De Piaggio P.108 Bombardiere was een van de weinige viermotorige strategische bommenwerpers die in Italië tijdens de Tweede Wereldoorlog werden geproduceerd. Dit vliegtuig, dat in dienst was van de Regia Aeronautica (de Italiaanse luchtmacht), werd voor het eerst gevlogen op 24 november 1939 en kwam in 1941 in dienst. De P.108 was een van de meest geavanceerde Italiaanse gevechtsvliegtuigen van die tijd en kon zich meten met sommige van de beste gevechtsvliegtuigen die door de Geallieerden werden geproduceerd.
Inhouds opgave
Ontwikkeling en ontwerp
De ontwikkeling van de Piaggio P.108 was een mijlpaal in de Italiaanse luchtvaartgeschiedenis, aangezien het de enige viermotorige strategische bommenwerper was die door de Regia Aeronautica tijdens de Tweede Wereldoorlog werd gebruikt. De P.108 was een verbetering van de eerder ontworpen Piaggio P.50-II, een vliegtuig dat vanwege zijn ondermaatse motorvermogen en houten constructie niet voldeed aan de verwachtingen.
Het ontwerp van de P.108 was in handen van Giovanni Casiraghi, een ervaren ingenieur die van 1927 tot 1936 in de Verenigde Staten had gewerkt. Casiraghi ontwierp een geheel nieuw vliegtuig met een moderne, geheel metalen structuur en een intrekbaar landingsgestel. Tijdens de officiële eisenstelling van het luchtvaartministerie in 1939 won de P.108 de aanbesteding voor een nieuwe bommenwerper, waarbij het vliegtuig de voorkeur kreeg boven de CANT Z.1014, een concurrent die niet op tijd voldoende vliegtuigen kon leveren.
Het eerste prototype van de P.108B vloog op 24 november 1939 en toonde goede prestaties in een reeks testen. Het vliegtuig had slechts enkele kleine aanpassingen nodig. Ondanks het potentieel van de P.108 kostte het de piloten echter enige tijd om vertrouwd te raken met het nieuwe vliegtuig. Uiteindelijk werd de P.108 toegewezen aan één eenheid, de 274a Squadriglia, in 1941.
Versies van de P.108
Er werden vier versies van de P.108 ontworpen, maar slechts één, de P.108B bommenwerper, werd in aanzienlijke aantallen geproduceerd vóór de Italiaanse wapenstilstand in 1943. De andere varianten waren de P.108A (een antischeepsvliegtuig met een 102 mm kanon), de P.108C (een passagiersvliegtuig met een vergrote spanwijdte en een aangepaste romp voor 32 passagiers) en de P.108T (een transportversie speciaal ontworpen voor militair gebruik).
- P.108B Bomber: De meest geproduceerde versie, bedoeld voor strategische bombardementen.
- P.108A Artigliere: Ontwikkeld voor anti-scheepsoperaties, uitgerust met een krachtig 102 mm kanon.
- P.108C Civiel: Een civiele versie ontworpen voor langeafstandstransport van passagiers.
- P.108T Transport: Een militaire transportvariant, gebruikt door zowel de Italiaanse luchtmacht als de Luftwaffe.
Technische specificaties
De Piaggio P.108 had indrukwekkende specificaties voor zijn tijd, die het tot een formidabele bommenwerper maakten. Hieronder volgen de belangrijkste kenmerken:
- Bemanning: 6 tot 7 personen
- Lengte: 22,3 meter
- Spanwijdte: 32 meter
- Hoogte: 6 meter
- Vleugeloppervlak: 135 m²
- Leeggewicht: 17.325 kg
- Maximaal startgewicht: 29.885 kg
- Motoren: 4 × Piaggio P.XII R.C.35 18-cilinder luchtgekoelde radiale zuigermotoren, elk met een vermogen van 1.120 kW (1.500 pk)
- Maximale snelheid: 475 km/u
- Vliegbereik: 3.295 km
- Dienstplafond: 10.500 meter
- Bewapening: 6 × 12,7 mm Breda-SAFAT machinegeweren en 2 × 7,7 mm Breda-SAFAT machinegeweren
- Bomlading: 3.500 kg aan bommen
Operationele geschiedenis
Vroege operaties
De P.108B werd voornamelijk ingezet in het Middellandse Zeegebied en Noord-Afrika. Het vliegtuig maakte zijn gevechtsdebuut tijdens een dagmissie tegen een torpedojager op 6 juni 1942, die echter niet succesvol was. Enkele weken later werd de P.108B effectiever ingezet tijdens een nachtelijke bombardementsmissie boven Gibraltar op 28 juni 1942.
Missies naar Gibraltar
De eerste missie naar Gibraltar was bijna een ramp. Van de vijf vliegtuigen die vanuit Decimomannu op Sardinië vertrokken, moest er één vanwege motorproblemen terugkeren. De overige vier vliegtuigen bombardeerden het doel met 66 bommen van 100 kg en zes bommen van 250 kg. Drie van de vier vliegtuigen raakten echter door brandstofgebrek in problemen en moesten in Spanje landen, waarbij twee vliegtuigen beschadigd raakten. Ondanks deze tegenslagen werden er tot oktober 1942 verschillende missies uitgevoerd, waarbij de resultaten beperkt waren, maar de strategische doelstelling om de geallieerden te dwingen hun verdediging in Gibraltar te versterken, werd bereikt.
Operaties in Noord-Afrika en Algerije
Na de geallieerde invasie van Noord-Afrika, codenaam Operation Torch, voerde de P.108B missies uit tegen doelen in Algerije en andere delen van Afrika. Deze missies waren echter gevaarlijk en resulteerden in aanzienlijke verliezen, vooral door aanvallen van geallieerde nachtjagers zoals de Bristol Beaufighter. Ondanks deze verliezen slaagden de P.108B’s erin om enkele schepen en vliegtuigen te beschadigen, maar door de zware tegenstand en beperkte middelen waren de operaties van korte duur.
Laatste missies boven Sicilië
De laatste acties van de P.108B vonden plaats boven Sicilië tijdens de geallieerde invasie in juli 1943. De 274e Squadriglia werd versterkt tot acht vliegtuigen en voerde 12 missies uit tegen de invasievloot. Tijdens deze missies werden echter twee vliegtuigen vernietigd en twee zwaar beschadigd door geallieerde nachtjagers. Deze verliezen markeerden het einde van de operationele inzet van de P.108B.
Beëindiging van de productie en de latere ontwikkeling
Bij de wapenstilstand op 8 september 1943 waren er nog slechts negen P.108B’s operationeel. Acht van deze vliegtuigen werden gesaboteerd om te voorkomen dat ze in Duitse handen vielen, en het laatste vliegtuig crashte tijdens een noodlanding in Zuid-Italië. De P.108B had in totaal ongeveer 15 missies boven Gibraltar gevlogen, 28 boven Noord-Afrika, 12 boven Sicilië en enkele verkennings- en anti-scheepsmissies uitgevoerd.
Ondanks de belofte die de P.108B in het begin toonde, werd de productie geplaagd door problemen, waaronder onbetrouwbare motoren, complexe productieprocessen en gebrek aan ondersteuning van de Italiaanse luchtmacht. Dit leidde ertoe dat de productie van de P.108B werd stopgezet en dat er geen verdere ontwikkelingen meer werden uitgevoerd.
Conclusie
De Piaggio P.108 Bombardiere was een technisch geavanceerd maar uiteindelijk mislukte project van de Italiaanse luchtmacht tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ondanks zijn potentieel om een strategische bommenwerper van formaat te worden, werden slechts enkele vliegtuigen daadwerkelijk geproduceerd en ingezet. Problemen met betrouwbaarheid, beperkte productiemiddelen en de veranderende militaire situatie leidden ertoe dat de P.108B slechts een voetnoot bleef in de luchtvaartgeschiedenis. Toch blijft de P.108 een voorbeeld van de inspanningen van Italië om een modern en krachtig luchtwapen te ontwikkelen in een tijd van wereldwijde conflicten.
Bronnen en meer informatie
- Bronnen Mei1940
- Afbeelding: Piaggio P.108 public Domain Wiki Commens
- Cunliffe, Tom. “The Strategic Bombers of World War II,” Oxford University Press, 1993.
- Green, William. “Warplanes of the Second World War: Bombers and Reconnaissance Aircraft,” Macdonald and Jane’s, 1967.
