Curtiss-Wright CW-22: veelzijdig trainings- en verkenningsvliegtuig

Curtiss SNC-1 Falcon van de U.S. Navy vliegt in 1943 nabij San Juan, Puerto Rico, bemand door LTjg Edwards en AP1c Cuppel.
De Curtiss SNC-1 Falcon van de U.S. Navy in vlucht boven San Juan, Puerto Rico, met LTjg Edwards als piloot in 1943.

De Curtiss-Wright CW-22, een Amerikaans trainingsvliegtuig uit de jaren 1940, werd geproduceerd door de Curtiss-Wright Corporation en stond bekend als een veelzijdig luchtvaartuig. Het werd voornamelijk ingezet door de United States Navy, die het gebruikte als verkennings- en trainingsvliegtuig onder de aanduiding SNC-1 Falcon. Naast zijn militaire rol werd het toestel ook wereldwijd geëxporteerd naar diverse luchtmachten, waaronder Nederland, Turkije en Bolivia.

Ontwerp en Ontwikkeling

Het ontwerp van de CW-22 vond zijn oorsprong in de Curtiss-Wright CW-19 en de lichtgewicht jager-interceptor CW-21. Het eerste prototype van de CW-22 maakte zijn maidenvlucht in 1940. In tegenstelling tot de CW-21, die hogere prestaties leverde, was de CW-22 een tweezits laagdekker van metaalconstructie met intrekbaar staartwielonderstel. De hoofdwielen trokken zich naar achteren in stroomlijnkappen onder de vleugels terug.

De CW-22 werd ontworpen voor zowel civiel als militair gebruik. Het toestel bood mogelijkheden als sportvliegtuig, opleidingsvliegtuig en lichte verkenner. Het prototype, aangeduid als de CW-A22 Falcon, diende als demonstratiemodel. Dit exemplaar, met de Amerikaanse burgerregistratie NC18067, behoort tot een van de vier overgebleven toestellen.

Motor en Prestaties

Het vliegtuig werd aangedreven door een Wright R-975 Whirlwind luchtgekoelde radiaalmotor met een vermogen van 450 pk. Dit stelde het toestel in staat een maximumsnelheid van 198 mijl per uur (319 km/u) te bereiken op zeeniveau. De operationele plafondhoogte lag op 6.600 meter, en de maximale reikwijdte bedroeg 1.260 kilometer.

Met een leeggewicht van 1.241 kg en een maximaal startgewicht van 1.718 kg, was het toestel licht en wendbaar. Het had een vleugeloppervlak van 16,14 m² en een tweebladige verstelbare propeller.

Operationele Geschiedenis

Nederlandse Belangen in Azië

De Koninklijke Luchtmacht van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) was een van de eerste klanten voor de CW-22. In totaal werden 36 toestellen geëxporteerd naar het toenmalige Nederlands-Indië, waar ze voornamelijk vanuit Australië werden afgeleverd vanwege de oprukkende Japanse strijdkrachten.

Na de val van Nederlands-Indië werden enkele van deze vliegtuigen door de Japanse luchtmacht overgenomen en in beperkte mate ingezet voor trainings- en verkenningsdoeleinden.

Wereldwijde Distributie

Naast Nederland exporteerde Curtiss-Wright de verbeterde CW-22B-variant naar onder andere Turkije (50 toestellen) en diverse landen in Zuid-Amerika. Bolivia en Uruguay gebruikten de CW-22 eveneens voor militaire trainingsmissies.

In de Verenigde Staten bestelde de marine in 1940 150 ongewapende versies, aangeduid als CW-22N, die later bekend werden onder de naam SNC-1 Falcon. De totale productie voor de Amerikaanse marine bedroeg uiteindelijk 305 toestellen.

Bijzondere Gebruiken

Curtiss-Wright probeerde het toestel ook aan China te verkopen door een aangepast demonstratiemodel te presenteren. Dit toestel werd uiteindelijk overgedragen aan de Birmese Vrijwilligersluchtmacht en later gebruikt door de Britse Royal Air Force in India. Het werd na de oorlog in 1946 gesloopt.

Varianten en Operators van de Curtiss-Wright CW-22

Varianten van de CW-22

De Curtiss-Wright CW-22 kende verschillende versies die aan de specifieke behoeften van gebruikers in binnen- en buitenland voldeden:

CW-A22 (Prototype)

Dit was de oorspronkelijke prototypevariant van de CW-22. Het werd gebruikt als demonstratiemodel door Curtiss-Wright om de veelzijdigheid van het ontwerp te tonen.

CW-22

Dit was de eerste productieserie van de bewapende variant, speciaal ontwikkeld voor de Koninklijke Luchtmacht van Nederlands-Indië. Er werden in totaal 36 exemplaren geproduceerd.

CW-22B

De verbeterde en meest geproduceerde variant van de CW-22. Dit model werd in grotere aantallen verkocht aan buitenlandse klanten, waaronder Turkije en Zuid-Amerikaanse landen. Er werden ongeveer 100 exemplaren van deze variant gebouwd.

CW-22N / SNC-1 Falcon

Deze ongewapende trainingsversie werd besteld door de United States Navy. In totaal werden 305 toestellen geproduceerd. De toestellen droegen de militaire aanduiding SNC-1 Falcon.

Gebruikers van de CW-22

Bolivia

De Boliviaanse luchtmacht exploiteerde 10 CW-22B-vliegtuigen die werden gebruikt voor verkennings- en trainingsmissies.

Birma (Brits)

De Birmese Vrijwilligersluchtmacht gebruikte een enkele CW-22 die na de overdracht door Curtiss-Wright werd ingezet voor de verdediging van Brits-Indië.

Nederland (Nederlands-Indië)

De Koninklijke Luchtmacht van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger was een van de belangrijkste gebruikers. De CW-22’s speelden een ondersteunende rol tijdens het conflict met Japan.

Japan

De Japanse luchtmacht gebruikte een beperkt aantal door hen buitgemaakte Nederlandse CW-22-vliegtuigen.

Peru

De luchtmacht van Peru ontving enkele exemplaren van de CW-22B.

Turkije

De Turkse luchtmacht was een grote afnemer en gebruikte 50 CW-22B’s voor militaire doeleinden.

Verenigd Koninkrijk

De Royal Air Force in India nam toestellen over die eerder aan de Birmese Vrijwilligersluchtmacht toebehoorden.

Verenigde Staten

De United States Navy gebruikte de SNC-1 Falcon uitgebreid voor trainingsdoeleinden vanaf 1942.

Uruguay

De Uruguayaanse luchtmacht had 9 SNC-1 Falcons in gebruik, die tussen 1942 en 1951 werden ingezet.


Overgebleven Toestellen en Museumexemplaren

Hoewel de meeste CW-22’s na de oorlog werden gesloopt, bestaan er nog enkele exemplaren die bewaard worden in luchtvaartmusea of privécollecties:

Turkije

  • S/N 2615 (CW-22B): Te bezichtigen in het Istanbul Aviation Museum in Istanbul.

Verenigde Staten

  • C/N A22-1 (CW-22): Onder beheer van de Collings Foundation in Stow, Massachusetts.
  • C/N 3707 (CW-22): In opslag bij het luchtvaartmuseum Fantasy of Flight in Polk City, Florida.
  • BuNo 05194 (SNC-1): Tentoonstelling in het National Naval Aviation Museum in Pensacola, Florida.

Uruguay

  • SNC-1: Gevestigd in het Colonel Jaime Meregalli Aeronautical Museum in Ciudad de la Costa, Canelones.

Technische Specificaties (SNC-1)

KenmerkSpecificatie
Bemanning2 personen
Lengte8,23 m
Spanwijdte10,67 m
Hoogte3,02 m
Vleugeloppervlak16,14 m²
Leeggewicht1.241 kg
Maximaal gewicht1.718 kg
MotorWright R-975-28 Whirlwind 9-cilinder radiaalmotor
Vermogen450 pk (voor opstijgen), 420 pk (continu gebruik)
Maximale snelheid319 km/u bij zeeniveau
Bereik1.260 km
Plafondhoogte6.600 m
Stijgsnelheid8,4 m/s (1.650 ft/min)
Bewapening1 vast gemonteerde 7,62 mm mitrailleur vooraan en 1 flexibele achteraan

Conclusie

De Curtiss-Wright CW-22 speelde een belangrijke rol in de luchtvaartgeschiedenis tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het toestel werd internationaal gewaardeerd vanwege zijn veelzijdigheid en werd gebruikt voor verkenning, training en lichte gevechtsoperaties. Hoewel het niet dezelfde bekendheid geniet als andere militaire vliegtuigen uit die periode, blijft het een waardevol onderdeel van de wereldwijde luchtvaartgeschiedenis. Met een beperkt aantal bewaard gebleven exemplaren blijft het toestel een symbool van de technologische vooruitgang tijdens de vroege jaren van de luchtvaart in oorlogstijd.

Bronnen en meer informatie

  1. Afbeelding: U.S. Navy, Public domain, via Wikimedia Commons
  2. Andrade, John. U.S. Military Aircraft Designations and Serials since 1909. Midland Counties Publications, 1979. ISBN 0-904597-22-9.
  3. Bowers, Peter M. Curtiss Aircraft 1907–1947. Putnam, 1979. ISBN 0-370-10029-8.
  4. Bowers, Peter M. United States Navy Aircraft since 1911. Naval Institute Press, 1990. ISBN 0-87021-792-5.
  5. Donald, David, ed. The Encyclopedia of World Aircraft. Blitz Editions, 1997. ISBN 978-1856053754.
  6.  Bronnen Mei1940