Aichi E13A: Japanse langeafstandswatervliegtuig WWII

Aichi E13A-3, Japans langeafstands-watervliegtuig uit de Tweede Wereldoorlog, gebruikt voor verkenning, patrouilles en diverse militaire missies.
De Aichi E13A-3, een veelzijdig Japans watervliegtuig, ingezet tijdens de Tweede Wereldoorlog voor verkenning en kustpatrouilles.

De Aichi E13A, door de geallieerden aangeduid als “Jake”, was een langeafstands-verkenningswatervliegtuig dat tussen 1941 en 1945 werd ingezet door de Japanse Keizerlijke Marine (IJN). Het toestel speelde een belangrijke rol als het meest numerieke watervliegtuig in de vloot van de IJN en werd onder meer gebruikt voor verkenningsmissies, patrouilles en gevechtsoperaties. De officiële marinebenaming was “Navy Type Zero Reconnaissance Seaplane” (零式水上偵察機).

Ontwikkeling en Kenmerken

De Aichi E13A werd ontwikkeld door Aichi Tokei Denki KK en ontworpen als een driezitter met een bemanning van een piloot, een waarnemer en een schutter. Het vliegtuig kon een bommenlast van 250 kg (550 lb) dragen en was voorzien van een Mitsubishi MK8 Kinsei 43 radiaalmotor met 14 cilinders, die zorgde voor een topsnelheid van 376 km/u. Het toestel had een vliegduur van meer dan 14 uur en een actieradius van 2.089 km, waardoor het geschikt was voor langeafstandsverkenning en verschillende maritieme operaties.

Belangrijke specificaties:

  • Lengte: 11,3 m
  • Spanwijdte: 14,5 m
  • Maximale startmassa: 4.000 kg
  • Bewapening: Flexibele 7,7 mm Type 92-machinegeweer en optioneel 20 mm kanonnen

Operationele Geschiedenis

Vroege Operaties in China

De Aichi E13A werd voor het eerst ingezet in China, waar het opereerde vanaf watervliegtuig-tenders en kruisers. Het toestel bleek bijzonder geschikt voor verkenning en patrouilles langs kustgebieden.

De Aanval op Pearl Harbor

Tijdens de aanval op Pearl Harbor fungeerde de E13A als verkenningsvliegtuig. Het gaf informatie door over de Amerikaanse vlootbewegingen en ondersteunde de Japanse aanvallen. Gedurende de rest van de oorlog werd het toestel regelmatig ingezet in belangrijke zeeslagen zoals de Slagen in de Koraalzee en bij Midway.

Veelzijdigheid in Taken

De E13A werd gebruikt voor uiteenlopende missies, waaronder:

  • Patrouilles en kustverkenningen
  • Luchtsteun bij navigatieaanvallen
  • Liaison- en transportmissies
  • Reddingsacties voor schipbreukelingen
  • Kamikaze-operaties in de slotfase van de oorlog

Internationaal Gebruik

  1. Nazi-Duitsland: Eén exemplaar werd door Nazi-Duitsland gebruikt in samenwerking met twee Arado Ar 196’s vanuit een basis in Penang, Maleisië. Deze vliegtuigen ondersteunden zowel de Duitse Monsun Gruppe als Japanse maritieme operaties.
  2. Frankrijk: Acht Aichi E13A’s werden door de Franse Marine Luchtmacht gebruikt tijdens de Eerste Indochinese Oorlog van 1945 tot 1947.
  3. Thailand: Enkele toestellen werden vermoedelijk gebruikt door de Koninklijke Thaise Marine.
  4. Nieuw-Zeeland: Eén exemplaar werd na de oorlog overgedragen aan Nieuw-Zeelandse troepen en kort gevlogen door RNZAF-personeel.

Varianten

De Aichi E13A kende verschillende modellen, aangepast voor specifieke missies:

  • E13A1: Prototypen en eerste productiemodel.
  • E13A1-K: Trainer versie met dubbele besturing.
  • E13A1a: Verbeterde versies met aangepaste drijvers en verbeterde radioapparatuur.
  • E13A1a-S: Nachtvliegconversie.
  • E13A1b: Uitgerust met lucht-oppervlakte radar.
  • E13A1c: Bewapend met naar beneden gerichte 20 mm Type 99 kanonnen en bommen of dieptebommen.

Productie

In totaal werden er 1.418 exemplaren geproduceerd door drie fabrikanten:

  1. Aichi Tokei Denki KK: 133 stuks
  2. Watanabe (Kyushu Hikoki KK): 1.237 stuks
  3. Dai-Juichi Kaigun Kokusho: 48 stuks

Conclusie

De Aichi E13A speelde een veelzijdige rol tijdens de Tweede Wereldoorlog als langeafstands-verkenningsvliegtuig en was een integraal onderdeel van de Japanse maritieme strategie. Het toestel werd in diverse rollen ingezet, variërend van verkenning en patrouille tot reddingsacties en zelfs kamikazemissies. Hoewel weinig exemplaren het conflict overleefden, blijft de E13A een belangrijk symbool van de technologische capaciteiten en operationele flexibiliteit van de Japanse Keizerlijke Marine.

Bronnen en meer informatie

  1. Afbeelding: Aichi E13A, public domain, via wiki commens
  2. Francillon, René J. (1979). Japanese Aircraft of the Pacific War (2nd ed.). London, UK: Putnam & Company. ISBN 0-370-30251-6.
  3. Dorr, Robert E.; Bishop, Chris (1996). Vietnam Air War Debrief. London, UK: Aerospace Publishing. ISBN 1-874023-78-6.
  4. Millot, Bernard (June 1977). “Aichi E13A “Jake”: l’hydravion à tout-fair de la marine impériale” [Aichi E13A: The All-purpose Seaplane of the Imperial Navy]. Le Fana de l’Aviation (in French), No. 91, pp. 24–27. ISSN 0757-4169.
  5. Pelletier, Alain (August 1995). “Les Avions japonais à Cocardes françaises” [Japanese airplanes in French colours]. Le Fana de l’Aviation (in French), No. 309, pp. 14–23. ISSN 0757-4169.
  6. Geerken, Horst H. (2017). Hitler’s Asian Adventure. BoD – Books on Demand. ISBN 978-3-7386-3013-8.