John French: Britse veldmaarschalk en zijn nalatenschap

Portret van veldmaarschalk Sir John French, opperbevelhebber van het Britse leger van 1914-1915 tijdens de vroege Eerste Wereldoorlog.
Sir John French, 1st Earl of Ypres, leidde de British Expeditionary Force tijdens cruciale veldslagen in de Eerste Wereldoorlog.

John Denton Pinkstone French (28 september 1852 – 22 mei 1925), bekend als 1st Earl of Ypres, was een prominente Britse veldmaarschalk. Hij stond aan het hoofd van het Britse leger in Frankrijk tijdens de eerste fase van de Eerste Wereldoorlog. Zijn loopbaan werd gekenmerkt door militaire successen, persoonlijke controverses en strategische uitdagingen, zowel in het Britse Rijk als daarbuiten.

Vroege Leven en Militaire Loopbaan

John French werd geboren op 28 september 1852 in Ripple, Kent, als zoon van een marineofficier. Na het overlijden van zijn vader in 1854 bracht financiële onzekerheid het gezin naar Londen. Zijn moeder werd opgenomen vanwege psychiatrische problemen, wat leidde tot een moeilijke jeugd voor de jonge John. French had een oudere zus, Charlotte Despard, die later een prominente vechtster werd voor het vrouwenkiesrecht en hem vaak kritisch volgde.

Eerste Stappen in de Marine en het Leger

French trad in 1866 toe tot de Royal Navy, maar zijn carrière daar was van korte duur. In 1874 koos hij voor een overstap naar het Britse leger en werd luitenant bij de cavalerie. Zijn vroege militaire ervaring omvatte deelname aan de Nijlexpeditie in Soedan in 1898. Daar speelde hij een rol in de Slag bij Omdurman, een belangrijke operatie waarbij de Britse troepen de opstand van de Mahdi neersloegen en Gordon Pascha bevrijdden.

Frenchs snelle opkomst in het leger viel op. Hij kreeg in 1899 een belangrijke rol in de Tweede Boerenoorlog in Zuid-Afrika, waar hij leiding gaf aan campagnes zoals de Slag bij Elandslaagte. Hoewel zijn harde optreden tegen het Boerenverzet tot succes leidde, was het ook een bron van controverse. Het geweld waarmee hij opstanden onderdrukte, werd door velen bekritiseerd.

Opkomst tot Opperbevelhebber

Frenchs carrière bereikte een hoogtepunt toen hij in 1913 werd gepromoveerd tot veldmaarschalk. Zijn benoeming viel samen met toenemende internationale spanningen die uiteindelijk zouden leiden tot de Eerste Wereldoorlog. Toen Groot-Brittannië in augustus 1914 betrokken raakte bij de oorlog, kreeg French het bevel over de British Expeditionary Force (BEF) in Frankrijk.

Tijdens de vroege veldslagen, waaronder de Slag bij Bergen en de Eerste Slag bij de Marne, kon French geen beslissende overwinningen behalen. Hoewel de verdediging tijdens de Eerste Slag om Ieper succesvol was, kreeg hij veel kritiek vanwege een gebrek aan doortastendheid en strategische visie. Zijn rivalen, zoals Douglas Haig, speelden een rol in het versterken van deze kritiek binnen de regering.

Leiderschap Tijdens de Eerste Wereldoorlog

Toen de Eerste Wereldoorlog in volle gang was, stond French voor grote strategische uitdagingen. Hij leidde de British Expeditionary Force (BEF) door de eerste maanden van het conflict, maar zijn leiderschap werd al snel omgeven door controverse en interne conflicten.

Veldslagen en Strategische Mislukkingen

Frenchs leiderschap tijdens de Slag bij Bergen (Mons) in augustus 1914 was cruciaal voor het vertragen van de Duitse opmars. Hoewel de BEF stand hield, werd het gedwongen zich terug te trekken na zware verliezen. Tijdens de daaropvolgende Eerste Slag bij de Marne leverde Frenchs leger een belangrijke bijdrage aan het tot staan brengen van het Duitse offensief richting Parijs. Toch bleef kritiek op zijn aanpak groeien, vooral vanwege zijn voorzichtigheid en het gebrek aan coördinatie met Franse bondgenoten.

Een belangrijk punt van kritiek ontstond na de Slag bij Aubers Ridge in 1915. French werd verweten dat hij zijn troepen onvoldoende ondersteunde met artillerievuur en dat hij het terrein slecht had voorbereid voor offensieve operaties. Deze fouten werden verergerd door logistieke problemen en een tekort aan munitie, wat leidde tot grote verliezen zonder noemenswaardige terreinwinst.

Rivaliteit met Douglas Haig

Frenchs positie als opperbevelhebber werd verder ondermijnd door zijn rivaliteit met generaal Douglas Haig, die het bevel voerde over het Eerste Leger. Haig bekritiseerde regelmatig Frenchs besluitvorming, zowel intern als bij regeringsfunctionarissen in Londen. Dit conflict culmineerde in de nasleep van de Slag bij Loos (september 1915), waar Haig de slechte inzet van reserves door French als een grote strategische fout beschouwde.

Hoewel de slag enkele doorbraken opleverde, zoals de tijdelijke inname van de Duitse linies, faalde het offensief grotendeels vanwege een gebrek aan coördinatie en effectieve ondersteuning. De Slag bij Loos versterkte het wantrouwen binnen de Britse militaire en politieke kringen jegens Frenchs leiderschap.

Kritiek en Afzetting

Frenchs leiderschap werd steeds meer bekritiseerd, zowel door zijn eigen officieren als door politieke leiders. In november 1915 bracht een artikel in The Times, geschreven door de invloedrijke militaire journalist Charles à Court Repington, een schandaal over een munitietekort aan het licht. Hoewel het tekort daadwerkelijk bestond, zagen velen de publicatie als een directe aanval op Frenchs commandovoering. Het leidde tot publieke en politieke druk om veranderingen door te voeren in het Britse militaire leiderschap.

In december 1915 werd French gedwongen af te treden als opperbevelhebber van de BEF. Zijn vervanging door Douglas Haig markeerde een keerpunt in het Britse oorlogsbeleid, waarbij een meer agressieve strategie werd nagestreefd.

Na de Afzetting: Bevel over de Home Forces

Na zijn gedwongen aftreden als opperbevelhebber van de BEF in december 1915, werd John French benoemd tot Commander-in-Chief van de Home Forces in Groot-Brittannië. Hoewel deze functie hem uit de frontlinies hield, speelde French nog steeds een belangrijke rol in het coördineren van defensieve operaties op Britse bodem, vooral te midden van de dreiging van een Duitse invasie en de onrust in Ierland.

Versterking van de Thuisverdediging

Bij zijn aanstelling trof French een defensief systeem aan dat inadequaat leek voorbereid op een mogelijke invasie. Hoewel hij het onwaarschijnlijk achtte dat Duitsland Groot-Brittannië zou aanvallen zolang het Westfront standhield, nam French geen risico’s. Hij inspecteerde kustverdedigingen en herstructureerde de verdedigingsstrategie door prioriteit te geven aan snelle mobilisatie en efficiënte logistiek.

Onder zijn leiding werden nieuwe bataljons ingezet om kwetsbare gebieden te bewaken. French werkte nauw samen met de Royal Navy om een geïntegreerd verdedigingsplan op te stellen. Hoewel een Duitse invasie nooit plaatsvond, gaven zijn inspanningen Britse burgers een gevoel van veiligheid in een tijd van onzekerheid.

De Paasopstand in Ierland

Frenchs grootste uitdaging als Commander-in-Chief kwam tijdens de Paasopstand in Ierland in april 1916. De opstand, georganiseerd door republikeinse groeperingen zoals de Irish Republican Brotherhood en gesteund door Duitse wapensmokkel, vond plaats te midden van een oorlogstijd waarin Britse militaire middelen al onder druk stonden.

Bij het uitbreken van de opstand reageerde French snel. Hij stuurde extra troepen naar Ierland en werkte samen met lokale militaire commandanten om de situatie onder controle te krijgen. Het Britse leger slaagde erin de opstand binnen een week neer te slaan, maar de harde Britse reactie, waaronder het executeren van leiders zoals Patrick Pearse, leidde tot wijdverbreide kritiek. French, die Maxwell benoemde tot de militaire leider in Dublin, droeg verantwoordelijkheid voor het zware optreden, dat het Britse imago in Ierland verder beschadigde.

Controverses Rond Zijn Beleid

Frenchs aanpak in Ierland weerspiegelde zijn overtuiging dat strikte controle noodzakelijk was om de orde te herstellen. Hij bleef echter volhouden dat hij politieke bemiddeling boven militair geweld prefereerde. Ondanks deze beweringen werd French door Ierse nationalisten gezien als een symbool van Britse repressie. Zijn rol in Ierland werd later een belangrijk punt van kritiek, vooral toen de Ierse onafhankelijkheidsbeweging aan kracht won.

Nalatenschap en Laatste Jaren

Benoeming tot Earl of Ypres

In 1922 werd French verheven tot Earl of Ypres, een titel die verwees naar zijn rol tijdens de Slag om Ieper in 1914. Deze benoeming was bedoeld als eerbetoon aan zijn diensten aan het Britse Rijk, ondanks de kritiek op zijn militaire prestaties. French bleef echter worstelen met publieke percepties, die vaak zijn falen in de oorlog benadrukten in plaats van zijn eerdere successen.

In zijn memoires, getiteld 1914, die hij in 1919 publiceerde, verdedigde French zijn beslissingen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hij bekritiseerde zijn opvolger Douglas Haig en klaagde over een gebrek aan steun van de Britse regering, vooral in verband met het tekort aan artilleriegranaten in 1915. Hoewel de memoires deels bedoeld waren om zijn reputatie te herstellen, werden ze door veel van zijn tijdgenoten als eenzijdig beschouwd.

Terugtrekking uit het Publieke Leven

Na zijn tijd als Commander-in-Chief van de Home Forces trok French zich grotendeels terug uit het publieke leven. Zijn gezondheid ging achteruit, en hij bracht zijn laatste jaren door in Kent, waar hij overleed op 22 mei 1925 in Deal. Hij werd begraven in zijn geboorteplaats Ripple, Kent.

Frenchs dood markeerde het einde van een tijdperk waarin persoonlijke en institutionele conflicten binnen het Britse leger de oorlogsvoering beïnvloedden. Zijn carrière wordt vaak gezien als een voorbeeld van de complexiteit van leiderschap in een tijd van snelle technologische en strategische veranderingen.

Conclusie

John French, 1st Earl of Ypres, blijft een complexe historische figuur. Zijn bijdragen aan het Britse leger in een tijd van crisis zijn onmiskenbaar, maar de controverse rond zijn leiderschap, zowel aan het front als op het thuisfront, werpt een schaduw over zijn nalatenschap. Ondanks zijn tekortkomingen blijft zijn carrière een waardevolle studie in militair leiderschap tijdens een tijdperk van fundamentele verandering.

Bronnen en meer informatie

  1. Keegan, John. The First World War. London: Pimlico, 1999.
  2. Strachan, Hew. The First World War, Volume I: To Arms. Oxford: Oxford University Press, 2001.
  3. Holmes, Richard. The Little Field Marshal: A Life of Sir John French. London: Weidenfeld & Nicolson, 2004.
  4. Gilbert, Martin. The First World War: A Complete History. London: Henry Holt and Co, 1994.