Avro Anson: Historisch RAF Vliegtuig Tweede Wereldoorlog

Royal Air Force Coastal Command, 1939-1945: Avro Anson Mark I K6175 of No. 320 (Dutch) Squadron RAF prepares for patrol at Carew Cheriton.
Het grondpersoneel verwijdert de wielblokken van Avro Anson Mark I K6175 van No. 320 (Dutch) Squadron RAF voor een patrouillevlucht vanuit Carew Cheriton, Pembrokeshire. Oorspronkelijke codeletters van No. 48 Squadron RAF zijn nog zichtbaar op de romp.

De Avro Anson was een Britse tweemotorige, multifunctionele vliegtuigtype dat een sleutelrol speelde in de luchtvaartgeschiedenis tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Ontworpen door Avro in de jaren 1930, was het oorspronkelijk bedoeld als maritiem verkenningsvliegtuig. Dankzij zijn veelzijdigheid vond de Anson ook toepassingen als trainings- en transportvliegtuig binnen het Britse Gemenebest.

Ontwikkeling van de Avro Anson

Initiële Ontwerpcriteria

In 1933 publiceerde het Britse Ministerie van Luchtvaart een verzoek voor de ontwikkeling van een betaalbaar verkenningsvliegtuig dat operationeel zou zijn naast de grotere vliegboten. Avro diende een voorstel in gebaseerd op hun Avro 652, een civiele zeszits luchtliner. Deze nieuwe variant, aangeduid als de Avro 652A, moest voldoen aan strenge specificaties, waaronder een grote actieradius en de mogelijkheid om zware lasten te dragen​.

Evaluatie en Eerste Vlucht

Na een competitieve evaluatie tussen de Avro 652A en de de Havilland DH.89, werd de Avro-ontwerp geselecteerd. Dit leidde tot de eerste proefvlucht van het prototype op 24 maart 1935. In juli 1935 werd een bestelling geplaatst voor 174 exemplaren onder de officiële naam “Anson”, genoemd naar Admiraal George Anson. De eerste productie-Anson maakte zijn vlucht op 31 december 1935​.

Ontwerp en Technische Kenmerken

Algemene Structuur

De Avro Anson was een laagdekker met een volledig metalen frame dat grotendeels met stof bekleed was. De structuur was eenvoudig en onderhoudsvriendelijk, wat ideaal was voor zijn rol als militair vliegtuig. De houten vleugel, een overblijfsel van de civiele Avro 652, werd gecombineerd met een stalen buizenframe voor de romp​.

Motoren en Prestaties

De Anson Mk I werd aangedreven door twee Armstrong Siddeley Cheetah IX luchtgekoelde radiaalmotoren van elk 350 pk. Deze motoren gaven het vliegtuig een maximumsnelheid van 188 mijl per uur en een operationeel bereik van 660 mijl. Ondanks de relatief lage snelheid, was de betrouwbaarheid van deze motoren cruciaal voor trainings- en verkenningsmissies​.

Innovaties

De Anson was het eerste RAF-vliegtuig met intrekbaar landingsgestel, dat met de hand bediend werd via een slinger. Dit systeem vereiste 144 omwentelingen, waardoor korte vluchten vaak met uitgeklapt landingsgestel werden uitgevoerd. Hoewel dit de snelheid verminderde, verhoogde het de operationele efficiëntie in trainingssituaties​.

Vroege Operationele Geschiedenis

Gebruik in de Maritieme Verkenning

De Anson begon zijn operationele carrière bij de Coastal Command van de RAF in 1936. Het vliegtuig werd ingezet voor kustpatrouilles en verkenningsmissies, voornamelijk langs de Britse kustlijn. Hoewel het snel verouderd raakte in deze rol, bleef het waardevol voor missies waarbij snelheid en geavanceerde bewapening minder belangrijk waren​.

Opleiding van Bemanningen

Met het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd de Anson al snel gedegradeerd tot een trainingsvliegtuig. Binnen het British Commonwealth Air Training Plan was het de hoeksteen van de opleiding voor meermotorige bemanningen. Dankzij zijn eenvoudige bediening en robuuste ontwerp konden piloten, navigators en boordschutters hun basisvaardigheden ontwikkelen voordat ze overstapten naar complexere vliegtuigen​.

Belang in de Tweede Wereldoorlog

Hoewel de Anson verouderd was voor frontliniegevechten, speelde het een rol in ondersteunende taken, zoals transport en communicatie. In sommige gevallen werd het gebruikt voor bombardementsoefeningen, waarbij de relatief beperkte bomcapaciteit geen belemmering vormde vanwege de trainingsomgeving. Het type bleek ook waardevol voor anti-onderzeebootpatrouilles, ondanks beperkingen in snelheid en bewapening​.

Aanpassing en Gebruiken na de Oorlog

Gebruik binnen het Britse Gemenebest

Na de Tweede Wereldoorlog bleef de Avro Anson een integraal onderdeel van de luchtmachten binnen het Britse Gemenebest. Het vliegtuig werd aangepast voor verschillende rollen, waaronder communicatievluchten, licht transport en voortgezette training van luchtmachtbemanningen. In totaal werden meer dan 11.000 Ansons gebouwd, waarvan een aanzienlijk aantal werd geleverd aan bondgenoten zoals Canada, Australië en Nieuw-Zeeland​.

Civiele Conversies

Met het einde van de oorlog kwam een grote hoeveelheid overtollige militaire Ansons beschikbaar voor civiel gebruik. Deze werden vaak omgebouwd tot lichte transportvliegtuigen en ingezet door luchtvaartmaatschappijen voor regionale vluchten of als zakenjets voor bedrijven. De Avro 19, een specifiek voor de civiele markt gebouwde variant, kende enige populariteit vanwege zijn betrouwbare prestaties en ruime cabine​.

Gebruiken door Andere Luchtmachten

Naast het Britse Gemenebest werd de Anson ook gebruikt door luchtmachten van landen zoals India, Egypte en Afghanistan. Hier vervulde het vliegtuig rollen in training, patrouilles en lichte transportmissies. Deze flexibiliteit onderstreepte de duurzaamheid en veelzijdigheid van het ontwerp​.

Technische Evolutie

Variaties en Productiemodellen

Tijdens de productie van de Anson werden talloze varianten ontwikkeld om aan specifieke behoeften te voldoen. De originele Mk I werd gevolgd door modellen zoals de Mk V, die een houten romp had om staaltekorten tijdens de oorlog te overwinnen. Latere versies, zoals de Anson C.19 en T.21, werden specifiek ontworpen voor transport- en trainingsdoeleinden​.

Innovaties in Materiaalgebruik

Een van de opmerkelijke aanpassingen was het gebruik van hout in Canadese Ansons. Dit was niet alleen een praktische oplossing voor de materiaalschaarste, maar ook een test van alternatieve productieprocessen in de luchtvaartindustrie. Hoewel de houten Ansons effectief waren, veroorzaakten hoge luchtvochtigheid en temperatuurproblemen structurele degradatie, vooral in tropische klimaten​.

De Laatste Jaren van de Anson

Langdurige Operationele Service

Ondanks de introductie van modernere vliegtuigen bleef de Anson tot in de jaren 1960 operationeel. In de Royal Air Force bleef het type in gebruik als verbindingsvliegtuig en voor trainingstaken tot 1968. Veel civiele gebruikers bleven het vliegtuig inzetten tot in de jaren 1970, vooral voor luchtfotografie en charterdiensten​.

Behoud en Herdenkingen

Tegenwoordig bestaan er nog enkele bewaard gebleven exemplaren van de Avro Anson. Deze bevinden zich in musea en privécollecties, terwijl sommige vliegtuigen nog luchtwaardig zijn en worden tentoongesteld op vliegshows. Voorbeelden hiervan zijn te vinden in het Verenigd Koninkrijk, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland. Deze bewaard gebleven toestellen herinneren aan de veelzijdigheid en de historische betekenis van het vliegtuig​.

Conclusie

De Avro Anson was een veelzijdig en betrouwbaar vliegtuig dat een sleutelrol speelde in de luchtmachtoperaties van het Britse Gemenebest. Ontworpen als een maritiem verkenningsvliegtuig, evolueerde het tot een trainings- en transportvliegtuig dat nog tientallen jaren na de Tweede Wereldoorlog in dienst bleef. De Anson stond bekend om zijn robuustheid en eenvoudige ontwerp, wat het populair maakte bij zowel militairen als civiele gebruikers. Vandaag de dag blijft het vliegtuig een symbool van innovatie en aanpassingsvermogen in de luchtvaartgeschiedenis.

Bronnen

  1. Afbeelding: Daventry B J (Mr), Royal Air Force official photographer, Public domain, via Wikimedia Commons
  2. Jackson, A.J. (1990). Avro Aircraft since 1908. London: Putnam Aeronautical Books. ISBN 0-85177-834-8.
  3. Sturtivant, Ray (1988). The Anson File. Tonbridge, Kent: Air-Britain (Historians) Ltd. ISBN 0-85130-156-8.
  4. Franks, Norman (1983). The Air Battle of Dunkirk. London: William Kimber. ISBN 0-7183-0349-0.
  5. Gunston, Bill (1995). Classic World War II Aircraft Cutaways. London: Osprey Publishing. ISBN 1-85532-526-8.
  6. Wilson, Stewart (1994). Military Aircraft of Australia. Weston Creek, ACT: Aerospace Publications. ISBN 1-875671-08-0.
  7. Mondey, David (1994). The Hamlyn Concise Guide to British Aircraft of World War II. London: Chancellor Press. ISBN 1-85152-668-4.
  8. Bronnen Mei1940