Het Verdrag van München is een verdrag tussen Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Italië over de toekomst van Tsjecho-Slowakije. Het verdrag werd afgesloten op 30 september 1938 op de Conferentie van München waarbij Tsjecho-Slowakije zelf niet aanwezig was.
Met het verdrag werd de agressieve annexatie door de Duitse dictator Adolf Hitler van het Tsjechische Sudetenland door de ‘grote mogendheden’ geaccepteerd. Het verdrag moest de vrede in Europa garanderen, het verdrag werd door premier Neville Chamberlain van het Verenigd Koninkrijk aangeduid met ‘Peace for our time’. Chamberlain verwachtte dat met Sudetenland de annexatiehonger van Hitler gestild zou zijn, niets bleek minder waar. Nog geen jaar later viel Duitsland Polen binnen, waarmee het startschot van de Tweede Wereldoorlog gegeven was.
De Franse premier Daladier was realistischer dan Chamberlain. Daladier had zich al direct verzet tegen het verdrag, hij meende dat Hitler niet zou stoppen bij Sudetenland. Daladier zei tijdens een bijeenkomst met de Engelse regering medio 1938 dat Hitlers echte doel niet het annexeren van Duitstalige gebieden was, maar het domineren van Europa. Bij de ambities van Hitler staken de ambities van Napoleon bleek af, aldus Daladier. Daladier was niet enthousiast over het Verdrag van München, in aanloop naar het verdrag zei Daladier: “Nu is Tsjecho-Slowakije aan de beurt, morgen zullen het Polen en Roemenië zijn.
Als Duitsland de grondstoffen en het geld heeft dat ze nodig denken te hebben, zullen ze naar het Westen trekken. We moeten er alles aan doen om oorlog te voorkomen, maar dat kan alleen als Engeland en Frankrijk samenwerken en beide landen de onafhankelijkheid van Tsjecho-Slowakije beschermen. Als we dat niet doen, dan storten we onszelf uiteindelijk in een oorlog die we uit alle macht proberen te voorkomen.” Daladier werd door de Britten en zijn eigen regering overgehaald toch mee te gaan met Engeland en het verdrag te ondertekenen.
De Franse regering stelde dat Frankrijk niet beschikte over de financiële middelen om een oorlog te voeren, bovendien waren de Fransen nog niet bekomen van het bloedbad tijdens de Eerste Wereldoorlog. Daladier vond dat hij de Tsjechen liet vallen en ondertekende het verdrag onder druk en zeer tegen zijn zin. In Parijs verwachtte Daladier een woedende menigte, omdat hij de afspraak tussen Tsjecho-Slowakije en Frankrijk geschonden had. Het tegendeel was het geval: in Parijs werd hij toegejuicht. Tijdens zijn ontvangst schijnt hij in vertrouwen zijn metgezellen te hebben toegefluisterd: “De idioten. Ze beseffen niet waar ze voor juichen”.
Mussolini keerde opgelucht terug naar Rome. Zijn imago was erop vooruitgegaan omdat hij de ‘succesvolle’ conferentie had voorgesteld, en met een beetje geluk zou de oorlog nog een paar jaar uitblijven. Mussolini wenste eigenlijk geen oorlog, althans niet voor 1943.
Hitler bezette inderdaad het Sudetenland, maar hield zich niet koest. Beneš trad af, deels omdat hij niet meer over een aangevreten republiek wilde regeren, deels omdat men hem naar het leven stond. De oude rechter Dr. Emil Hácha werd tot president benoemd, een zwakke en verlegen man. Ook werd het land op Duits en Hongaars aandringen omgevormd tot een soort federatie, bestaand uit Tsjechië, Slowakije en Roethenië.
De Slowaken, Hongaren en Roethenen zetten alles op alles om de autonomie van Praag in te perken, hierbij gesteund door Berlijn, Boedapest en Warschau. De Polen schenen onvoldoende te beseffen dat ze zelf wel eens de volgenden zouden kunnen zijn. Sterker nog: ze maakten van de zwakte van Tsjecho-Slowakije gebruik en veroverden het betwiste Teschen. Ook Hongarije maakt gebruik van dezelfde zwakte en bezette een deel van de grensgebieden met Tsjecho-Slowakije en Subkarpatisch Roethenië, beide gebieden kenden een Hongaarse minderheid.
Op 15 maart 1939 bezette Duitsland de rest van Tsjechië, waardoor het Protectoraat Bohemen en Moravië ontstond, terwijl het een dag tevoren Slowakije tot de status van vazalstaat van Duitsland dwong. Met deze stap overschreed Duitsland de grenzen van zijn Groot-Duitse ruimte naar het gebied van de ‘Lebensraum’. Frankrijk en Engeland konden weinig uitrichten, omdat zij zelf de basis voor de liquidatie met het Verdrag van München hadden geschapen.
Dit schandaal kostte Chamberlain evenwel nog niet de kop. Zelfs het uitbreken van de oorlog in september 1939 leidde nog niet tot zijn aftreden. Hij werd pas opgevolgd door Winston Churchill als Brits premier na de Duitse aanval op Frankrijk en de Beneluxlanden op 10 mei 1940.
