Focke-Wulf Ta 152: Duitse hoogvliegende jager WW2

De Focke-Wulf Ta 152 was een Duitse hoogvliegende jager en onderscheppingsvliegtuig uit de Tweede Wereldoorlog, ontworpen door Kurt Tank en geproduceerd door Focke-Wulf. De Ta 152 was een doorontwikkeling van de Focke-Wulf Fw 190 en was bedoeld om te opereren op grote hoogtes. Ondanks zijn geavanceerde ontwerp en potentieel kwam de Ta 152 te laat en in te kleine aantallen om een significante impact op de oorlog te hebben.

Ontwikkeling van de Ta 152

De Fw 190 als basis

De Ta 152 was gebaseerd op de Focke-Wulf Fw 190, die oorspronkelijk was uitgerust met de BMW 801-motor. Deze motor was ontworpen voor middelgrote hoogtes, variërend van 4.600 tot 6.100 meter. Voor jachtvliegtuigen was dit echter een nadeel, aangezien geallieerde bommenwerpers en escortejagers steeds hoger vlogen, tot wel 7.600 meter. Hoewel de Fw 190 door zorgvuldige afstemming krachtig bleef op middelgrote hoogtes, bleek het minder geschikt voor hogere operaties, vooral na de introductie van de P-51 Mustang.

De noodzaak voor hoogvliegende jagers

De dreiging van de Amerikaanse B-29 Superfortress, die op extreme hoogtes opereerde, verhoogde de druk op het Reichsluftfahrtministerium (RLM) om een jager te ontwikkelen die deze hoogten aankon. Dit leidde tot een verzoek aan zowel Focke-Wulf als Messerschmitt om ontwerpen in te dienen voor een nieuwe hoogvliegende onderscheppingsjager. Focke-Wulf presenteerde de Ra-serie ontwerpen, die uiteindelijk evolueerden naar de prototypes van de Ta 152.

Technisch ontwerp en kenmerken

Motor en prestatie-optimalisatie

Het oorspronkelijke ontwerp van Kurt Tank voor de Ta 152 was gebaseerd op de Daimler-Benz DB 603-motor vanwege de betere prestaties op grote hoogtes. Het RLM besloot echter dat de Junkers Jumo 213E-motor moest worden gebruikt voor de Ta 152H-variant, terwijl de DB 603-motor een optie bleef voor de Ta 152C. De Ta 152H was specifiek ontworpen om op zeer grote hoogtes te opereren, met een topsnelheid van 755 km/h op 13.500 meter hoogte met GM-1 nitrooxide-boost.

Romp en vleugels

De romp van de Ta 152 was een verlengde versie van die van de Fw 190D-9, met bredere verticale staartvlakken en een hydraulisch bediend landingsgestel. De vleugels van de Ta 152H waren aanzienlijk langer dan die van de Fw 190, met een spanwijdte van 14,44 meter. Dit zorgde voor betere controle op grote hoogtes, maar ging ten koste van de snelheid op lagere hoogtes.

Bewapening

De Ta 152H was zwaar bewapend om vijandelijke vliegtuigen snel uit te schakelen. De H-variant was uitgerust met een 30 mm MK 108 kanon in de propellernaaf en twee 20 mm MG 151/20 kanonnen in de vleugelwortels. De C-variant had een vergelijkbare bewapening, maar was ontworpen voor lagere hoogtes en had twee extra MG 151/20 kanonnen boven de motor, wat het toestel zwaarder maakte en zijn wendbaarheid verminderde.

Hoogtekenmerken en cockpit

Om de Ta 152 in staat te stellen op grote hoogtes te opereren, werd de cockpit van de H-varianten uitgerust met een drukcabine. De cockpit werd afgesloten met een luchtdichte afdichting en voorzien van een Knorr 300/10-luchtcompressor die de druk in de cabine op 0,37 bar boven 8.000 meter hield. Dit zorgde ervoor dat de piloot comfortabel kon opereren op grote hoogtes zonder last te krijgen van de effecten van hoogteziekte.

Operationele geschiedenis

Vroege inzet en problemen

De eerste Ta 152H-0 prototypes werden vanaf november 1944 geleverd aan het testeskader Erprobungskommando Ta 152. De tests werden echter gehinderd door kwaliteitsproblemen, zoals onbetrouwbare superchargers en lekkende cockpits. Ondanks deze problemen werd de Ta 152 in januari 1945 operationeel bij III./Jagdgeschwader 301, hoewel het toestel in te kleine aantallen beschikbaar was om een grote impact te hebben op het verloop van de oorlog.

Gevechtsacties

Een van de meest opvallende gevechtsacties met de Ta 152 vond plaats op 14 april 1945, toen Oberfeldwebel Willi Reschke een De Havilland Mosquito probeerde te onderscheppen boven Stendal, maar problemen ondervond met zijn motor. Later die dag demonstreerde Reschke de effectiviteit van de Ta 152H als laagvliegende jager in een gevecht tegen Hawker Tempest V’s. Hij slaagde erin een Tempest neer te halen, hoewel zijn wapens op cruciale momenten haperden.

Successen en verliezen

De Ta 152 werd voornamelijk ingezet in de laatste weken van de oorlog, vooral tijdens de Slag om Berlijn. Hoewel het toestel enkele successen behaalde, waaronder overwinningen tegen Yakovlev Yak-9’s, bleef het totale aantal overwinningen beperkt tot ongeveer zeven, met vier verliezen in luchtgevechten. De beperkte productie en het tekort aan reserveonderdelen maakten het moeilijk om de Ta 152 effectief in te zetten.

Productie en varianten

Productiecijfers en uitdagingen

Het totale aantal geproduceerde Ta 152’s blijft onzeker, hoewel de meeste bronnen wijzen op een productie van ongeveer 150 toestellen, voornamelijk van de H-variant. De productie werd in februari 1945 stopgezet, toen de oorlog zich in zijn laatste fase bevond. Sommige varianten, zoals de Ta 152C en Ta 152E, werden mogelijk in beperkte aantallen geproduceerd, maar het is onduidelijk hoeveel hiervan daadwerkelijk operationeel werden ingezet.

Variantenoverzicht

• Ta 152 C-0: Pre-productievariant met een Daimler-Benz DB603LA-motor.
• Ta 152 C-1: Standaard vleugel, bewapend met één 30 mm MK 108 kanon en vier 20 mm MG 151/20 kanonnen.
• Ta 152 C-2: Vergelijkbaar met de C-1, maar uitgerust met verbeterde radioapparatuur.
• Ta 152 C-3: Vergelijkbaar met de C-1, maar bewapend met een 30 mm MK 103 kanon in plaats van de MK 108.
• Ta 152 E-1 en E-2: Verkenningsvarianten met respectievelijk standaard en verlengde vleugels.
• Ta 152 H-0 en H-1: Productievarianten voor hoge hoogtes, uitgerust met de Jumo 213E-motor.

Overlevende exemplaren

Er is slechts één overgebleven Ta 152, een H-0-variant die werd gevlogen door III./Jagdgeschwader 301. Dit toestel is momenteel in bezit van het National Air and Space Museum in de Verenigde Staten, waar het wordt gerestaureerd. Het toestel, waarschijnlijk gebouwd in december 1944, werd aanvankelijk gebruikt voor servicetests in Duitsland.

Conclusie

De Focke-Wulf Ta 152 was een technisch geavanceerd jachtvliegtuig dat ondanks zijn potentieel geen significante invloed kon uitoefenen op de uitkomst van de Tweede Wereldoorlog. De late introductie, beperkte productie en kwaliteitsproblemen beperkten het operationele succes van dit toestel. Desalniettemin blijft de Ta 152 een interessant voorbeeld van de voortdurende inspanningen van Duitsland om hun luchtmacht te versterken, zelfs in de laatste dagen van de oorlog.

Bronnen en meer informatie

1. Rodeike, Peter. “Focke-Wulf Ta 152: Development, Production, and Technical History.” Classic Publications, 1999.
2. McNab, Chris. “Hitler’s Eagles: The Luftwaffe 1933-45.” Osprey Publishing, 2012.
3. Lowe, Malcolm. “Focke-Wulf Ta 152H: High-Altitude Fighter.” Aviation Classics, 2011.
4. Afbeelding: SDASM Archives, Public domain, via Wikimedia Commons
5. Bronnen Mei1940