van de patrouille en beveelt de gevangene neer te schieten. Steiner weigert en korporaal Schnurrbart laat de jongen onderduiken. Steiner rapporteert kort daarna aan Stransky, waar hij op de hoogte wordt gebracht van zijn promotie tot senior sergeant. Na de ontmoeting merkt Stransky op dat zijn adjudant, luitenant Triebig, een echte homoseksueel is, wat een misdrijf is voor de doodstraf in het Duitse leger.‎

‎Het peloton viert de verjaardag van hun leider, luitenant Meyer. Steiner neemt de jonge Rus mee naar de vooruitgeschoven posities om hem vrij te laten, waar hij per ongeluk wordt gedood door oprukkende Sovjettroepen in een grote aanval. De Duitsers worden gedwongen hun posities te verdedigen.

Stransky wordt overmand door angst in zijn bunker terwijl Meyer wordt gedood en een succesvolle tegenaanval leidt. Steiner raakt gewond en wordt naar een militair hospitaal gestuurd.‎

‎Na zijn ziekenhuisverblijf, gekenmerkt door flashbacks en een romantische liaison, krijgt Steiner een thuisverlof aangeboden, maar besluit in plaats daarvan terug te keren naar zijn mannen. Daar verneemt hij dat Stransky is genomineerd voor een IJzeren Kruis voor de tegenaanval die Meyer had geleid. Stransky’s uitspraak vereist twee getuigen als bevestiging. Hij chanteert Triebig en probeert Steiner over te halen zijn bewering te bevestigen met beloften van een voorkeursbehandeling na de oorlog. Brandt ondervraagt Steiner in de hoop dat hij Stransky’s leugens zal ontmaskeren, maar Steiner verklaart alleen dat hij alle officieren haat, zelfs degenen die zo “verlicht” zijn als Brandt en Kiesel, en vraagt een paar dagen om over zijn antwoord na te denken.‎

‎Wanneer zijn bataljon het bevel krijgt zich terug te trekken, verwittigt Stransky steiners peloton niet. Op hun weg terug door nu vijandelijk gebied veroveren de mannen een volledig vrouwelijk Russisch detachement. Terwijl Steiner bezig is, neemt Zoll, een veracht nazi-partijlid, een van de vrouwen mee de schuur in om haar te verkrachten. Ze bijt in zijn geslachtsdeel en hij doodt haar. Ondertussen wordt de jonge Dietz, die alleen achterblijft om de rest van de vrouwen te bewaken, afgeleid en ook gedood. Walgend sluit Steiner Zoll op met de wraakzuchtige Russische vrouwen en neemt hun uniformen mee om als vermomming te gebruiken.‎

‎Terwijl de mannen de Duitse linies naderen, lopen ze vooruit om vriendelijk vuur te vermijden. Stransky suggereert triebig dat Steiner en zijn mannen worden “aangezien” voor Russen. Triebig beveelt zijn mannen om de binnenkomende Duitsers neer te schieten; alleen Steiner, Krüger en Anselmus overleven. Triebig ontkent de verantwoordelijkheid, maar Steiner doodt hem en maakt Krüger tot pelotonsleider en zegt hem voor Anselmus te zorgen. Steiner gaat vervolgens op jacht naar Stransky.‎

‎De Sovjets lanceren een grote aanval. Brandt beveelt Kiesel te evacueren en vertelt hem dat mannen zoals hij nodig zullen zijn om Duitsland na de oorlog weer op te bouwen. Brandt verzamelt vervolgens de vluchtende troepen voor een tegenaanval.‎

‎Steiner lokaliseert Stransky. Maar in plaats van hem te doden, geeft hij hem een wapen en biedt aan hem te laten zien “waar de IJzeren Kruisen groeien”. Stransky accepteert Steiners “uitdaging” en ze gaan samen de strijd aan. De film eindigt met Stransky die probeert te achterhalen hoe hij zijn MP40 moet herladen, terwijl hij wordt beschoten door een adolescente Russische soldaat die lijkt op de jongenssoldaat die door Steiner is vrijgelaten.

Als Stransky Steiner om hulp vraagt, begint Steiner te lachen. Zijn gelach gaat door in de aftiteling, waarin “Hänschen klein” opnieuw te zien is en naar zwart-witbeelden van burgerslachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog en latere conflicten.‎


Bronnen en meer informatie

  1. Bronnen Mei1940
  2. Cross of Iron – Wikipedia
  3. Steiner Das Eiserne Kreuz (1977) | BFI
  4. Cross of Iron (1977) – IMDb