De Yokosuka K5Y, ook bekend als het Type 93 Intermediate Training Aircraft (九三式中間練習機, Kyūsanshikichūkanrenshūki), was een essentieel tweezits biplane trainingsvliegtuig dat dienst deed in de Japanse Keizerlijke Marine tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vanwege zijn opvallende oranje kleur, een karakteristiek kenmerk van alle Japanse militaire trainingsvliegtuigen voor verhoogde zichtbaarheid, kreeg het de bijnaam “aka-tombo” of “rode libel”, verwijzend naar een veelvoorkomende insectensoort in Japan.
Inhouds opgave
Ontwerp en ontwikkeling
De Yokosuka K5Y werd oorspronkelijk ontworpen op basis van de Yokosuka Navy Type 91 Intermediate Trainer, een eerder model dat met stabiliteitsproblemen kampte. Dit leidde in 1933 tot een herontwerp door Kawanishi, waarna het toestel in 1934 in dienst trad als de Navy Type 93 Intermediate Trainer K5Y1. Deze eerste versie was uitgerust met een vast staartwielonderstel en werd gedurende de gehele oorlog gebruikt als een onmisbaar trainingsvliegtuig binnen de Japanse Keizerlijke Marine.
Naast de oorspronkelijke landversie, de K5Y1, werden er ook twee watervliegtuigvarianten geproduceerd: de K5Y2 en K5Y3. In totaal werden er 5.770 exemplaren van de K5Y-serie geproduceerd door verschillende fabrikanten. Na de eerste 60 toestellen die door Kawanishi werden gebouwd, werd de productie voortgezet door Watanabe (556 toestellen), Mitsubishi (60), Hitachi (1.393), de First Naval Air Technical Arsenal (75), Nakajima (24), Nippon (2.733), en Fuji (896). Deze brede productie zorgde ervoor dat de K5Y een hoeksteen werd in de vliegopleiding van de Japanse marine, vooral vanwege zijn capaciteiten om complexe aerobatische manoeuvres uit te voeren.
Technische specificaties
De Yokosuka K5Y was een opmerkelijk toestel, met een aantal technische specificaties die het bijzonder geschikt maakten voor zijn rol als trainingsvliegtuig. Hieronder volgen de belangrijkste specificaties:
Algemene kenmerken
- Bemanning: 2 (instructeur en leerling)
- Lengte: 8,78 m
- Spanwijdte: 11 m
- Hoogte: 3,68 m
- Vleugeloppervlak: 27,7 m²
- Leeggewicht: 1.130 kg
- Maximaal gewicht: 1.650 kg
- Aandrijving: 1 × Hitachi Amakaze 11, 9-cilinder luchtgekoelde radiale motor met een vermogen van 250 kW (340 pk) bij opstijgen, en 220 kW (300 pk) normaal vermogen op zeeniveau.
- Propeller: 2-bladige houten vaste spoed propeller
Prestaties
- Maximale snelheid: 200 km/u op zeeniveau
- Kruissnelheid: 139 km/u op 1.000 m hoogte
- Vliegbereik: 702 km
- Dienstplafond: 4.330 m
- Klimtijd: 19 minuten en 35 seconden om een hoogte van 3.000 m te bereiken
- Vleugelbelasting: 59,6 kg/m²
- Vermogen/gewicht verhouding: 0,155 kW/kg
Bewapening
- Machinegeweren: 1 vast naar voren vurende 7,7 mm Type 97 vliegtuigmitrailleur en 1 flexibele, naar achteren vurende 7,7 mm Type 92 mitrailleur
- Bommen: Tot 100 kg aan bommen op externe rekken
Gebruik tijdens de Tweede Wereldoorlog
De Yokosuka K5Y diende een cruciale rol als opleidingsvliegtuig voor piloten van de Japanse Keizerlijke Marine. Dankzij zijn ontwerp was het vliegtuig in staat om verschillende vliegmanoeuvres uit te voeren die essentieel waren voor de opleiding van toekomstige gevechtspiloten. Het toestel was wijdverbreid en speelde een belangrijke rol in het klaarmaken van piloten voor de gevechten die Japan gedurende de oorlog zou voeren.
Een opvallend incident waarbij de K5Y betrokken was, vond plaats op 28 juli 1945. Een K5Y van het Kamikaze Special Attack Corps 3rd Ryuko Squadron slaagde erin om de Amerikaanse torpedobootjager USS Callaghan tot zinken te brengen. Dit was het laatste Amerikaanse oorlogsschip dat tijdens de Tweede Wereldoorlog door een kamikaze-aanval verloren ging.
Productie en Varianten
De Yokosuka K5Y kende meerdere varianten, waarvan de K5Y1 de meest geproduceerde en meest gebruikte was. De floatplane varianten, K5Y2 en K5Y3, werden eveneens in aanzienlijke aantallen geproduceerd en gebruikt voor training in waterrijke gebieden.
Landgebonden Varianten:
- K5Y1: De standaardversie met vast onderstel, ontworpen voor landgebaseerde training.
- K5Y4 en K5Y5: Deze versies werden gepland met krachtigere motoren, respectievelijk de 358 kW (480 pk) Amakaze 21A en de 384 kW (515 pk) Amakaze 15. Beide varianten bleven echter op de tekentafel en werden nooit daadwerkelijk gebouwd.
Watervliegtuig Varianten:
- K5Y2: Een floatplane versie met enkele drijver voor training boven water.
- K5Y3: Een andere floatplane variant, maar met dubbele drijvers, wat het toestel stabiliteit gaf bij waterlandingen.
Invloed en Nalatenschap
Hoewel de Yokosuka K5Y primair een trainingsvliegtuig was, had het een aanzienlijke impact op de Japanse militaire capaciteiten gedurende de Tweede Wereldoorlog. Het vliegtuig leidde een groot aantal piloten op, die later zouden deelnemen aan de gevechten in de Grote Oceaan. Het vermogen van de K5Y om aerobatische manoeuvres uit te voeren, betekende dat piloten goed voorbereid waren op de intense luchtgevechten die hen te wachten stonden.
Na de oorlog bleef de K5Y een symbool van de Japanse luchtmachtopleiding, en het vliegtuig wordt nog steeds herinnerd voor zijn opvallende oranje kleur en zijn bijnaam, “rode libel”. Het toestel is een van de weinige Japanse vliegtuigen uit die periode die in grote aantallen werd geproduceerd en zo’n breed scala aan rollen vervulde.
Conclusie
De Yokosuka K5Y was een cruciaal onderdeel van de Japanse militaire luchtvaarttraining gedurende de Tweede Wereldoorlog. Zijn robuuste ontwerp, veelzijdigheid, en het vermogen om uitdagende manoeuvres uit te voeren, maakten het een onmisbaar toestel voor de opleiding van piloten die later een belangrijke rol zouden spelen in de strijd om de Grote Oceaan. Ondanks zijn primaire functie als opleidingsvliegtuig, nam de K5Y deel aan actieve gevechtsmissies, waaronder de laatste kamikaze-aanval op een Amerikaans oorlogsschip. Het toestel blijft een belangrijk deel van de luchtvaarthistorie, met een nalatenschap die voortleeft in zowel militaire als luchtvaartkringen.
